والدینی که فرزندشان به سن نوجوانی قدم گذاشتهاست، عموما از این مساله شکایت دارند که نمیتوانند دو کلام حرف حساب با فرزندشان داشته باشند و گفتگوی بینشان به جملهی دوم که میرسد تبدیل به یک تنش و درگیری اساسی شده و به جای اینکه مشکلی را حل کند، به مسائل و چالشهای موجود اضافه میکند.
بنابراین اکثر والدین ترجیح میدهند از ارتباط کلامی با نوجوان پرهیز کرده و به تنشها اضافه نکنند.
روانشناسان رشد، معتقد هستند که دورهی نوجوانی دقیقا آن زمانی است که فرزند شما بیش از هر وقت دیگری به ارتباط کلامی، غیر کلامی و دریافت محبت و توجه شما نیازمند است و شما به عنوان والدین و نزدیکان او باید راههای صحیح ارتباط با نوجوان را بیاموزید. هنگامی که صحبت از گفتگو میشود، والدین گمان میکنند باید مقابل نوجوان بنشینند و شروع کنند به نصیحت کردن، داستانپردازی و پند دادن، اما واقعیت این است که شیوهی صحیح گفتگو با نوجوان در شنیدن نهفته است. در واقع روانشناسان توصیه میکنند والدین بیشتر شنونده و کمتر گوینده باشند تا نوجوان در یک فضای آزاد بتواند صحبت کند. هنگامی که نوجوان یک جمله میگوید و شما در مقابل شروع به صحبت میکنید، فضای ابراز وجود نوجوان گرفته میشود، احساس کلافگی میکند و در نتیجه گفتمان شما به بن بست میرسد. نکتهی مهم دیگری که والدین باید به آن توجه داشته باشند، انعطافپذیری در صحبت با نوجوان است.
متاسفانه در اکثر خانوادهها هنگامی که فرزند به
سن نوجوانی میرسد و داعیهی استقلال و خودمختاری پیدا میکند، جنگ و کشمکش قدرت در خانواده شکل میگیرد، نوجوان از یک سو در پی اثیات قدرت و توانایی خویش است و والدین از سمت دیگر میخواهند نشان دهند که همچنان قدرت دست آنهاست و حرف حرف خودشان است. نگفته واضح است که ارتباط والدین با نوجوان در چنین توزیع قدرتی، به شدت شکننده و مخرب خواهد بود. بنابراین والدین باید استقلال و تلاش برای خودمختاری فرزندشان را به رسمیت شناخته و از تلاش برای حفظ تکرایی خود دست بردارند. انعطافپذیری مسالهیی است که در این مسیر به شما کمک میکند، دست از مقایسهی فرزندتان با نوجوانی خود و همسالان بردارید و تلاش کنید نسبت به دغدغهها، شیوهی رفتار و شکل جمعی شخصیت نوجوانان در دورهی فعلی آگاهی پیدا کنید.
متاسفانه شکل گفتگوی والدین با نوجوانان در بیشتر موارد شبیه بازجویی میشود، چرا که والدین امروزی تا زمانی که مشکلی رخ ندهد و از نوجوان کار خطایی سرنزند، زمانی برای ارتباط و صحبت با آنان ندارند و هنگامی که در پی رخ دادن مسالهای میخواهند با نوجوان صحبت کنند، این صحبت بیشتر شبیه بازجویی میشود تا یک تعامل دو طرفه. برای همین است که روانشناسان تاکید دارند در هنگام صحبت با نوجوان او را سوالپیچ نکنید و اجازه دهید خودش برای صحبت تمایل نشان دهد، اگر با حالتی از بالا به پایین از او سوالهای پی در پی بپرسید، مثلا چرا فلان کار را انجام دادی؟ گفتی در مدرسه با چه کسی صمیمی هستی؟ بگو ببینم دوستانت حرف یاد تو دادهاند و غیره؛ نوجوان گارد گرفته و در مقابل شما حالتی دفاعی به خود میگیرد. نکاتی شامل عدم توهین، عدم استفاده از کلام تحقیرآمیز، عدم سرزنش و غیره هم بدیهیاتی هستند که هر پدر و مادری باید به آن آگاهی داشته باشد . به طور کلی اینکه نوجوان در ارتباط با شما چقدر دشوار و سخت باشد، کاملا بستگی به رفتار و منش خود شما دارد، بنابراین به جای انداختن کل تقصیر به گردن نوجوان، در پی یادگیری شیوهی رفتار با او باشید.
روزنامه صبح ساحل