29

اسفند

1403


اقتصادی

05 آبان 1403 21:58 0 کامنت

ناترازی بنزین، به‌خصوص با شدت گرفتن در سه‌سال گذشته، جزء ابربحران‌های پیچیده‌ی اقتصاد کشورمان است که نسخه‌های متفاوتی برای حل آن پیچیده می‌شود. در دو سال اخیر، از سویی همواره بحث افزایش قیمت سوخت مطرح بوده است و از سویی، حاکمیت با تجربه‌ی تلخ افزایش قیمت بنزین در سال 98، با احتیاط و دقت‌نظر بیشتری نسبت به این معضل اتخاذ تصمیم می‌کند. با این حال، تجربه‌های موفق کشورهای دیگر یا حتی گذشته‌ی کشورمان، می‌تواند تا حدود زیادی این ناترازی را برطرف نماید و چه‌بسا مجددا ایران را از واردکننده، به صادرکننده‌ی بنزین تبدیل کند.
با اظهار نظر صریح موسی احمدی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس، با این مضمون که در حال حاضر هیچ برنامه‌ای از سوی دولت یا مجلس برای تغییر سهمیه و قیمت بنزین وجود ندارد، به‌طور مشخص سیاست افزایش قیمت سوخت، دست‌کم تا یک سال آینده، منتفی به‌نظر می‌رسد. این در حالی است که همچنان بسیاری از کارشناسان، افزایش قیمت حامل‌های انرژی را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند و از سوی دیگر عده‌ای با توجه به رکود تورمی حال حاضر کشور، آن را زمینه‌ساز بحران جدیدی برای تولیدکنندگان و مردم می‌دانند. در این خصوص، سه اقدام فوری از دیدگاه کارشناسان که می‌تواند ناترازی سوخت و بخصوص بنزین را کاهش دهد، بررسی می‌کنیم.

صرفه‌جویی 4 میلیارد دلاری با توسعه‌ی سی‌ان‌جی
توسعه CNG (گاز طبیعی فشرده) در ایران به عنوان یکی از راهکارهای کاهش وابستگی به بنزین و مقابله با ناترازی مطرح شده است. به اعتقاد کارشناسان، یکی از تصمیمات خوبی که در نیم قرن اخیر در کشور گرفته شد، توسعه‌ی صنعت  CNGدر دهه‌ی هشتاد بود؛ چنانکه در بازه‌های زمانی خاص که مصرف بنزین بین ۳ تا ۶ درصد در سال رشد داشته، تنها نقطه‌ای که باعث نزولی شدن مصرف شد، از سال 13۸۵ و افزایش مصرف CNG به جای بنزین بود. از ابتدای سال 13۸۲، پروژه‌ی تبدیل خودروهای بنزینی به  CNGسوز کلید خورد و دانش مربوط به این حوزه از طریق اروپا به کشور انتقال پیدا کرد و سبب شد ۲۰ میلیون گاز طبیعی جایگزین ۲۰ میلیون لیتر بنزین شود. اما از سال 13۹۰ به بعد رشد بنزین افزایش پیدا کرد و سبب شد مصرف بنزین تا به امروز به ۱۱۲ میلیون لیتر در روز برسد. در کشورهای مختلفی مانند روسیه، پاکستان و ترکیه این سیاست به خوبی اجرا شده است؛ به‌طوری که کشور روسیه، به عنوان پیشگام این سیاست، با توسعه و سرمایه‌گذاری در این حوزه توانسته است در سال‌های اخیر بنزین خود را صادر کند و به عنوان صادرکننده شناخته شود. 
در کشورمان نیز با توجه به وجود زیرساخت‌های مناسب و حجم دو برابری منابع گازی نسبت به کشور روسیه، تنها کمتر از یک پنجم این کشور جایگاه CNG وجود دارد. بنابراین ظرفیت بسیار زیادی برای سیاست‌گذاری در توسعه‌ی خودروهای گازسوز مغفول مانده است.

تسهیل واردات خودرو
در سال‌های اخیر، انگشت اتهام بسیاری از کارشناسان، به سوی حاکمیت، به‌سبب ممانعت از واردات خودرو گرفته شده 
است. 
این موضوع جنجال خودروسازان و پلیس راهنمایی و رانندگی را به همراه داشت. به‌طوری که سردار تیمور حسینی، جانشین رئیس پلیس راهور گفت :«با یک حساب دو دو تا چهارتا، ایران‌خودرو و سایپا اگر تعطیل شوند، ما با واردات خودرو و صرفه‌جویی در مصرف سوخت به‌سبب واردات خودروی خارجی، حقوق تمام کارکنان آن را می دهیم.» با یک حساب سرانگشتی، متوجه می‌شویم با احتساب اختلاف میانگین 3.4  لیتری در هر 100 لیتر سوخت بین خودروی ایرانی و خودروهای متوسط خارجی و با توجه به اینکه روزانه حدودا 118 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف می‌شود، اگر تنها مصرف 50 درصد خودروها برابر با استاندارد روز جهانی بودند، روزانه حدود 50 میلیارد تومان، معادل سالیانه 18 هزار میلیارد تومان در مخارج دولت صرفه‌جویی به عمل می‌آمد"با احتساب قیمت 5500 تومانی صادرات بنزین در ایران". علاوه بر آن، با احتساب درآمد گمرکی حاصل از واردات خودرو و زیان‌ انباشته چند ده هزار میلیاردی خودروسازان، به‌نظر می‌رسد اظهارات جانشین رئیس پلیس راهور درباره‌ی منفعت بیشتر تعطیل‌کردن خودروسازان، منطقی بوده است!

خودروهای پاک و تنوع در سبد سوختی
تنوع در سبد سوختی، یکی از اقدامات ضروری و فوری در حل مساله‌ی ناترازی بنزین و البته از اقداماتی است که تاخیر در اجرای آن، موجب بروز و ظهور مسائل امنیتی می‌شود. این اقدام هم یک امر اقتصادی، هم محیط زیستی و هم امر مبتنی بر پدافند غیرعامل است که بسیاری از کشورها، از جمله کشورهایی که خودشان تولیدکننده‌ی حامل‌های انرژی هستند، در حمل و نقل خود به سمت این سیاست‌گذاری و البته استفاده از خودروهای سواری سبک و خودروهای برقی رفته‌اند. 
سیاست بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته مانند آمریکا، فرانسه، نروژ و به‌طور کلی کشورهای اروپای شمالی، بر معافیت مالیاتی و تشویق مردم به جایگزینی خودروهای هیبریدی قرار داده شده است. این سیاست‌ها کم و بیش در ایران نیز اجرا شده است، اما دو مانع بزرگ یعنی تحریم‌ها و به تبع آن بالا رفتن ریسک خرید خودروهای برقی و قیمت بالای این خودروها، باعث شده است که چندان استقبالی از این خودروها در ایران وجود نداشته باشد. 

دیدگاه ها (0)
img
خـبر فوری:

جلسه تعیین دستمزد به یکشنبه هفته آینده موکول شد