اقتصادی
طی سال‌های اخیر، دونالد ترامپ بارها از تعرفه‌ها به‌عنوان ابزاری سیاسی برای تغییر توازن تجارت جهانی استفاده کرده است. این سیاست‌ها، علاوه بر ایجاد تلاطم در بازارهای ایالات متحده، روابط اقتصادی با متحدان و رقبا را تحت تأثیر قرار داده‌اند. بااین‌حال، بسیاری از تغییراتی که امروز در زنجیره‌های تأمین و مسیرهای تجاری شاهد آن هستیم، نتیجه سیاست‌های ترامپ نیستند، بلکه تحولات ساختاری عمیق‌تری در تجارت جهانی در جریان است که به دلایل متعددی از جمله تغییرات ژئوپلیتیکی، پیشرفت‌های فناورانه، و تغییر استراتژی‌های تجاری شرکت‌های چندملیتی به وقوع پیوسته‌اند.
یکی از روندهای کلیدی در تجارت بین‌الملل، گسترش نزدیک‌سازی زنجیره تأمین (Near-shoring) است. در آمریکای شمالی، همکاری تجاری نزدیک‌تر میان ایالات متحده، مکزیک و کانادا در سال‌های اخیر موجب کاهش وابستگی به چین شده است. اما این تغییرات لزوماً به معنای کاهش مسافت کلی تجارت نیستند.
طبق داده‌های مؤسسه جهانی مک‌کنزی (MGI)، میانگین مسافتی که یک دلار تجارت طی می‌کند، طی یک دهه گذشته سالانه ۱۰ کیلومتر افزایش یافته است و اکنون به ۵۲۰۰ کیلومتر رسیده است. این آمار نشان می‌دهد که علی‌رغم تلاش برخی کشورها برای کاهش وابستگی به تأمین‌کنندگان دوردست، تجارت جهانی همچنان در حال حرکت به سمت زنجیره‌های تأمین گسترده‌تر است.
یکی از دلایل اصلی این روند، “دوست‌شدن بدون مجاورت” (Friend-shoring) است، بدین معنا که شرکت‌ها به جای انتقال تأمین مواد اولیه و محصولات به کشورهای همسایه، آنها را به کشورهایی منتقل می‌کنند که از نظر ژئوپلیتیکی همسو با سیاست‌های دولت‌هایشان باشند. برای مثال، ایالات متحده به جای تمرکز صرف بر مکزیک، بخشی از تأمین کالاهای خود را به ویتنام و سایر کشورهای جنوب شرق آسیا انتقال داده است.
تحلیل‌های اخیر نشان می‌دهد که تجارت جهانی دیگر بر اساس اصول سنتی مانند نزدیکی جغرافیایی تنظیم نمی‌شود، بلکه بیشتر تحت تأثیر ملاحظات ژئوپلیتیکی قرار گرفته است. گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF) که در ماه مه ۲۰۲۴ منتشر شد، از شکل‌گیری سه بلوک تجاری عمده خبر می‌دهد:
1. بلوک همسو با ایالات متحده: شامل آمریکا، اروپا، کانادا، استرالیا و نیوزلند، که تلاش دارند با اعمال تعرفه‌ها و ایجاد محدودیت‌های تجاری، نفوذ اقتصادی چین را کاهش دهند.
2. بلوک همسو با چین: شامل روسیه، بلاروس، سوریه و اریتره، که در پاسخ به تحریم‌های غرب، روابط تجاری خود را با چین و سایر کشورهای ضدغربی تقویت کرده‌اند.
3. بلوک کشورهای غیرمتعهد: شامل هند، کشورهای آسه‌آن و سایر کشورهای جنوب جهانی که تلاش دارند رویکردی متوازن اتخاذ کنند و به هیچ‌یک از دو قطب اصلی (آمریکا و چین) وابسته نشوند.
بررسی داده‌های MGI نشان می‌دهد که تجارت بین کشورهایی که از نظر سیاسی همسو نیستند، بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ حدود ۷ درصد کاهش یافته است. اگرچه سیاست‌های تعرفه‌ای و جنگ‌های تجاری تأثیرگذار بوده‌اند، اما یکی از مهم‌ترین عوامل این کاهش، حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ بوده است.
بررسی روندهای بلندمدت نشان می‌دهد که جهان در حال حرکت به سمت کاهش یکپارچگی اقتصادی و افزایش ملی‌گرایی تجاری است. در دوران جنگ سرد، کشورها درون بلوک‌های تجاری ادغام می‌شدند، اما امروز شاهد روند معکوس هستیم.
به گفته گیتا گوپینات، معاون اول صندوق بین‌المللی پول، کشورها در حال تغییر مسیر از جهانی‌سازی به سمت خودکفایی نسبی هستند. این تغییر در سیاست‌های تجاری ایالات متحده نیز مشهود است، به‌گونه‌ای که در عین نزدیکی اقتصادی با برخی کشورها، هم‌زمان آنها را تهدید به اعمال تعرفه‌های سنگین می‌کند.
شرکت‌های چندملیتی برای مقابله با این تغییرات، استراتژی‌های جدیدی اتخاذ کرده‌اند. بسیاری از این شرکت‌ها دیگر به یک بلوک تجاری خاص متکی نیستند، بلکه مدل‌های منعطف‌تری ایجاد کرده‌اند که امکان تطبیق با تحولات سیاسی را فراهم می‌کند. برای مثال:
• شرکت یونیلیور سیاست سفارشی‌سازی محصولات برای بازارهای خاص را کاهش داده و به استانداردسازی صنعتی روی آورده است تا بتواند محصولات خود را سریع‌تر و با کمترین هزینه میان بازارهای مختلف جابجا کند.
• شرکت اشنایدر الکتریک آلمان با بهره‌گیری از فناوری هوش مصنوعی به پیش‌بینی اختلالات تجاری و خودکارسازی زنجیره تأمین پرداخته است.
جنگ‌های تعرفه‌ای ترامپ و سیاست‌های اقتصادی ایالات متحده تأثیرات مهمی بر تجارت جهانی داشته‌اند، اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که روندهای کلان اقتصادی از سیاست‌های یک رئیس‌جمهور فراتر هستند.
برای مثال، چین از سال ۲۰۱۵، پیش از ریاست‌جمهوری ترامپ، طرح‌هایی برای کاهش وابستگی فناوری به غرب آغاز کرده است.
به همین دلیل، حتی با تغییر سیاست‌های آمریکا، چین همچنان مسیر استقلال فناوری خود را دنبال می‌کند. طبق گزارش
گروه مشاوره بوستون (BCG)، پیش‌بینی می‌شود که تجارت دوجانبه میان غرب و چین تا سال ۲۰۳۳ حدود ۲۲۱ میلیارد دلار کاهش یابد که معادل ۱.۲ درصد افت تجارت جهانی است.
در مجموع، تحولات تجارت جهانی را نمی‌توان تنها به سیاست‌های یک دولت خاص نسبت داد. اگرچه تعرفه‌ها و جنگ‌های تجاری ترامپ تأثیرگذار بوده‌اند، اما روندهای کلان‌تری مانند افزایش فاصله جغرافیایی تجارت، ظهور بلوک‌های تجاری جدید و دیجیتالی‌شدن زنجیره‌های تأمین در حال شکل‌دهی به آینده تجارت بین‌المللی هستند.
تگ ها:
اخبار مرتبط
فعلا خبری از مذاکره نیست
اوکراین ارتباط با عامل سوءقصد علیه ترامپ را رد کرد
سوءقصد دوباره به جان دونالد ترامپ؛ آنچه دیشب در آمریکا گذشت
طلا روی خط رشد
ترامپ به «ایکس» بازگشت
پربازدیدترین ها
مجموعه سازه گستر گامبرون
شرایط جدیدی برای دریافت کارت اعتباری سهام عدالت اعلام شده که براساس آن شش گروه از سهامداران نمی‌توانند کارت اعتباری بگیرند.
مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان منطقه آزاد قشم از الکترونیکی شدن مراحل ثبت نام و تمدید کارت شهروندی قشم با هدف کاهش مراجعات حضوری برای کنترل بهتر و مقابله با شیوع ویروس کرونا در جزیره خبر داد.
نرخ کرایه حمل خودرو در مسیر پل - لافت برای سفر به جزیره قشم افزایش یافت.
با آغاز سال ۲۰۲۱ میلادی خدمات پیام‌رسان واتساپ برای میلیون‌ها کاربری که از تلفن‌های همراه قدیمی استفاده می‌کنند، متوقف خود خواهد شد.
جدیدترین اخبار
دانشجویان فردا با رهبر انقلاب دیدار می‌کنند
