آخرین زور دولت برای جبران وضعیت آشفته اقتصادی؛ کالابرگ حمایتی رمضان

 در این طرح بیش از 25 میلیون نفر مشمول دریافت کالابرگ می‌شوند و مشمولین طرح امکان تهیه یازده قلم کالای اساسی را از دهم اسفند ماه با کالابرگ خود دارند. تاکنون، چندین فاز از طرح کالابرگ الکترونیک، اجرایی شده است که آخرین فاز اجرای این طرح مربوط به ایام دهه فجر ۱۴۰۲ بود. در اجرای این فاز، در راستای حمایت غذایی از خانوار یارانه‌بگیر با اولویت خانوار دهک‌های یک تا ۷ درآمدی، دولت از ۱۷ بهمن‌ماه به مدت سه ماه مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک را تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا کرد که در این فاز، یک سبد ۱۱ قلمی برای تامین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامین‌های لازم برای هر فرد با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب و مابه التفاوت قیمت سبد مبنای سال ۱۴۰۱ با قیمت روز (۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تامین شد. به این صورت که قیمت روز سبد مشتمل بر ۱۱ قلم، ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بود که خانوار دهک‌های اول تا هفتم در صورت خرید بسته باید قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان از جیب خود پرداخت می‌کردند و مابه‌التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تامین می‌شد. در حال حاضر نیز قرار است کالا برگ الکترونیک رمضان مشابه طرح فجرانه اجرایی شود که در ادامه به بررسی جزئیات آن خواهیم پرداخت.

مبلغ کالابرگ رمضان چقدر است؟

مبلغ کالابرگ رمضان برای سه دهک نخست، هر فرد ۵۰۰ هزار تومان و سایر دهک‌ها ۳۵۰ هزار تومان در دو نوبت تعیین شده است و یکی از این پرداخت‌ها پیش از عید انجام می‌شود. بنابراین یک خانواده ۴ نفره سه دهک اول جامعه دو میلیون تومان در قالب کالابرگ رمضان ۱۴۰۴ دریافت خواهد گرفت.

بودجه اختصاص داده شده در طرح ارائه کالابرگ چقدر است؟

مبلغ اختصاص داده شده برای طرح ارائه کالابرگ ۱۵ همت (هزار میلیارد تومان) از سوی دولت اعلام شده است. این اعتبار قرار است در قالب بسته‌های حمایتی به خانوارهای مشمول پرداخت شود. لازم به توضیح است بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس به تازگی منتشر کرده است؛ طرح کالابرگ تا قبل از شهریور سال ۱۴۰۲، حدود یک هزار میلیارد تومان هزینه داشته است. اما با توجه به افزایش جامعه هدف طرح به پنج و سپس هفت دهک تا بهمن ماه پارسال، سازمان هدفمندی یارانه‌ها حدود ۹ هزار میلیارد تومان به حساب مجری این طرح که شرکت فارا نام دارد؛ پرداخت کرده است. با افزایش یارانه تشویقی از بهمن ماه ۱۴۰۲ در قالب طرح فجرانه، برای چهار ماه پایانی اجرای طرح نیز حدود ۳۲ هزار میلیارد تومان پرداخت شده است. لازم به ذکر است که در مجموع طرح کالابرگ الکترونیک ۴۲.۳ هزار میلیارد تومان منابع مالی دریافت کرده که حدود ۷۶ درصد آن بابت اجرای طرح فجرانه برای نیمه بهمن ۱۴۰۲ به بعد است. این را نیز باید اضافه کرد که پیشتر برخی از مطالبات فروشگاه‌ها پرداخت نشده بود و همین موضوع باعث وقفه در طرح فجرانه شد اما در شش ماهه اول سال ۱۴۰۳ از طریق سازمان هدفمندی یارانه‌ها، این مطالبات به حساب شرکت فارا نزد بانک رفاه کارگران واریز و مطالبات تسویه شد.

کالابرگ الکترونیک شامل کدام اقلام ضروری است؟

در این مرحله، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت منجمد، برنج ایرانی، حبوبات، لبنیات، مرغ، تخم‌مرغ، روغن، ماکارونی و قند و شکر در این طرح قرار گرفتند. دولت اعلام کرده است که خانوارهایی که حداقل ۲۰۰ هزار تومان از یارانه خود را برای خرید این کالاها استفاده کنند؛ مشمول یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی خواهند شد. لازم به توضیح است که علاوه بر این، کالابرگ الکترونیک برای چند قلم اصلی جهیزیه برای آغاز زندگی زوج‌های جوان نیز قابل استفاده خواهد بود. علاوه بر تخصیص کالابرگ، دولت اعلام کرده است که در ایام نوروز و ماه رمضان، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های فروش محصولات اساسی برگزار خواهد شد. در این نمایشگاه‌ها، محصولات با قیمتی نزدیک به قیمت تولیدی عرضه می‌شوند تا مردم بتوانند نیازهای خود را با هزینه کمتر تأمین کنند.

کدام دهک‌های درآمدی کالابرگ دریافت می‌کنند؟

طبق برآورد، حدود ۲۵ میلیون نفر در دهک‌های یک تا هفت قرار دارند و مشمول دریافت این کالابرگ خواهند شد.

چه تعداد فروشگاه با طرح کالابرگ الکترونیک همکاری دارند؟

میزان همکاری فروشگاه‌ها با طرح کالابرگ الکترونیک در طول زمان اجرا متفاوت بوده است؛ به طوری که قبل از شهریور سال ۱۴۰۲ حدود ۶۵ هزار فروشگاه به طرح متصل بودند و بعد از شهریور تا پایان دی ماه همان سال، حدود ۱۰۰ هزار فروشگاه و با اجرای طرح فجرانه حدود ۲۰۰ هزار فروشگاه با طرح همکاری داشته‌اند که از ۲۰۰ هزار فروشگاهی که در این طرح مشارکت داشتند؛ حدود ۸۰ درصد خریدها از فروشگاه‌های خُرد بوده و ۲۰ درصد از فروشگاه‌های زنجیره‌ای انجام شده است.

تامین بودجه کالابرگ از طریق افزایش قیمت بنزین 

با توجه به میزان تورم‌های دورقمی که ظرف چند سال گذشته با آن روبه‌رو بودیم و دولت هر سال کمتر از پنجاه درصد دستمزدها را افزایش داده است؛ هر‌ساله بیش از پنجاه درصد قدرت خرید شاغلین افت کرده است و عملا دستمزد شاغلین نمی‌تواند جوابگوی تامین نیازهای اولیه و حداقلی خانوارها باشد. از طرفی با روی کار آمدن ترامپ، بعید است که دولت توان بیشتری برای پرداخت‌های یارانه‌ای داشته باشد و به نظر می‌رسد بودجه این طرح از بخش مالیات‌ها تامین شود. 
البته تا اینجای کار و با توجه به نقدینگی حدود 70 هزار میلیارد تومانی که اخیرا دولت از پیش‌فروش سکه جمع کرده است؛ احتمالا تا خرداد سال آینده دولت با مشکل خاصی برای تامین بودجه کالابرگ و پرداخت‌های یارانه‌ای نداشته باشد اما از آنجایی که مشکلات دولت رو به افزایش است و ممکن است بودجه کافی برای پوشش آن در اختیار نداشته باشد؛ احتمالا بایستی از خرداد سال آینده منتظر افزایش نرخ بنزین برای کاهش ناترازی بودجه دولت باشیم.