فراغتِ بهاری

نوروز و تعطیلاتش همیشه این سوال را به همراه دارد که چگونه می‌توانیم وقت آزادمان را در این روزها به بهترین شکل سپری کنیم. پناه بردن به دامان هنر و ادبیات راهکار مناسبی برای پر بار کردن فراغت‌مان در روزهای بهاری به نظر می‌رسد. در متن پیش‎رو چند اثر فرهنگی‌و‌هنری را پیشنهاد می‌کنیم تا اگر تمایل داشتید، در تعطیلات نوروز فیلم ببینید و کتاب بخوانید.

معرفی کتاب

1.

عنوان| معسومیت

نویسنده| مصطفی مستور

ناشر| مرکز

«مصطفی مستور» نویسنده مطرح کشورمان سال 1343 در اهواز متولد شد. او کارشناسی مهندسی عمران دارد اما مقطع ارشد را در رشته ادبیات تحصیل کرده‌است. مستور به‌جز نویسندگی دستی در ترجمه و پژوهش هم دارد. اولین آثارش را در مجله «کیان» منتشر می‌کرد؛ این نشریه موضوعات مربوط به فلسفه را پوشش می‌داد که با درونمایه آثار مستور هماهنگ است. او اولین مجموعه داستان کوتاه‌اش را با نام «عشق روی پیاده‌رو» در سال 1377 منتشر کرد. مطرح‌ترین اثر او «روی ماه خداوند را ببوس» است. مستور در زمینه شعر هم فعال است. «معسومیت» یک رمان 190صفحه‌ای است که زندگی «مازیار» را روایت می‌کند. این کتاب بیشتر واگویه‌های مازیار با مخاطب است. دراین واگویه‌ها مازیار از زندگی خودش برای مخاطب می‌گوید. شخصیت مازیار تا حدودی «هولدن کالفیلد»، شخصیت اصلی رمان «ناطور دشت» نوشته «جی‌دی سلینجر» را به یاد می‌آورد. مازیار فردی است که در ظاهر عامی و کم‌سواد است. غلط‌های املایی کتاب که نام این کتاب را هم دربرگرفته‌اند، به همین کم‌سوادی برمی‌گردد. خیلی از واژه‌ها در این کتاب غلط نوشته شده‌اند تا کم سوادی مازیار را نشان دهند. البته نویسنده از طریق مازیار و بیان شرایطش، گریزی به وضعیت اجتماعی می‌زند و از آن نیز سخن می‌گوید. مازیار علی‌رغم ظاهر کم‌سواد و سطحی‌اش نگاه عمیق و متفاوتی به پدیده‌های مختلف دارد. دید متفاوت او به پدیده‌های مختلف از جذابیت‌های شخصیت مازیار و در نهایت کتاب است.

2.

عنوان| جهانگرد

نویسنده| امیرحسین والا

ناشر| سومیتا

«امیرحسین والا» شاعر و نویسنده ساکن هرمزگان، سال 1361 در رشت متولد شد. او فارغ‌التحصیل رشته مهندسی عمران از دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس است. علاقه والا به ادبیات به کودکی و آشنایی‌اش با کتاب‌های تاریخی و ادبی برمی‌گردد که متعلق به مادرش بودند. از دوران مدرسه تشویق‌های معلمش هم به انگیزه‌اش برای فعالیت افزود. او هم‌اکنون به عنوان مسئول واحد آفرینش‌های ادبی حوزه هنری هرمزگان مشغول به فعالیت و نشر «سومیتا» را اداره می‌کند که در حوزه ادبیات کودک فعال است. از او کتاب‌های مختلفی در حوزه شعر بزرگسال و ادبیات کودک و نوجوان به چاپ رسیده‌است. آثار او که تالیف، پژوهش و گردآوری را نیز شامل می‌شوند. جهانگرد یک داستان کوتاه 28 صفحه‌ای است که برای گروه سنی نوجوان نوشته شده‌است. این کتاب داستان شخصی را روایت می‌کند که عطش عجیبی برای فتح قله دارد. تا جایی که باعث می‌شود خیلی چیزها را نبیند. زبان کتاب شاعرانه، لطیف و در عین حال به دور از طمطراق است. دوری این زبان از تکلف باعث نادیده گرفتن فخامت نشده‌است. همه این موارد ضمن ایجاد جذابیت، نوجوان را با زبان فخیم و سالم آشنا می‌کند. اهمیت آشنایی نوجوان با زبان سالم آن‌جا آشکار می‌شود که فضای مجازی سلامت زبان گروه سنی نوجوان را تحت تاثیر قرار داده‌است. موضوع کتاب هم برای مخاطب نوجوان خالی از فایده نیست. چون اکثر نوجوانان به دنبال فتح قله‌های پیشرفت هستند تا جایی که یادشان می‌رود در بهترین مقطع زندگی هستند و باید از آن لذت ببرند.

3.

عنوان| آقا قاپ‌قاپی

نویسنده| افسانه موسوی‌گرماوردی

ناشر| شادان

«افسانه موسوی گرمارودی» نویسنده مطرح کودک و نوجوان است. او کارشناس زبان و ادبیات فارسی و سردبیر مجله رشد نوآموز است. گرمارودی سال‌ها در زمینه ادبیات کودک و نوجوان فعالیت کرده و تاکنون بیش از30 اثر در این زمینه منتشر کرده‎است. «دایره‌المعارف پیامبران»، «ماجراهای مردم شهر عجیب»، «آواز خوش یک پیامبر»، «آقای پلنگ و آقای آدم»، «درد من چه رنگی است»، «گاهی پرآب، گاهی کم‌آب» بخشی از آثار اوست. استفاده گرمارودی از داستان‌های مذهبی نشان می‌دهد که انتقال این مفاهیم به نسل‌های آینده یکی از دغدغه‌های اوست. داستان «آقا قاپ قاپی» از مجموعه کتاب ماجراهای مردم شهر عجیب و برای کودکان منتشر شده‌است. موضوع محوری این کتاب تاثیر بالا رفتن آگاهی بر شخصیت انسان‌هاست. آقا قاپ‌قاپی فردی است که هرچه دست دیگران می‌بیند، بی‌اختیار با دست چپش می‌قاپد. این ماجرا خود او را هم بسیار ناراحت کرده است. سرانجام یکی از اهالی شهر به واسطه کتاب، دست او را درمان می‌کند. این اثر را می‌توان نمادگرا دانست. این‌که دست چپ، مشکل‌ساز اصلی است مطابق تعلیمات مذهبی ما، قرار گرفتن نامه اعمال بدکاران در دست چپ آنان را به یاد می‌آورد. کتاب به عنوان نماد آگاهی در این داستان حضور موثر دارد. وقتی کتاب‌خوانی در آقا قاپ قاپی تقویت می‌شود، در واقع درست‌کاری در او تقویت می‌شود و در نهایت رذالت او درمان می‌شود.

معرفی فیلم

1.

عنوان| پرندگان شکاری

کارگردان| کتی یان

سال ساخت| 2020

«کتی یان» کارگردان، تهیه‌‌کننده و فیلمنامه‌‌نویس آمریکایی است که اصالت چینی دارد. او در سال 1986 میلادی متولد شده‌است. یان قبل از آغاز فعالیت‌های سینمایی به روزنامه‌نگاری مشغول بود و با «وال‌استریت ژورنال» و «لس‌آنجلس تایمز» همکاری می‌کرد. «پرنده‌های شکاری» دومین فیلم بلند یان است. او قبل از پرنده‌های شکاری سه فیلم کوتاه «آن‌طور که مادرم گفت»، «شب گذشته» و «پایین رودخانه» را کارگردانی کرده‌است. «خوک‌های مرده» اولین فیلم بلند یان و محصول مشترک چین و آمریکاست. این اثر توانست سال 2018 در جشنواره «ساندنس» بدرخشد. «پرندگان شکاری» جزو آثار تحسین‌شده سینما در سال 2020 است. این فیلم یک اثر ابرقهرمانی درباره شرارت و انگیزه‌های آن است. شخصیت اصلی ماجرا زنی است که بر اثر مشکلات زندگی‌اش، به انسانی شرور تبدیل می‌شود. «هارلی کوپر» با بازی «مارگو رابی» زنی است که از هیچ جنایتی روی‌گردان نیست. درواقع او به نوعی بی‌تفاوتی نسبت به همه چیز رسیده‌است. بیشتر کارهایی که می‌کند، نه از روی ناچاری بلکه از روی نوعی هیجان‌طلبی است. از ریختن غذایش روی زمین بیشتر از نابودی انسان‌ها ناراحت می‌شود؛ فقط به این دلیل که عاشق ساندویچ تخم‌ مرغ است. اگر سوررئالیسم را نقطه تلاقی واقعیت‌های متضاد بدانیم، شخصیت هارلی سوررئال است؛ چرا که نقطه تلاقی رنج و سرخوشی است. زمانی‌که کارآگاه زن پلیس در انتهای ماجرا با هارلی و افرادی شبیه به او همدست می‌شود تا راحت‌تر آینده شهرش را زیبا سازد، سورئالیسم به کل فیلمنامه تعمیم پیدا می‌کند.  

2.

عنوان| دخترستاره‌ای                                   

کارگردان| جولیا هارت

سال ساخت| 2020

«جولیاهارت» کارگردان، فیلمنامه‌نویس و بازیگر آمریکایی در سال 1982 میلادی متولد شده‌است. او همسر «جردن هوروویتس»، تهیه‌کننده سینماست که در نگارش فیلمنامه هم به او کمک می‌کند. «خانم استیونس»، «رنگ تند»، «دختر ستاره‌ای» و«من زنت هستم» فیلم‌هایی است که با کارگردانی هارت اکران شده‌است. او به همرا دیگر همکاران جوانش، نویدِ دویدن خونی تازه در رگ‌های سینما، به‌ویژه در سینمای آمریکا را می‌دهد. دو فیلم آخر هارت در سال 2020 اکران شده‌است که می‌تواند انرژی و انگیزه بالای او برای فعالیت هنری را نشان دهد. «دخترستاره‌ای» فیلمی 107 دقیقه‌ای است که هارت فیلمنامه‌اش را به همراه «کریستین هان» و «جردن هوروویتس» بر پایه رمانی به همین نام از «جری اسپینلی» نوشته. این فیلم روایت دو نوجوان و تعامل‌شان با محیط پیرامون است. قصه از کودکی پسر نوجوانی شروع می‌شود که ناچار با مادرش به شهر دیگری مهاجرت می‌‌کند. او در این شهر با برخورد خوبی مواجه نمی‌شود و به انزوای خودخواسته‌ای تن می‌دهد. او هر سال در سال‌روز تولدش از فردی ناشناس هدیه دریافت می‌کند. فردی که چند سال بعد وارد زندگی‌اش می‌‌شود. در دوران نوجوانی «دختر ستاره‌ای» به مدرسه‌اش وارد می‌شود. این دختر که ارتباطات محدودی با دنیای بیرون داشته، برای دوست پیدا کردن به مدرسه آمده‌است. دختر ستاره‌ای روحیه عجیبی دارد. او برای محیط پیرامونش ناشناخته و عجیب است. ارتباط این دو با هم و با دنیای پیرامون‌شان بستر اتفاقات فیلم را شکل می‌دهد.

3.

عنوان|جمشیدیه

کارگردان| یلدا جبلی

 سال ساخت| 1397

«یلدا جبلی» کارگردان، تدوینگر و نویسنده ایرانی، سال 1359 در تهران متولد شده‌است. او فارغ‌التحصیل رشته سینماست و مدرک تحصیلی‌اش را از دانشکده سینما و تئاتر دریافت کرده‌است. جبلی فعالیت سینمایی‌اش را با ساخت تله‌فیلم آغاز کرده‌است. «یک فنجان چای گرم»، «این جاده دوطرفه است»، «داره صبح میشه» و «جمشیدیه» آثاری است که او به عنوان کارگردان در کارنامه‌اش دارد. جبلی در مقام تدوینگر در فیلم‌های «جمشیدیه»، «بشارت به یک شهروند هزاره سوم» و سریال‌های «تبریز در مه»، «سال‌های مشروطه» و «عمارت فرنگی» حضور داشته‌است. او فیلمنامه آثارش را اغلب خودش می‌نویسد. جمشیدیه ماجرای زوجی را روایت می‌کند که در شب تولد مرد دچار یک درگیری خیابانی می‌شوند. این درگیری تبعاتی برای آنان دارد که زندگی‌شان را دچار مشکلی بزرگ می‌کند. هر فیلمنامه‌ای حول محور یک چالش شکل می‌گیرد که درونی یا بیرونی است؛ چالش اصلی فیلم جمشیدیه از نوع اول است. اتفاق در مهمانی تولد روایت می‌شود و بعد از آن، درگیری «ترانه» شخصیت اصلی فیلم با بازی «سارا بهرامی» را با خودش می‌بینیم. او به دنبال وجدان راحت است. فیلم قصد دارد گریزی به وضعیت اجتماعی بزند اما در این کار مشغول به شعار دادن می‌شود. شعارهای اجتماعی در فیلم وجود دارد اما عدم تمرکز روی مسئله بخشش، فیلم را از شعارهای تکراری انسانی دور می‌کند.

4.

عنوان| می‌خواهم زنده بمانم

کارگردان| شهرام شاه‌حسینی 

سال ساخت| 1399

«شهرام شاه‌حسینی» سال 1352 در تهران متولد شده است. او فعالیت سینمایی‌اش را با دستیاری کارگردانانی مثل «رسول ملاقلی‌پور»، «سیامک شایقی» و «بهرام بیضایی» آغاز کرد. شاه‌حسینی آثار متعددی در سینما و تلویزیون تولید کرده‌؛ سریال «تاوان»، «مثل یک کابوس»، «پیدا و پنهان»، «همه‌چیز آنجاست»، «هشت‎ونیم دقیقه»، «پرستاران»، «پرگار» و فیلم‌ «کلاغ‌پر»، «زن‌ها فرشته‌اند»، «آقای هفت‌رنگ»، «کلاف»، «خانه دختر» و«کمین» از جمله آن‌هاست. «می‌خواهم زنده بمانم» تنها سریال نمایش خانگی شاه‌حسینی است که پخش آن به تازگی آغاز شده. این سریال ماجرای خانواده «حقی» را روایت می‌کند. ماجرای این خانواده در دهه 60 می‌گذرد. هرمز پدر خانواده در شب تولد 50 سالگی‌اش بنا به اتهامی دستگیر می‌شود که خودش از آن بی‌خبر است. دخترش هما به همراه نامزدش تلاش می‌کنند تا بی‌گناهی هرمز را ثابت کنند. فیلمنامه کشش مناسبی دارد. فضای دهه شصت به‌خوبی بازسازی شده‌است. این بازسازی هم در طراحی صحنه و هم در بیان اتفاقات و روایت زندگی روزمره افراد فیلم لحاظ شده‌است. البته در بعضی موارد اشتباهاتی رخ داده است؛ مثلا گریم و لباس هما، ارتباط او با نامزدش در دهه 60 کمی دور از ذهن است و در صحنه‌ای که در یک کافه می‌گذرد، ترانه‌ای شنیده می‌‌شود که در آن زمان هنوز اجرا نشده بوده‌است.