سفر دریایی برای هرکسی تجربه بسیار لذت‌بخش و پر از خاطرات به‌یادماندنی است. هرچند این سفر، کوتاه و در چند مایلی مقصد باشد. روزهای که پشت سر گذاشتیم آغاز سال نو بود و سفرهای نوروزی. هرمزگان میزبان خیل عظیم مسافران و گردشگرانی بود که پس از ورود به مرکز استان با شناورهای تندرو به مقصد هرمز و قشم و لارک عازم می‌شدند. آن‌ها در طی مسیر از پشت قاب شیشه‌ای شناور خیره به امواج خروشان دریا بودند و از این سفر لذت می‌بردند. خیلی‌ها نیز دوست داشتند به کابین شناور وارد شوند از دید ناخدا دریا و زیبایی‌هایش را ببیند و سر گفتگو با او را باز کنند. یکی از این ناخدایان خوش‌اخلاق و باتجربه، اسماعیل گلشن بود که از سال 91 سکان شناورهای مسافربری از بندر شهید حقانی را به دست گرفت. این جوان 35 ساله اهل سورو قدیم در ساعات خلوت تردد، پذیرایی مسافران در کابین بود که به گفته خود در ساعات پرترافیک باید تمام حواسش به مسیر دریایی باشد تا هیچ اتفاق پیش‌بینی‌نشده به مسافر و شناور رخ ندهد. او بیشترین سؤال مسافران را بحث چگونگی ورود به این حرفه، حقوق ناخدایان، ظرفیت شناور، قیمت‌های بلیت و همچنین سختی‌ها و شیرین‌های این شغل بیان کرد.

 

 قبل از اسماعیل، پدرش ناخدای شناورهای تجاری بوده و قبل‌تر از پدرش هم پدربزرگ و دیگر اجدادش. در حال حاضر پدر 70 ساله‌اش به نام یوسف گلشن فرمانده یکی از لندینگرافت مسیر بهل به لافت است و خودش ناخدای شناور جمشید 2، برادرش افسر کشتی و برادر کوچک‌ترش نیز صیاد و موتوریست. او متأهل و دارای یک فرزند 8 ساله به نام یوسف است. یوسف علاقه زیاد به دریا و دریانوردی دارد. همسر اسماعیل نیز درون یک خانواده دریایی بزرگ‌شده و به‌دشواری و مشقت‌های شغل اسماعیل بیگانه نیست و در همه مراحل زندگی همدل و همراه همسرش بوده است. ناخدا اسماعیل با زبان طنز این را بیان می‌کند که از قدیم گفتند به دریانوردان زن ندهید که هیچ‌وقت سرخانه وزندگی خود نیستند.

« فکر و ذهنم از همان دوران کودکی دریا، لنج، کشتی و ساحل بود به‌طوری‌که در مدرسه نقاشی من و اکثر هم‌کلاسی‌هایم در سورو، شبیه هم بود، اثری از دریا و شناورها داشت حتی چند بار معلم نقاشی از دستمان عصبانی شد و گفت نقاشی غیر از دریا و... بکشید ولی باز در آن رد پای از شناور و دریا بود و پسرم نیز مانند خودم عاشق دریا و دریانوردی است و رویای دریانوردی در سر دارد».

«اسماعیل گلشن» این مطلب را بیان کرد و گفت:«زمانی که هنوز دبی ساخته  نشده بود پدرم با شناورهای تجاری خرمای فین و رنگ ایرانی به آن مکان صادر و با لنج به هندوستان و کل حاشیه خلیج‌فارس و آفریقا سفر می‌کرد. 4 ماه پدرم در دریا بود و خشکی را نمی‌دید، در غیاب پدرم تمام بار مسئولیت یک زندگی 6 بچه بر شانه‌های مادرم سنگینی می‌کرد با دشواری و سختی‌های بی‌پایان این شغل آشنا بودم ولی همچنان دوست داشتم دریانورد باشم. از سال 90 کارم را در لندینگرافت بندرلنگه _ دبی آغاز کردم و پس از یک سال سکان‌دار شناور مسافربری به دست گرفتم ».

 

وی از عشقی که به شغلش دارد سخن گفت از سختی‌ها و شیرینی‌ها و خاطراتش. از اینکه نجات جان افراد بهترین لحظات عمرش بوده است و...

« دریکی از شب‌های زمستان اوایل فعالیتم بر روی شناور مسافربری، در اسکله ذاکری قشم پهلو گرفتم و لحظاتی بعد متوجه جیغ و فریاد شدم به‌سرعت از کابین خارج و بر روی عرشه قرار گرفتم، متوجه شدم زن جوانی که قصد داشت دور از چشمان خدمه از سمت خلاف شناور پیاده شود پایش لیز خورده و درون آب افتاده است، به‌سرعت خودم را به دریا انداختم و او را از غرق‌شدگی و مرگ نجات دادم، اگر ثانیه‌ای دیرمی رسیدم حتماً اتفاق جبران‌ناپذیری رخ می‌داد».

 

ناخدا پس از تکمیل مسافر، شناور را به حرکت درآورد، دقایقی قبل نیز تندرو دیگری حرکت کرده بود، هنوز از اسکله دور نشده بود که صدای بیسیم شناور جلوی شنید که یکی از مسافران آن خودش را به دریا انداخته بود...

« با دیدن آن فرد که خود را به درون آب پرتاب کرد شوکه شدم، استرس این را داشتم که شناورم از او رد شود، شناورهای تجسس و نجات در حال رسیدن به محل بودند که در همان لحظه سرنشینان یک فروند قایق صیادی با دیدن تندرو متوقف‌شده، خود را به محل موردنظر رساندند، آن جوان را از غرق شدن نجات و تحویل ناجی شناورهای تجسس و نجات دادند، این جوان سر مسئله‌ای با دوستش درگیر شده بود که متأسفانه قصد خودکشی را داشت».

 

خدمه شناورها هر از چند گاهی دوره‌های خاصی مانند کمک‌های اولیه و نجات در مدیریت بحران می‌گذراندند تا به شناورهای مضطر کمک کنند.

«صیادان، ناخدایان و خدمه در مرحله اول ناجی خود هستند. بر اساس قوانین دریا اگر شناوری نیاز به کمک داشته باشد تا رسیدن شناور ناجی وظیفه نزدیک‌ترین کشتی به آن شناور است. یادم می‌آید مدتی قبل به همراه بازرسان شناور قصد خروج از حوضچه یکی از اسکله‌ها را داشتم که در همان لحظه تندروی به سمت جایگاه سوخت درحرکت بود ولی به علت ازکارافتادن موتور، از حرکت ایستاد و درخواست کمک کرد، با خونسردی طناب شناور را گرفتم و با کمک همکاران، تندرو را در اسکله پهلو دادیم، بازرسان از سرعت عمل ما در تعجب بودند که با چه دقت و بدون تکاپو شناور را پهلو دادیم».

 

زمان رسیدن هرکدام از شناورها به اسکله‌های قشم، هرمز و لارک متفاوت است و این بستگی به سبک و سنگینی شناور، جریان آب و... دارد.

«خیلی‌ها از ما می‌پرسند چرا زمان رسیدن شناورها به قشم متفاوت است یکی زودتر، دیگری با زمان بیشتری به مقصد می‌رسد، در جواب این افراد می‌گوییم که جابجایی مسافر در دریا تایم تقریبی دارد که جریان آب، نوع ظرفیت شناور کوچک و بزرگ با موتورهای مختلف بی‌تأثیر نیست و اینکه زود رسیدن مسافر وظیفه ما نیست بلکه سالم رساندن مسافر یکی از وظایف مهم خدمه شناور است».

لنگرگاه‌های بندرعباس یکی از ایمن‌ترین لنگرگاه‌های دنیا است که در خلیج‌فارس قرارگرفته است چراکه دریای خلیج‌فارس نسبت به اقیانوس کمتر طوفانی می‌شود همچنین جزایر لارک، قشم و هرمز در زمان طوفان لنگرگاه بندرعباس را پوشش می‌دهند و کشتی‌های اقیانوس‌پیما با خیال راحت بتوانند در آنجا لنگر بیندازند. « ازنظر لنگرگاهی و مسیرهای مسافربری، لنگرگاه بندرعباس یکی از بهترین و امن‌ترین لنگرهای دنیا به شمار می‌رود. لنگرگاه جاهای که کشتی‌های اقیانوس‌پیما در عمق و بستر دریا مناسب می‌تواند کشتی لنگر بیندازد. و از سمت اسکله حقانی یک لنگرگاه کوچک است که شناورهای صیادی و لندینگرافت ازنظر تناژ و آبخور نزدیک ساحل سورو متوقف می‌شوند».

 

هر قسمت از لنگرگاهی هرمز، قشم و لارک اسمی دارد که دریانوردان محلی با آن اسامی به هم می‌فهمانند که در کدام منطقه هستند.

«صیادان و ناخدایان بومی و محلی استان هرمزگان به «جی بی اس» متکی نیستند چراکه معتقدند این سیستم کمک ناوبری هرلحظه امکان قطع شدن و بروز مشکلاتی دارد به همین دلیل از قدیم‌الایام موقعیت دریایی را به‌صورت دستی، نقشه‌خوانی و محاسباتی ستاره‌شناسی و با کمک قطب‌نما جهت‌یابی می‌کردند و امروزه نیز با کمک همه ابزارها و بابیان اسامی مناطق در محدوده لنگرگاه سورو مانند زیر چلو، اسکله دراز، گردن کمریا به سمت هرمز سمت لارک کله مرغانه و یا قشم دوکوهک موقعیت خود را انتخاب می کنند».

 

شناورها ها هر 6 ماه یا سالی یک بار برای تعمیرات به مکانی برای تعمیرات و بازدید زیر کشتی  انتقال میابد تا عیوب ایجاد شده برطرف شود و... در یکی از روزهای سال 95  ناخدا گلشن با کشتی تندرو «سپهر دریا» بدون مسافر  به سمت بندرکنگ  و محلی برای تعمیرات شناور در حرکت بود که با مه شدید درگیر شد و مسیر 6 ساعت را 9 ساعت طی کرد. در دریانوردی به جز هوای طوفانی خطری که دوباره به کشتی ها تهدید می کند این دید محدود است و زمانی که مه به زبان محلی «نم پیر» و رطوبت در مه شدید زیاد است  شرایط حرکت خیلی  کند می شود ،باید  در ادامه مسیر با رادار دستگاه الکترومغناطیسی ادامه داد و همچنین هر چند ثانیه بوق شناور به صدا در آید   که دیده بان  با شنیدن  صدای بوق حواسش به رادار باشد آن را رصد کند.  

« ساعت 7 صبح  با شناور بدون مسافر  از اسکله به سمت «داگ «در بندر لنگه حرکت کردیم  هنوز نصف راه نرفته بودیم که با مه شدید روبرو شدیم ، تمام طول مسیر نوردی با دید محدود از سمت جزیره قشم به سمت پیچ و خم خوریات و جنگل حرا در حرکت بودیم  به دلیل دید کم به  وارد حوضچه شدیم  خورشید کم کم  داشت غروب می کرد.

 

حمل‌ونقل دریایی مسافر با رعایت نکات ایمنی از شاخه‌های مهم حقوق دریایی است و همین موضوع حمایت از حقوق مسافران دریایی را امری اجتناب‌ناپذیر ساخته است.اسماعیل گلشن این را گفت که کار در دریا آن‌هم در کشتی مسافربری، کار حساسی است و خدمه کشتی‌های مسافربری به‌صورت هفتگی، ماهانه و سالانه مانورهای مقابله با آتش، تصادم، آب‌گرفتگی انجام می‌دهند و هر دو ماه یک‌بار از سوی بازرسان اداره بنادر بازدیدی از کشتی‌های مسافربری صورت می‌گیرد تا مسافران بدون هیچ مشکلی با آرامش خاطر بیشتر و آسودگی ایمنی شناورها از سفر دریایی ایمن بهره‌مند شوند. ناوگان حمل‌ونقل دریایی هرمزگان در طی ایام نوروز با توجه به ازدحام مسافر و بدون سانحه دریایی ثابت کرد که دارای خدمه باتجربه و کاردان و شناورهای ایمن است.

روزنامه صبح ساحل