ریزش مو که به آن آلو‍پسی (Alopecia) گفته می‌شود، یک مسئله نسبتا رایج است و بیشتر در بزرگ‌سالان اتفاق می‌افتد ولی کودکان نیز ممکن است به آن دچار شوند. آکادمی پوست آمریکا (AAD)، ریزش بین 50 تا 100 عدد تار مو در روز را طبیعی عنوان می‌کند. موهایی که می‌ریزند معمولا با موی جدید جایگزین خواهند شد البته گاهی این اتفاق نمی‌افتد. به طور کلی، ریزش مو می‌تواند به تدریج و در طی سال‌ها ادامه داشته باشد یا به یکباره اتفاق بیفتد. علاوه بر این، ریزش مو با توجه به علت زمینه‌ای ممکن است دائمی یا موقت باشد. چنانچه موها بیش از حد معمول بریزند، فرد به ریزش مو (آلوپسی) مبتلا است اما تشخیص این مسئله برای فرد چندان آسان نیست. برخی علائم می‌توانند نشان‌دهنده وجود مشکل ریزش مو باشند. پزشک با نگاه کردن به محدوده‌های خاصی از محل‌های رویش مو، می‌تواند به ریزش آن پی ببرد. برای مثال یکی از نشانه‌های ریزش مو، تغییر خط رویش موها می‌تواند باشد یعنی موها از محدوده‌ای که قبلا رشد داشتند دیگر نمی‌رویند و در چنین شرایطی پیشانی به سمت عقب پیشروی خواهد کرد. یکی دیگر از راه‌های پی بردن به ریزش مو نگاه کردن به شانه یا برس است و در شرایطی که بعد از هر بار استفاده تعدادی بیش از حد معمول مو در برس یا شانه جمع شده باشد باید به ریزش مو شک کرد. در برخی افراد ریزش مو به شکل منطقه‌ای خود را نشان می‌دهد و این نقاط به صورت طاسی خود را بروز می‌دهند. آن دسته از افرادی که به ریزش مو مبتلا هستند معمولا در زمان حمام کردن با تعداد زیادی مو در کف حمام و روی درپوش فاضلاب مواجه می‌شوند. از دیگر نشانه‌های ابتلا به ریزش مو، درد یا خارش است. چنانچه عارضه پوستی دلیل ریزش مو باشد، فرد با احساس خارش یا درد در پوست سر خود مواجه خواهد شد.

انواع مختلفی از ریزش مو وجود دارد، برخی شایع و برخی نادر هستند و هر کدام علل زمینه‌ای متفاوتی دارند. ریزش مو می‌تواند زمینه ژنتیکی، علل داخلی یا خارجی داشته باشد. به طور کلی، ریزش موی ارثی که به آن آلوپسی آندروژنیک (Androgenic alopecia) نیز گفته می‌شود، در مردان و زنان بروز می‌کند و باعث طاسی خواهد شد. ریزش موی ارثی شایع‌ترین علت ریزش مو محسوب می‌شود. شیوع این نوع ریزش مو در مردان بیشتر از زنان است. ریزش موی ارثی معمولا به تدریج اتفاق می‌افتد و در برخی افراد از اوایل سنین بلوغ شروع می‌شود و در بسیاری از موارد فرد تا میانسالی متوجه این نوع ریزش مو نخواهد شد. ظاهر ریزش موی ارثی در مردان متفاوت از زنان است. طاسی الگوی زنانه اغلب منجر به نازک شدن و کم پشت شدن موها در قسمت فرق سر خواهد شد. این مسئله معمولا بعد از 65 سالگی در زنان رخ می‌دهد اما در برخی از زنان در سنین پایین‌تر اتفاق می‌افتد. طاسی با الگوی مردانه معمولا شامل ریزش تدریجی مو در بالای شقیقه‌ها و نازک شدن در قسمت تاج سر خواهد شد. این نوع ریزش مو در مراحل ابتدایی ظاهری شبیه حرف ام انگلیسی (M) ایجاد می‌کند و به مرور زمان با افزایش شدت ریزش مو، ظاهر آن شبیه یو انگلیسی (U) خواهد شد. در برخی از مردان ریزش مو به قدری پیشرفت می‌کند که طاسی کامل ایجاد می‌شود. 

ریزش مو به غیر از ژنتیک دلایل دیگری نیز دارد. برای مثال، ابتلا به یک بیماری خود ایمنی به نام آلوپسی آره آتا (Alopecia areata) می‌تواند منجر به ریزش مو شود. در این بیماری سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و در نتیجه آن، لکه‌های طاسی ایجاد می‌شود. این بیماری ممکن است در برخی موارد منجر به ریزش موی کامل شود. برخی مبتلایان به غیر از موهای سر، موهای ابرو، مژه یا سایر قسمت‌های بدن خود را نیز از دست می‌دهند. یکی دیگر از دلایل ریزش موها، پرتو درمانی یا شیمی درمانی است. این نوع ریزش مو معمولا سریع اتفاق می‌افتد و اغلب پس از پایان پرتو درمانی یا شیمی درمانی موها دوباره رشد خواهند کرد. نوع دیگری از ریزش مو (تلوژن افلوویوم- Telogen effluvium)، در اثر شوک عاطفی یا فیزیکی اتفاق می‌افتد، این نوع ریزش مو نیز ناگهانی است. برای مثال، استرس شدید، اتفاقات ناخوشایند یا برخی بیماری‌ها باعث بروز این نوع ریزش مو می‌شوند. برخی تغییرات هورمونی نیز ممکن است در بروز این نوع ریزش مو نقش داشته باشند. به عنوان مثال، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، یائسگی و زایمان را می‌توان نام برد. موارد دیگری چون سوء تغذیه، کمبود ویتامین یا مواد معدنی، برخی اختلالات غدد درون ریز، مصرف داروهای هورمونی پیشگیری از بارداری، بیهوشی ناشی از جراحی، بیماری‌های حاد یا عفونت‌های شدید مثل کووید-19 ممکن است باعث بروز این نوع ریزش مو شوند. کم‌خونی، پسوریازیس پوست سر و برخی عفونت‌های مقاربتی برخی بیماری‌هایی هستند که می‌توانند باعث بروز ریزش مو شوند. مصرف برخی داروها نیز ممکن است باعث بروز ریزش مو در برخی افراد شود.

کچلی (Tinea capitis) یک عفونت قارچی است که پوست سر و ساقه مو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در اثر کچلی، لکه‌های طاس کوچک ایجاد خواهد شد که اغلب پوسته پوسته می‌شوند و خارش دارند. چنانچه این نوع ریزش مو درمان نشود، نقاط مبتلا به کچلی افزایش می‌یابند و پر از چرک خواهند شد. احتمال بروز زخم در نقاط مبتلا به کچلی نیز وجود دارد. موهای شکننده (شکسته شدن مو به راحتی)، حساسیت پوست سر و لکه‌های پوسته پوسته که خاکستری یا قرمز به نظر می‌رسند، ممکن است در اثر ابتلا به کچلی باشند. 

یکی از انواع ریزش موها که بیشتر خانم‌ها دچار آن می‌شوند، ریزش موی کششی است. این نوع ریزش مو به دلیل فشار یا کشش بیش از حد موها ایجاد می‌شود. بستن موها به صورت سفت با کش، گیره و ...، در بلند مدت باعث ریزش مو خواهد شد. برای پیشگیری از این نوع ریزش مو نباید موها را سفت بست. علاوه بر این، تا جای ممکن از دست زدن به موها باید پرهیز کرد. پیچاندن، کشیدن یا مالش موها می‌تواند احتمال بروز ریزش مو را تشدید کند. موها را پس از شست و شو باید با ملایمت خشک کرد، برای این منظور نباید موها را همراه با حوله پیچید یا آن‌ها را کشید. استفاده از سشوار (به ویژه روی موهای خیس و با حرارت بالا) ، شانه و اتوهای حرارتی، مواد صاف کننده مو (کراتین در آرایشگاه)، رنگ موها، دکلره موها، فر کردن با مواد شیمیایی، لوسیون و کرم‌های صاف کننده موهای فر، در بروز ریزش مو می‌توانند نقش داشته باشند. شست‌وشوی بیش از حد موها نیز ممکن است باعث ریزش مو شود به همین دلیل این کار باید یک روز در میان یا کمتر باشد. 

با توجه به اینکه عوامل زیادی در بروز ریزش مو نقش دارند، بهتر است در صورت مشاهده هر گونه تغییر در موها با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کرد. برای تشخیص علت ریزش مو، شرح حال، معاینه، آزمایش‌های مختلف و در برخی موارد نمونه برداری از پوست انجام خواهد شد. درمان ریزش مو بسیار گسترده است و از هر فرد به فرد دیگر با توجه به علت، متفاوت است. به طور کلی، درمان معمولا به شکل داروهای خوراکی و موضعی است. برخی از داروها و محصولات بدون نسخه (OTC) در دسترس قرار دارند ولی توصیه می‌شود از مصرف آن‌ها بدون مشورت پزشک خودداری شود چون گاهی علت بروز ریزش مو یک بیماری جدی است. تا زمانی که علت به وجود آورنده ریزش مو مشخص نشود، درمان موفقیت آمیز حاصل نخواهد شد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف بیش از حد ویتامین آ (A) و سلنیوم ممکن است احتمال ریزش مو را افزایش دهد به همین دلیل برای مصرف هر نوع مکمل باید با پزشک مشورت کرد. به غیر از مصرف داروهای خوراکی یا موضعی، پزشک ممکن است روش‌های درمانی دیگری را به بیمار توصیه کند. برای مثال، لیزر درمانی و پی.آر.پی (PRP) برخی روش‌های جدیدی هستند که برای ریزش مو از آن‌ها بهره گرفته می‌شود. چنانچه امکان درمان با موارد یاد شده وجود نداشته باشد و موها ریخته باشند، از جراحی کاشت مو باید کمک گرفت. جراحی کاشت مو در واقع انتقال قسمت بسیار کوچکی از پوست سر با تار مو به قسمت‌هایی از سر است که دچار طاسی شده‌اند. این روش برای افراد طاس بیشتر کاربرد دارد و با توجه به شرایط فرد، ممکن است درمان‌های دیگری در کنار جراحی کاشت مو انجام شود.

روزنامه صبح ساحل