گزارشی از تفاوت فاحش دریافتی کارمندان شرکت نفت با آموزش و پرورش؛ گنج‌بران دردانه رنج‌بران مهجور

در روزهای گذشته، سازمان اداری و استخدامی کشور، گزارش وضعیت پرداخت دستگاه‌های اجرایی را براساس اطلاعات مندرج در سامانه ثبت حقوق و مزایا که بصورت خوداظهاری توسط دستگاه‌ها بارگذاری می‌شود، منتشر کرد.

به گزارش صبح ساحل، انتشار گزارش وضعیت پرداخت دستگاه‌های اجرایی در سال 1402، موجب بروز واکنش‌های متعددی شده است؛ از عدم شفافیت در پرداخت‌های ریالی خارج از حکم"مانند اضافه‌کار، حق ماموریت و اموری از این قبیل" تا زیر سوال بردن اظهارنامه‌ی ادارات و در نهایت انتقادات به اعتبار اختصاص‌داده‌شده به دستگاه‌های مختلف و اختلاف محسوس و معنادار ارقام پرداختی به آنها، همگی واکنش‌های متعددی در فضای مجازی و مطبوعات را به همراه داشت. در این راستا، چند نکته مستخرج از این گزارش جلب توجه می‌کند.

تفاوت فاحش میان پرداختی دستگاه‌ها به کارکنان دولت

این گزارش حاوی جداول مقایسه‌ای مختلفی است که از جهات بسیاری گویای تفاوت‌ فاحش میان پرداختی کارکنان دستگاه‌های اجرایی مختلف (به‌ویژه آنهایی که کار مشابه انجام می‌دهند) است. در صدر مجموع پرداخت‌های ریالی به کارکنان، وزارت نفت با پرداخت بیش از 44 میلیون تومان و وزارت آموزش و پرورش با پرداختی 
15 میلیون تومان بیشترین و کمترین میانگین پرداختی را به نیروهای خود داشته‌اند. 
میانگین پرداخت‌های خارج از حکم کارگزینی به پرداخت‌های حکم کارگزینی در این دو وزارتخانه به ترتیب ۲۲۷ و ۱۵ درصد است. (وزارت نفت بیش از دو برابر رقم حکم کارگزینی به پرسنل خود پرداختی دارد و در آموزش و پرورش این رقم کمتر از یک ششم است). 
به عبارت دیگر در حالی که وزارت آموزش و پرورش با پرداخت حدود 13.5 میلیون تومان و وزارت نفت با پرداخت حدود 13.7 میلیون تومان، تنها حدود 200 هزار تومان  تفاوت در میانگین پرداخت‌های خود به کارکنان دستگاه متبوع‌شان دارند، در پرداخت‌های خارج از حکم کارگزینی چیزی در حدود 29 میلیون تومان، پرداخت به کارکنان وزارت نفت بیشتر لحاظ شده است. البته این مقایسه مسلماً به این معنا نیست که لزوماً تمامی کارکنان دولت باید از حقوق و دستمزد مساوی برخوردار باشند؛ بلکه انتقادی که به این نوع پرداخت‌ها وارد است، عدم شفافیت، احتمال سواستفاده و مواردی از این قبیل است که پرداختی‌های خارج از حکم کارگزینی ممکن است به آن دچار شود. 
از سویی، در مشاغلی که عملا کارکنان دو وزارتخانه شرح شغلی برابر دارند"مانند مستخدم نظافتی یا کارمند اداری ساده"، از عدالت به دور است که در میزان پرداختی به آن‌ها تفاوت وجود داشته باشد و این موضوع در بلندمدت باعث ایجاد رانت و سواستفاده خواهد شد. 
همچنین این جدول نشان می‌دهد کارکنان وزارتخانه‌های علوم و تحقیقات، بهداشت ، جهاد کشاورزی و دادگستری به ترتیب پس از وزارت آموزش و پرورش کمترین مجموع دریافتی ریالی را داشته‌اند.

پرستاران و معلمان، چشم‌انتظار عدالت

در بررسی تفکیکی مشاغل، پرستاران و معلمان، در پایین‌ترین دسته‌ی مشاغل به لحاظ مزایای خارج از حکم قرار دارند. در بررسی تفکیکی از آمار و ارقام منتشر شده، مشخص می‌شود پرستاران حدود ۲۵ میلیون تومان و معلمان حدود ۱۵ میلیون تومان میانگین دریافتی را در سال ۱۴۰۲ داشته‌اند. 
در این میان، معلمان با حدود 15 درصد پرداختی غیرحکمی و پرستاران با حدود 18 درصد از این نوع پرداخت‌ها، در پایین‌ترین دسته‌ی مشاغل قرار دارند.
این در حالی است که ظفرقندی، وزیر بهداشت، در روزهای گذشته با اعلام افزایش 240 درصدی اضافه‌کار پرستاران، اضافه‌کار آنان را به مشاغل با درجه سختی مشابه رساند. 
از سویی، می‌توان با تخصیص عادلانه‌تر منابع مالی، نسبت به رسمی‌کردن حدود 110 هزار معلم و اجرای بهتر نظام رتبه‌بندی معلمان اقدام کرد. همچنین اعضای هیئت‌علمی وزارت بهداشت حدود 44 میلیون تومان و اعضای هیئت‌علمی وزارت علوم 39 میلیون تومان در سال گذشته به‌طور میانگین دریافتی داشته‌اند.