هادی ابراهیمی مدیرکل جدید کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان هرمزگان و دارای دکتری کسب‌وکار DBA است.او کاملاً دیدگاهی مدرن نسبت به توسعه کسب‌وکار دارد و خواهان یک تغییرات اساسی و بنیادین در فرهنگ کارآفرینی هرمزگان است. او پیش‌گام شده تا با شتاب‌دهنده‌های کسب‌وکارهای نوین، در راستای توسعه اشتغال‌زایی هرمزگان قدم‌های بزرگ بردارد. با توجه به شیوع گسترده کرونا در هرمزگان و بیکاری رو به افزایش آن، باید دید رویکردهای مدرن جایگزین رویکرد سنتی می شود یا خیر؟ سیاست حمایت از مشاغل، بنگاه‌ها و بیکار شده‌ها که دولت در بحران کرونا در پیش‌گرفته است برای استان ما نیز مؤثر است یا خیر؟ در این راستا گفتگوی اختصاصی با  هادی ابراهیمی داشتیم.

در زمان شیوع کرونا تمایل کسب‌وکارها به رویکردهای آنلاین و اشتغال‌زایی و امرارمعاش به‌وسیله فنّاوری‌ها زیاد شده است. آیا سازمان شما برنامه خاصی برای این افراد دارد؟

بله. قطعاً. تغییر گفتمان و تغییر کسب‌وکار سنتی به سمت کسب‌وکارهای مدرن یک رویکرد است که من از زمانی که به این سمت درآمده‌ام در این حوزه پیشنهاد داده‌ام. در هفته کارآفرینی در بهمن سال 98 بود که با کارآفرین‌های جوان در بندرعباس جلسه‌ای برگزار کردیم. آن زمان تأکید داشتم که اکوسیستم کارآفرینی تغییر کرده است. دیگر اشخاص به‌جای طی کردن یک فرآیند پیچیده برای کسب‌وکارشان و ایجاد فضاهای فیزیکی بزرگ می‌توانند به‌راحتی کسب‌وکارشان را بر بسترهای فناوری ایجاد کنند. درواقع از یک رویکرد مجوز محور به یک رویکرد مشتری مدار برسیم. شما می‌توانید تنها از طریق یک فضای کسب‌وکار کوچک، کسب‌وکارهای بزرگ را مدیریت کنید. به‌راحتی می‌توان با فناوری مدرن و از  طریق وصل کردن زنجیره‌ها کارکنیم و به طریقی واسط‌ها را از بین ببریم. کاری که دیجی کالا می‌کند. به‌شدت تأکید می‌کنم که استان هرمزگان هم سو با دیگر استان‌ها باید این رویکرد را ضرورت بداند. در همین بحران کرونا این ضرورت بیشتر احساس شد. مسئله کسب‌وکارهای آنلاین دیگر یک کلاس کاری یا یک جنبه حاشیه ندارد بلکه کاملاً ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. جدا از اینکه باید این گفتمان را در جامعه بگنجانیم باید یک فرهنگ‌سازی هم برای این مسئله داشته باشیم. البته همین فرهنگ‌سازی بسترهای مناسبی می خواد که حتماً  فراهم شود. از جمله شتاب دهنده‌ها.

این شتاب دهنده‌ها چه هستند و چه گونه با کسب وکارها کمک می‌کنند؟

 شتاب‌دهنده‌ها با ارائه خدمات مربی گری، فضای کار اشتراکی، اصلاح طرح کسب و کار و یا گاهی تأمین سرمایه اولیه برای یک شرکت نوپا، آموزش‌های لازم و خدماتی در مسیر ارزش آفرینی سریعتر و برای کسب موفقیت بهتر را خواهند داد

شتابدهنده یک سازمان منسجم و مشخصی است که در آن افراد و تیم‌های دارای طرح نوآورانه و فناورانه را انتخاب کرده و در یک دوره چند ماهه به آنها خدماتی از قبیل فضای کاری تجهیز شده، آموزش، مشاوره، مربی‌گری، سرمایه اولیه و ارتباط با شبکه سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود. الان در گفتمان مدرن شتاب دنده‌ها هستند که به کمک کسب و کارها می‌آیند و در این بحران کرونا سعی کردیم شتاب دهنده‌ها سریع‌تر شکل بگیرند. برای مثال یکی از شتاب دهندها در استان هرمزگان دابکو است که به شرکت‌ها بسیار کمک می‌کند و یا کافه کارآفرینی یکی از مکان‌هایی است که به فرهنگ سازی کسب و کار مدرن کمک می‌کند. از طرفی معتقدم که دستگاه‌های اجرایی چون صنعت، معدن و تجارت و فناوری و اطلاعات باید با هم دیگر همکاری‌های لازم را انجام دهند و ما نیز همواره در کنار این گونه کسب وکارها هستیم. در مورد سامانه مشاغل خانگی که به تازگی راه افتاده است ohop.ir جای کار بسیار دارد ولی در این ایام کرونا بسیار مفید است. این سامانه برای هرمزگانی‌ها هم اکنون فعال است. نمونه دیگر کاری که ما به دابکو سفارش دادیم و یک نمایشگاه واقعی را کاملاً مجازی و آنلاین برگزار کردیم و تمامی جوانب و کیفیت‌ها را نیز در آن به کار بردیم.

 پیش‌تر معتقد بودید که تحریم‌ها بر اشتغال بنادر ما تأثیر چندانی نداشته است. آیا در مورد کرونا نیز همین دیدگاه را دارید؟ بیکاری در این حوزه را تا چه حد تأثیر گذار در هرمزگان می دانید؟

تحریم‌ها قطعاً اثر گذاشته است ولی چون در آن زمان به درستی مدیریت شد آن چنان از تعداد نیروهای کار کاسته نشد اما کرونا داستان دیگری است. کرونا قطعاً بر روی مشاغل بنادر هرمزگان تأثر خواهد گذاشت و این تأثیر تنها بر روی بنادر هرمزگان نیست بلکه بر روی بسیاری از صنایع ونهادهای دیگر است. به عنوان مثال سال گذشته تنها شاید 2500 نفر درخواست کننده بیمه بیکاری در طول سال داشتیم اما امروز در عرض بیست روز این رقم سریعاً به مرز ده هزار نفر رسیده است. به نظر من این اتفاق موقت است. کرونا بر روی زندگی ما تأثیر خواهد گذاشت ولی به نظر می‌رسد این کرونا تا مدتها هست و باید سعی کنیم با آن زندگی کنیم. همین فاصله گذاری یکی از مسائلی است که باید رعایت کنیم تا تلفات و خسارات به حداقل برسد و از طرفی به اقتصاد کمتر آسیب برسد.

 چه برنامه‌ای برای کارگران بیکار شده در حوزه صنایع بزرگ استان هرمزگان دارید؟

 ببینید این بحث کلی است و شامل همه مشاغل می‌شود. دولت پرداخت بیمه بیکاری را به بیکاران به مدت سه ماه متقبل شده است تا بتواند حمایت‌های لازم از کارفرماهایی که نیروهای خود را حفظ کرده‌اند و یا افرادی که کارشان را از دست داده‌اند انجام دهد. این کارگران بیکار شده می‌توانند بدون مراجعه حضوری و با مراجعه به سایت bimebikari.mcls.gov.ir و ثبت نام در این سامانه از مقرری بیمه بیکاری بهره‌مند شوند.

در وهله اول به تمام کسانی پرداخت خواهد شد که بیمه شده اداره کار باشد ومشمول بیمه بیکاری در وهله دوم به افرادی که به هر دلیلی نتواسنته اند بیمه شوند پرداخت خواهد شد.

سطح دیگری از کمک‌های دولت، سطح کمک به بنگاه‌های اقتصادی از طریق ارائه تسهیلات به آنهاست. شرط عمده پرداخت این تسهیلات، حفظ اشتغال موجود در این بنگاه‌هاست که شرط معقولی به نظر می‌رسد. پیش از این بنگاه‌های مشمول این تسهیلات در ۱۰ رسته فعالیت اقتصادی شناسایی شده‌اند که عمدتاً رسته فعالیت‌هایی خدماتی بودند.

در این بسته حمایتی دولت بنگاه‌ها را به دو گروه تقسیم کرده است، گروه اول بنگاه‌های اقتصادی و فعالیت‌هایی هستند که با الزام دولت تعطیل شده‌اند که فعالیت‌هایی همچون هتل‌ها و رستوران‌ها و باشگاه‌های ورزشی و ... را شامل می‌شوند.

میزان تسهیلات به این گروه به ازای هر کارگر ۱۶ میلیون تومان است و الزاماً باید ۵۰ درصد آن به پرداخت دستمزد اختصاص یابد.

گروه دوم بنگاه‌های اقتصادی مشمول این طرح، فعالیت‌هایی هستند که نه با الزام دولت بلکه به تبع بحران کرونا کسب و کار آنها آسیب جدی دیده است، فعالیت‌هایی همچون تولیدکنندگان و فروشندگان البسه و کیف و کفش از جمله این فعالیت‌های اقتصادی هستند.

این بنگاه‌ها به ازای هر کارگر ۱۲ میلیون تومان تسهیلات دریافت می‌کنند و ملزم هستند ۷۰ درصد از این تسهیلات را خرج پرداخت دستمزد کارگران کرده و مابقی را برای دیگر هزینه‌های بنگاه مصرف کنند. دولت وعده داده برنامه‌های حمایتی از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی را در آینده اعلام کند.

آیا اعتبار 5000 میلیاردی مصوب شده توسط دولت را کافی را برای گذر از بحران بیکاری در دوران کرونا کافی می دانید؟

قطعاً این میزان کافی نخواهد بود. با توجه به افزایش تعداد امار بیکار شده‌ها و ثبت نام آنها برای دریافت بیمه بیکاری این بودجه در نظر گرفته شده شاید جواب گو نباشد. البته هنوزنمیدانیم دقیقاً به چه تعداد از این افراد بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد و شاید در نهایت مشمول همه بیکار شده‌ها در ده رسته شغلی یاد شده باشد.

نرخ مشارکت استان هرمزگان به بالاترین نرخ در سطح کشور رسیده است، این نرخ برای گذر از بحران کرونا چقدر می‌تواند تأثیر گذار باشد؟

هرمزگان استانی مملو از ظرفیت‌های بسیار در حوزه کشاورزی، صنعت، معدن، انرژی و دریا است که وجود همین ظرفیت‌ها موجب رشد اقتصادی این استان شده و هم اکنون نرخ مشارکت اقتصادی در سال گذشته پنج درصد بیشتر از میانگین کل کشور است و به رقم ۴۹.۹ رسیده است.

نرخ مشارکت اقتصادی یکی از متغیرهای مهم در ارزیابی جمعیت شاغل و بیکار است و این شاخص در واقع مجموع جمعیت شاغل و بیکار یک جامعه را در برمی‌گیرد. با توجه به ظرفیت‌های متعدد فعال شده در حوزه‌های مختلف اقتصادی هرمزگان که سبب رشد اقتصادی استان شده به طوری که نرخ مشارکت اقتصادی استان در زمستان ۹۸  نسبت به فصل مشابه در سال قبل افزایشی ۵.۹ درصدی داشته است.

نرخ مشارکت اقتصادی یکی از متغیرهای مهم در ارزیابی جمعیت شاغل و بیکار است و این شاخص در واقع مجموع جمعیت شاغل و بیکار یک جامعه را در برمی‌گیرد و به عبارتی نرخ مشارکت اقتصادی نشان می‌دهد که چه درصدی از جمعیت مشمول سن کاری از نظر اقتصادی فعال هستند یعنی چه تعداد از افرادی که می‌توانند کار کنند واقعاً مشغول به کارند و یا حداقل به دنبال کار هستند. کاهش نرخ بیکاری هرمزگان نیز در زمستان ۹۸ به ۱۱.۹ درصد رسیده که در مقایسه با فصل بهار کاهش ۴ درصدی را نشان می‌دهد.

با وجود رکود نسبی حاکم بر بازار کار کشور در سال گذشته که در کاهش نرخ مشارکت اقتصادی خود را نشان می‌دهد اما استان هرمزگان در سال گذشته شاهد رونق در کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی بوده که افزایش نرخ مشارکت اقتصادی و رشد نسبت اشتغال بیانگر این موضوع است. مهم‌ترین عامل دراین افزایش، جمعیت جوان فارغ التحصیل است که به جامعهٔ جویای کار و یا فعال وارد شده است البته هرمزگان نسبت به دیگر استان‌ها میانگین سنی پایین‌تری دارد و از طرفی بحث رونق صنعت گردشگری  بود که به این رشد کمک کرده است.

آیا خبرنگاران هم مشمول بیمه بیکاری دوران کرونا می شوند؟

ببنیید تمام کارگرانی که تعدیل و یا  تعطیل شده اند و این کارتوسط کارفرما صورت گرفته است می توانند در سامانه بیمه بیکاری ثبت نام کنند و تیک حوادث غیر مترقبه را بزنند و مشمول بیمه بیکاری شوند. همچنین افرادی که ماهیانه ۳ درصد بیمه بیکاری را پرداخت می کنند مشمول بیمه بیکاری می شوند و  خبرنگاران که بیمه هستند و در جایی مشغول به کار بوده اند نیز می توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند.

دید گاه شما در مورد اقتصاد پس از پساکرونا چیست؟ وضعیت کار و اشتغال را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

یک بخش از آن را می‌توان گفت که شکل کسب و کارها را تغییر خواهد داد. البته تا مدتی بعد از کرونا در شوک رکود شدید خواهیم بود و شاهد یک تغییر اساسی درتمامی بنگاه‌های اقتصادی کشورهستیم. اما قطعاً در وهله اول تأثیر بسیار سنگینی روی اقتصاد ما خواهد گذاشت.

برخی از کسب‌وکارها می‌توانند تا دو یا سه ماه فعالیت خود را حفظ کنند و من امیدوارم با تسهیلات وعده داده‌شده دولت، بتوانند دو بار فعال شوند اما بحث اقتصاد امروز ما تنها به کرونا بسنده نیست. بازار تجارت ما کوچک‌شده است و تحریم‌ها، قدرت خرید مردم و تولید ثروت به‌شدت کم شده است. درواقع این کیک اقتصاد برای همگان کوچک‌شده است و بازار  80 میلیون مشتری ایران کجا و بازار 8 میلیاردی جهانی کجا. ما نیازمندیم که بعد از کرونا اقتصاد بسیار بازتری داشته باشیم. با توجه به اینکه سال، سال جهش تولید است نیازمند توجه به بازارهای بزرگ جهانی هستیم. رونق تولید  و کسب و کار با قدرت خرید مردم نسبت و رابطه مستقیم دارد. به این معنا که هرچه قدرت خرید افزایش یابد، مردم برای خرید کالا در تنگنای کمتری هستند و این مسئله به رشد تولید هم کمک می کند و در پایان برای برون رفت از دوران پسا کرونا، ما ابتدا نیازمند رشد و گسترش بازارمان هستیم.