نویسنده: سیدرضا هاشمی

این روزها به موازات گسترش نسل نو و شتابگر وب دو و فضای تعاملی حاکم بر انواع گجت هایی که دسترسی سریع و موثر کاربران به نت را فراهم آورده اند فیک نیوزها نیز گسترش و وسعت زیادی پیدا کرده و تنها به نوشتار و یا دستکاری در اخبار و مطالب متن محور محدود نشده اند‌.

اکنون فیک نیوز و رد آن را می توان در انواع و اقسام محتواهای تولیدی کاربران پیدا کرد. فیلم، عکس، صدا و متن. سازندگان فیک نیوز ها با توسل به اقسام شگردها و روش های دستکاری، جعل، افزودن و کاستن و گاه جابه جایی برخی اجزای یک رویداد و...تلاش می کنند تا آنچه را غرض و هدف نهایی فکری و ذهنی خود در ابعاد گوناگون سیاسی اجتماعی و ...است به کاربران دیگر منتقل کنند .فیک سازان و پردازندگان دروغ های وبی، بر یک اصل روان شناسی توده کاربران تمرکز دارند: کاربران کم حوصله و بااخلاق فست فودی. کاربرانی که حوصله و حال بررسی و کاوش بیشتری را  نسبت به محتوایی که دریافت می کنند ندارند.

عموم کاربران که از طیفهای متفاوت نسلی و هویتی و...برخوردارند به سادگی در تله فیک نیوزها گرفتار می شوند ‌برخی فیک نیوز ها آن چنان ساخت و اجزای حرفه ای و خلاقانه رادر خود لحاظ دارند که حتی شناسایی آن برای متخصصان رسانه و تبلیغات به سرعت و صراحت مشخص نیست .هرروزه همه ما در گشت و گذارهای وبی درپیام رسان های مبتنی بر تلفن های همراه و...به محتواهای فیکی بر می خوریم که گاه شناخت آن در مواجهه ابتدایی ممکن نیست. گاه از زبان فلان مسئولی نامه سرگشاده ای منتشر می شود و در دیگر بار عکس فردی با کپشن فرزند فلانی در بهمان کشور دست به دست می چرخد یا یک فساد بزرگ اقتصادی به فرد خاصی منتسب می شود .به دلیل خصیصه چرخشی محتوا در فضای وب و تمام ابزار وب پایه، حتی تکذیب و رد آن شاید به سادگی میسر نشود و تاثیر زهرآگین این گونه محتواهای مسموم بارها اذهان کاربران را آلوده کند.

فیک نیوز ها باعث گمراهی ذهن، آلودگی اطلاعاتی کاربران و مصرف کنندگان اطلاعات، تنگ کردن جا برای جریان سالم خبری و اطلاع رسانی و رواج دروغ و شایعه و تضعیف اخلاق اجتماعی و رونق فضای بی اعتمادی در سطح جامعه و آسیب به نظام رسانه های پایبند به اصول اخلاقی و حرفه ای می شود و اعتبار و شایستگی و پایگاه رسانه ها و خبرنگاران راستین و مساعی آنها را خدشه دار می کند و اجناس بنجل را به جای محتوای اصیل و قابل اعتماد به خورد مصرف یک جامعه می دهد. شاید مهم ترین سئوال این باشد که در برابر این انبوه فیک سازی چه باید کرد .در وهله نخست ارتقای دانش و مهارت کاربری از سطح ساده به متوسط و بعبارتی دیگر افزایش سواد رسانه ای و کاربری است که می تواند مدیریت ذهن مارا از دست فیک سازان نجات دهد .امری پیچیده، زمان بر و چند لایه‌ای.کاربران عامه بیشتر و افزونتر در مخاطره مصادره شدن افکار و آرای خود ازسوی فیک نیوزها هستند . حساس کردن عموم کاربران و ارتقای سواد رسانه ای آنان ازسوی رسانه ها و متخصصان ارتباطات می تواند راه هایی باشد که عوارض فیک نیوز ها را کاهش دهد.