گویشهای بومی هر منطقه مانند گنجبنه هستند که به غنای زبان معیار کمک میکنند. حفظ کردن گویشها از ضروریات حفاظت از زبان است. گویشهای هرمزگان هم مثل دیگر مناطق ارزشمندند و در خطر نابودی. هستند افرادی که دلسوزانه سعی دارند از نابودی گویشها جلوگیری کنند. «اسما نیکخواه» یکی از این افراد است که برای حفظ این گویش اقدام به سرایش ترانه بومی کرده است. «گپ مه» نام اولین مجموعه ترانه اوست که در متن حاضر در موردش میخوانید.
معرفی کتاب و شاعر
به نوشته ی روزنامه صبح ساحل، «گپ مه» نخستین مجموعه ترانه های بومی «اسما نیکخواه» است که انتشارات «سمت روشن کلمه» آن را در 58 صفحه منتشر کرده است و با قیمت 18 هزارتومان به فروش میرساند. این کتاب شامل 52 ترانه با
گویش بندرعباسی است که یک واژهنامه در انتهای آن کلمات نامأنوسش را توضیح میدهد. شاعر این ترانهها اسما نیکخواه با نام هنری «آسمان» متولد سال 1365 در بندرعباس است. از خانوادهای اصیل و ریشهدار است و همین موضوع باعث شده است به فرهنگ خود عشق بورزد. او دارای مدرک کارشناسی علوم تربیتی از دانشگاه پیام نور است . نیکخواه سرودن را از سال 1388 آغاز کرد و معتقد است صدای گیتار برادرش نقش به سزایی در گرایش او به شعر داشته است. نیکخواه به گویش بومی مادریاش علاقهمند است و دلیلش برای سرودن ترانه بومی حفظ واژههای اصیل این گویش است.او هم در شعر سپید هم در ترانه بومی طبعآزمایی میکند و «ابراهیم منصفی» و «فروغ فرخزاد» از شاعران مورد علاقه او هستند. «گپ مه» اولین مجموعه منتشرشده اوست.
درباره کتاب
ترانه گونهای از شعر است که برای اجرا روی ملودی سروده میشود. سادگی زبان ویژگی بارز این گونه شعری است. ترانه لازم است از صمیمیت بالایی برخوردار باشد تا بتواند با عموم مردم جامعه ارتباط برقرار کند. ترانه میتواند در قالبهای مختلف نوشته شود ولی معمولا مثنوی یا چهارپاره است. ترانههای کتاب مورد بحث سادگی وصمیمیت بالایی دارند. از آهنگ دلنشینی برخوردارند و قابلیت مناسبی برای سوار شدن روی ملودی دارند. این ترانهها که اغلب واگویههای عاشقانه هستند از بار عاطفی مناسبی برخوردارند. در چند کار هم به رسم معمول دنیای ترانه گلایه از تلخیهای زندگی و نامردمیها دیده میشود. در قطعهای که در آن درباره بندرعباس قدیم صحبت میشود نوستالژی هم قدم به این مجموعه ترانه میگذارد. گپ مه شروع خوبی برای مسیر شاعری سرایندهاش به شمار میآید. برای این که مسیر شاعری نیکخواه روبه پیشرفت داشته باشد او لازم است نکاتی را رعایت کند اول اینکه ترانه را گونهای از شعر بداند که مثل سایر گونهها از قواعدی تبعیت میکند. به عنوان مثال اگر قرار است ترانه وزن عروضی داشته باشد باید قواعد وزن و قافیه کامل رعایت شود مگر اینکه توجیه محکمی برای رعایت نشدنش وجود داشته باشد. نکته دیگر درباره مضمون است عشق کلان روایتی است که بسیار در موردش صحبت شده است اگر قرار است همچنان حرفی از عشق باشد لازم است یا نگاهی نو به آن بشود یا نحوه بیان تازه باشد. مورد دیگر نیاز ترانه به تصاویر بکراست ترانه همانطور که از نامش پیداست نیاز به تازگی دارد. مورد آخر در مورد بومی بودن ترانههاست. خوب است شاعر بومیسرا صرفا به استفاده از گویش بومی اکتفا نکند و سعی کند فضای بومی ایجاد کند یکی از راههای انجام این کار توصیفات جذاب و جزئی از زندگی در هرمزگان است که در این کتاب کمتر به چشم میخورد. بعد از همه موادری که گفته شد در پایان باید بگویم اگر از گویشوران گویش هرمزگانی هستید گپ
مه و فضای احساسی صمیمانهاش را از دست ندهید.