بافت‌های فرسوده شهری، محلاتی فرسوده در شهرها هستند که نتوانسته اند خود را با توسعه سریع شهرها منطبق ساخته و به مرور زمان دچار مسائل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی گردیده اند و این مسائل به مرور کیفیت زندگی در این محلات را کاهش داده و آن را به محیطی نامطلوب جهت زندگی تبدیل کرده است .

توسعه و نوسازی محلات فرسوده جهت انطباق با زندگی مدرن امروزی نیازمند همت ویژه دولت و نهادهای مرتبط با شهر بالاخص شهرداری‌ها و همکاری مردم است. تامین فضاهای عمومی و خدماتی شهر در بافت‌های فرسوده موجب افزایش کیفیت زندگی مطلوب شهری و ترغیب به نوسازی و سکونت ساکنین شهرها در این مناطق خواهد گردید و بسیاری از معضلات فرهنگی و اجتماعی این مناطق را مرتفع خواهد نمود و نه تنها مهاجرت ساکنین قدیمی این مناطق به مناطق دیگر را کاهش خواهد داد بلکه مهاجرت افراد از مناطق دیگر به این منطقه را نیز در پی خواهد داشت.

شهرداری‌ها با بهبود کیفیت و مطلوبیت محیط شهری از طریق تامین معابر و فضاهای خدماتی شهری، بالاخص فضای سبز و تفرجگاه‌ها که نیاز اساسی زندگی ساکنین منطقه است می‌توانند نسبت به ترغیب مردم به سرمایه­گذاری و نوسازی بافت‌های فرسوده فاقد ارزش اقدام نمایند. تامین اینگونه فضاهای شهری در بافت‌های فرسوده به دلیل ریزدانگی قطعات، عمدتاً با مشکل تامین زمین مواجه است و می‌­بایست از طریق تملیک چندین واحد مسکونی موجود و تخریب آن صورت پذیرد که نیازمند بودجه‌ای کلان است و به همین دلیل شهرداری‌ها در تامین بودجه لازم با مشکل مواجه می گردند.

ایجاد فضاهای محله‌ای در مقیاس خرد، از یکسو موجبات عدالت فضایی در شهر را فراهم آورده و امکان بهره مندی همه ی اقشار، و ساکنان محله های کمتر برخوردار از فضاهای سبز را به وجود می آورد و از سوی دیگر، امکان استفاده ی زنان و سالمندان و کودکان محله از فضای سبزی در نزدیکی محله ی خود را فراهم می آورد. به این معنا که افراد با توانایی جابجایی کمتر، می توانند با پیمودن فاصله ی کمی از محل سکونت خود، بصورت پیاده، از فضای سبز شهری بهره مند شوند.

امروزه تاثیر فضاهای سبز شهری، بر سلامت جسم و روان شهروندان و ارتقاء کیفیت روابط اجتماعی بر کسی پوشیده نیست. فضاهای سبز شهری، گزیده ای از طبیعت و جلوه های طبیعی­اند که برای عرضه به شهروندان در بخش هایی از شهر جانمایی می شوند و ارتباط دیرینه ی انسان را با طبیعت، در خلال زندگی مدرن و پرمشغله ی شهری فراهم می آورند.

این فضاها همچنین امکان جابجایی فعال(پیاده و دوچرخه) را نیز برای افراد فراهم می آورند، تاثیر طراحی شهری بر مقابله با چاقی، امروزه به یکی از سرفصل های مطالعه ی طراحان شهر بدل شده و ایجاد فضاهایی که امکان قدم زدن و یا دوچرخه سواری را در محیطی آرام برای شهروندان به ارمغان بیاورد یکی از شیوه های توسعه ی پایدار شهرهاست. ایجاد پارک هایی در مقیاس محله به ویژه در محله های کم برخوردار که افراد از داشتن خودروی شهری محروم بوده و ضریب مالکیت خوردو در آن ها اندک است، سلامت شهروندان را بیش از پیش تحت تاثیر قرار می دهد.

علاوه بر سلامت جسم و روان و عدالت فضایی که در سطور پیش مورد توجه قرار گرفت، تاثیر بصری و زیست محیطی این فضاهای سبز نیز بر کسی پوشیده نیست. کاهش آلودگی، گشودگی فضایی و جریان بهتر باد در بافت فشرده ی محله های فرسوده و ایجاد تنوع زیستی که با حضور گونه های غیر مزاحم نظیر گنجشک ها در این فضا به وجود می آید، این فضاها را از نظر زیست محیطی نیز برای شهر و شهروندان سودمند می سازد.

ایجاد فضاهای سبز در دل محله ها، به لحاظ اقتصادی نیز، سودمندی های بسیار داشته و موجبات ارتقاء ارزش معاملاتی املاک و در نتیجه رونق بازار مستغلات و بهبود منزلت اجتماعی این محله ها را فراهم خواهد آورد. ایجاد فضاهای سبز، پلاک های مجاور این فضاها را با افزایش قیمت مواجه ساخته و رونق ساخت و ساز را در این مناطق افزایش خواهد داد و این امر، خود برای شهرداری نیز منفعت های مالی را در بلندمدت در بر خواهد داشت.

بنابراین در یک جمع بندی کلی، می توان مزیت های گوناگون اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی را برای فضاهای سبز شهری برشمرد.

منطقه نایبند شمالی بندرعباس از قدیمی ترین محلات شهر بندرعباس ، هویت و میراث فرهنگی و معنوی این شهر است. این منطقه ، به مرور زمان و به صورت کاملا ارگانیک و به تناوب و با تاثیر شرایط اجتماعی و اقتصادی و عوامل طبیعی شکل گرفته است . این منطقه از مناطق قدیمی و فرسوده شهر بندرعباس است که در گذشته به دلیل وجود زمین های حاصل خیز و آب مناسب کشاورزی در آن رونق داشته است.

بر این اساس در کنار مشکل بزرگ ریزدانگی (قطعات کوچک) گاهاً قطعات بزرگی به چشم می­خورند که به دلیل کاربری زراعی آن کماکان به شکل سنتی خود باقی مانده است از جمله این موارد می توان به باغ شاهی اشاره کرد.

این مکان یکی از هویت های شناخته شده بندرعباس و از معدود باغ های قدیمی باقیمانده این شهر است که  به دلیل مساحت قابل توجه آن امکان تبدیل به یکی از پارکها و فضاهای عمومی منطقه را دارد.

این تغییر کاربری از زراعی به فضای سبز ، علاوه بر جلوگیری از تخریب یکی از باغهای قدیمی موجود ، امکان ایجاد تفرجگاهی در این منطقه با هزینه ای بسیار اندک برای شهرداری بندرعباس را فراهم خواهد آورد و منتج به بهبود کیفیت فضای زندگی و متعاقبا ترغیب به نوسازی و بهسازی این منطقه را ایجاد خواهد نمود.

خبرهرمزگان دراین باره اعلام کرده که  قرار است روز دوشنبه 17 آبان کمیسیون ماده پنج رای به تغییر کاربری آن دهد.در واپسین ساعت‌های باقیمانده، انتظار می رود دادستان بندرعباس که سابقه خوب و درخشانی در دفاع از حقوق عامه دارند با همراهی استاندار به موضوع ورود کنند.

«محمد مقدم»، کارشناس شهرسازی و کارشناس ارشد عمران