قطب اقتصادی، صدرنشین فلاکت

شاخص فلاکت کشور در 6 ماه اول امسال، 55.4 درصد اعلام شد. این درحالی است که 20 استان کشور از شاخص میانگین کشوری فراتر رفته و تنها دو استان سمنان و قم پایین‌تر از 50 درصد بوده‌است. ایران یکی از کشورهای با تورم بالا به شمار می‌رود و دولت‌های گذشته برای پایین آوردن نرخ تورم، تلاش‌های بسیاری کرده‌اند اما تاکنون با شکست مواجه شده‌اند. عدد شاخص کل برای خانوارهای کشور در مهر ماه ۱۴۰۰، به ۳۶۴.۱ رسید که نسبت به ماه قبل ٣.٧ درصد افزایش را نشان می‌  دهد. این ارقام‌ گویای این هستند که نه تنها تورم در محدوده تک رقمی قرار نمی‌گیرد، بلکه ماهیانه رشد چشم‌گیری پیدا می‌کند. شاید اثرات تورم در نقاط مرکزی کشور کمتر باشد، اما استان‌های مرزی همواره از تبعات تورم رنج می‌برند. هرمزگان، جنوبی‌ترین استان کشور هرسال رتبه‌دار شاخص فلاکت در کشور می‌شود. با اینکه هرمزگان غنی از صنایع‌ نفت، گاز، پتروشیمی و دریا است اما جوانان استان همواره فریاد بیکاری و نبود کار را سر می‌دهند. چه رازی بین غنی‌بودن هرمزگان و بالاترین نرخ تورم آن است؟ به دنبال پاسخ به این سوال و راهکاری برای برون رفت از این شاخص فلاکت با کارشناس اقتصادی به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

  
  گفت‌وگو با «مریم دهقان»، کارشناس اقتصادی درباره علل بالا بودن شاخص فلاکت در هرمزگان
نادیده گرفتن تاثیر فرهنگ بر اقتصاد
در ادامه با ایشان به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا علت بالابودن شاخص فلاکت هرمزگان  نسبت به سایر استان‌ها بررسی کنیم.
   
  شاخص فلاکت چیست و در هرمزگان چگونه است؟
شاخص فلاکت یک نمایه اقتصادی است که از مجموع نرخ بیکاری و نرخ تورم محاسبه می‌شود. متاسفانه هرمزگان بالاترین شاخص را نسبت به سایر استان‌های کشور داراست. به عبارتی شاخص فلاکت در هرمزگان به 64.5 درصد رسیده و این رقم بیش از 10 درصد از شاخص فلاکت کشور فراتر است. استان‌های دیگری که در رتبه‌های بعدی قرار دارند، لرستان و کرمانشاه است. با بررسی این شاخص در سال‌های گذشته متوجه این موضوع می‌شویم که این استان‌ها نیز در رده‌های بسیار بالای شاخص فلاکت قرار داشته‌اند. برای لرستان اما اتفاق جالبی افتاده‌است. وضعیت این استان مقداری مطلوب‌تر شده و توانسته‌است جایگاه خود را تغییر دهد.
   
  با اینکه از نظر جغرافیایی لرستان و کرمانشاه نزدیک به‌هم هستند، چرا لرستان از وضعیت بهتری برخورد شده‌است؟
جالب است بدانید اکثر فوتبالیست‌ها شغل دوم و درآمد دیگری به جز فوتبال دارند. «علیرضا بیرانوند»، فوتبالیست مطرح کشور هم باتوجه به اینکه از خطه لرستان وارد فوتبال شده و دوست داشته برای استان خودش کاری انجام دهد، در صنعت دام‌پروری استان لرستان سرمایه‌گذاری کرده‌است. او توانسته یک مارکت‌کپ خوب برای دام‌پروری لرستان راه‌اندازی کند و باعث توسعه این صنعت در استان شود. استان هرمزگان هم می‌تواند از این قضیه الگوبرداری و سعی در پیاده‌سازی این روش در هرمزگان کند. خیلی خوب است اگر چهرهها و کسانی که توانایی سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی را دارند، بتوانند برای استان هرمزگان دست به کار شوند و زمینه شغلی مناسب در استان خودشان را به وجود آورند. البته استان هرمزگان بسیار غنی است و اصلا قابل مقایسه با لرستان نیست؛ چون در لرستان شاید بتوان گفت تنها صنعت خوب، دامپروری است. هرمزگان اما به لحاظ صنعت بسیار متفاوت است. هرمزگان استانی است که به لحاظ خاک و قرارگرفتن‎اش در کنار خلیج فارس، نفت و گاز، گمرک و صنعت پتروشیمی، وضعیت متفاوتی دارد.
   
  با توجه به غنی بودن هرمزگان به لحاظ صنایع، چرا شاهد این نیستیم که آمار بیکاری در این استان پایین باشد و مردم در رفاه زندگی کنند؟
یک مسئله وجود گمرک در استان است. به علت مسائلی که در مناطق مرزی کشور وجود دارد، تورم همیشه بالا بوده‌است. از طرفی وابستگی بخشی از درآمد مردم به گردشگری باعث می‌شود تا زمان‌هایی که گردشگری توسعه نداشته باشد، اقتصاد استان‌هایی مانند هرمزگان دچار مشکل شود. به سبب وجود گمرک در هرمزگان، پای قاچاق به استان باز می‌شود. قاچاق می‌تواند لطمه‌ شدیدی به اقتصاد و نرخ بیکاری بزند؛ چون همان‌طور که می‌دانید افرادی که در کار قاچاق هستند، جزو آمار شاغلان به حساب نمی‌آیند و غیر از لطمه زدن به نرخ بیکاری، می‌تواند باعث اخلال در سیستم اقتصادی استان و حتی کشور شود.
   
  چه عامل دیگری باعث ثابت بودن شاخص فلاکت در استان است؟
در کنار تمام مسائل ذکر شده، بد نیست که اشاره‌ای به وضعیت آموزشی استان هرمزگان کنیم. خیلی از صنایع پتروشیمی، سیمان و غیره، نيروهای بومی را جذب نمی‌کنند و معمولا شاهد جذب نيروهاي غیربومی هستیم. در واقع آموزش‌های لازمِ مرتبط با اين صنايع، به صورت توسعه يافته در استان وجود ندارد. به همین علت صنایع مجبور به جذب نیرو از سایر استان‌های کشور هستند. خوشبختانه اين قابلیت در هرمزگان وجود دارد که روی آموزش عميق‌تر برنامه‌ريزی شود تا بتوان نيروهای متخصص را از خود استان جذب کرد.
   
  مردم هرمزگان چه نقشی در بهبود وضعیت اقتصادی استان دارند؟
جوانان هرمزگان بايد به شغلی که انتخاب می‌کنند، همواره توجه داشته باشند. توجه جوانان به شغل‌ خود و پا گذاشتن به رشته‌های مرتبط با صنایع هرمزگان باعث اثرگذاری مثبت در وضعیت کلان هرمزگان می‌شوند. خیلی بهتر است که خود جوانان به سمت آموزش بروند و از سنين پايين به لحاظ فرهنگی تعلیم داده شوند تا در آینده به سمت تحصيلات دانشگاهی مرتبط با صنايع استان بروند و جذب مراکز صنعتی استان شوند. به‌طورکلی نرخ بیکاری و تورم، يک مسئله دوطرفه بین مسئولان و مردم است. این مسئله نیازمند توجه مسئولان هرمزگانی به جذب نيرو بومی و جا افتادن فرهنگی است که مردم باید خودشان در خانواده و محیط پیرامون‌شان ترویج دهند تا جامعه هرمزگان به این سمت حرکت کند. از طرفی چهره‌ها و مسئولان رده بالایی که هرمزگانی هستند باید پا به میدان بگذارند و سعی در فراهم کردن زمینه‌ شغلی مناسب برای جوانان هرمزگان کنند. اگر هرمزگان با این رویه پیش برود، نباید انتظار يک جهش فوق‌العاده را داشت، اما قطعا می‌تواند رتبه‌ی يک شاخص فلاکت را از استان هرمزگان بگيرد و وضعيت را متعادل‌تر و مطلوب‌تر کند.