اگر قرار است، ساعتی از روز را بیرون از خانه و در زیر نور آفتاب بمانید، خود را آماده کنید و کارهای لازم را انجام دهید. به ویژه، اگر قصد دارید زمانی طولانی یا هنگام ظهر، در فضای آزاد و در مجاورت آفتاب باشید. حتماً میدانید که نور خورشید 10 صبح الی 4 ظهر شدیدترین تابش خود را دارد. پس، بهتر است تا میتوانید در این ساعتها از خانه خارج نشوید.
یادتان باشد، حتی در روزهای ابری نیز باید برای جلوگیری از آفتاب سوختگی از پوست خود محافظت کنید. زیرا نور فرابنفش (UV) از لایههای ابر عبور میکند و سبب آفتاب سوختگی پوست شما میشود. به علاوه، سطوحی مانند شن، برف، سیمان و آب، نور خورشید را بازتاب میدهند. استفاده از دو نوع محافظ (سایه بان یا پوشیدن لباس مناسب به همراه استفاده از کرم ضد آفتاب) بهترین روش برای کاهش مواجهه با نور خورشید است.
مناطقی که در سایه قرار دارند، نور فرابنفش کمتری را دریافت میکنند. در نتیجه، احتمال آفتاب سوختگی شما را کاهش میدهند. درخت، چتر یا جاهایی مانند ایوان خانه یا چادر میتوانند سایهی مناسبی درست کنند. البته، متخصصان توصیه میکنند برای جلوگیری از آفتاب سوختگی حتی هنگام نشستن در سایه از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. زیرا پوست شما در سایه نیز (به ویژه به دلیل انعکاس نور از سطوح دیگر) در معرض نور فرابنفش (UV) است.
شاخص نور فرابنفش (UV) برای پیش بینی خطر آفتاب سوختگی در یک روز و منطقهی خاص، و براساس شرایط آب و هوایی، طراحی شده است. اعداد این شاخص میزان تابش نور فرابنفش را در مقیاس صفر تا +11 نشان میدهند. در این شاخص، عدد صفر نشانگر خطر کم، عدد 10 نشان دهندهی خطر بسیار بالا و عدد +11 نشانگر بیشترین خطر آفتاب سوختگی است.
ضد آفتابها در شکلهای متنوعی در بازار عرضه میشوند، مثل ژل، لوسیون یا اسپری. این محصولات دو نوع ساز و کار دارند؛ یا نور فرابنفش خورشید را جذب میکنند یا آن را بازتاب میدهند و به این ترتیب از پوست شما محافظت میکنند.
فاکتور حفاظت در برابر نور خوشید (SPF) مهمترین نشانهی میزان حفاظت کرم ضد آفتاب از پوست در برابر نور فرابنفش طیف (UVB) است. باید برای جلوگیری از آفتاب سوختگی کرم ضد آفتاب خوب را انتخاب کنید که برچسب طیف گسترده (broad-spectrum) داشته باشد. این دسته از ضدآفتابها در برابر هر دو طیف نور فرابنفش (UVA و UVB) از پوستتان محافظت میکنند.
بیشتر متخصصان و همچنین آکادمی درماتولوژی آمریکا، توصیه میکنند هنگام خرید و استفاده از ضد آفتاب به موارد زیر دقت کنید:
شما باید 15 تا 30 دقیقه پیش از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب،برای جلوگیری از آفتاب سوختگی مقدار مناسبی از کرم ضد آفتاب را روی قسمتهای بدون پوشش پوست خود بمالید. منظور از پوست بدون پوشش، بخشهایی از پوست است که حفاظی در برابر نور خورشید ندارند.
بزرگسالان برای دستها، پاها، گردن و صورت، تقریباً به 30 گرم (2 قاشق غذاخوری) لوسیون ضد آفتاب نیاز دارند. ممکن است برای قسمتهای سینه و پشت خود، به کرم ضد آفتاب بیشتری نیاز داشته باشید. استفاده کمتر از مقدار ذکر شده، از درجه SPF ضد آفتاب میکاهد.
یادتان باشد هر 2 تا 3 ساعت یکبار، کرم ضد آفتاب خود را تجدید کنید. همچنین، بعد از عرق کردن، مالیدن پوست، خشک کردن با حوله یا شنا کردن، دوباره از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
معمولاً، بیشتر افراد هنگام استفاده از ضد آفتاب لبهای خود را فراموش میکنند. بهتر است، برای محافظت از لبهای خود، از یک ضد آفتاب مخصوص لب که 30 SPF یا بالاتر دارد، استفاده کنید. پس از 2 تا 3 ساعت، آن را تجدید کنید. برخی مواد آرایشی مانند کرم پودر یا رژ لب مقداری مواد ضد آفتاب دارند.
البته برای تأثیرگذاری و جلوگیری از آفتاب سوختگی، کرم ضد آفتاب شما باید 15 SPF یا بالاتر داشته باشند. (SPF یک محصول معمولاً روی آن درج میشود) با این حال، بسیاری از این محصولات محافظت UVA پایینی دارند یا اصلا ندارند.
اگرچه، نور فرابنفش (UV) عواقب زیان آوری برای پوست دارد، طول موج های موجود در طیف UVB تولید ویتامین D را در پوست افزایش میدهند. برخی مطالعات نشان دادهاند که کرمهای ضد آفتاب، سطح ویتامین D را کاهش میدهند، اما با توجه به مقدار کرم ضد آفتابی که بیشتر مردم استفاده میکنند، میزان ویتامین D چندان کاهش نمییابد. افرادی که کمبود ویتامین D ندارند یا در معرض خطر کمبود این ویتامین نیستند، نیازی نیست میزان استفاده از کرم ضد آفتاب را کاهش دهند.
اثر کرم های ضد آفتاب شیمیایی ممکن است با گذشت زمان، کاهش یابد. قرار دادن آنها در محیط گرم (مانند داخل خودر یا کنار ساحل) این روند را تسریع میکند.
تولیدکنندگان این کرمها و متخصصان توصیه میکنند کرم ضد آفتاب را پس از پایان تاریخ مصرف درج شده روی آن، دور بیندازید. چنانچه کرم ضد آفتاب تاریخ مصرف نداشته باشد، بهتر است، پس از سه سال دیگر از آن استفاده نکنید. ضد آفتاب تاریخ گذشته، تأثیرگذاری کمتری در جلوگیری از آفتاب سوختگی دارد. به علاوه، با استفاده از ضد آفتاب تاریخ مصرف گذشته (به دلیل کاهش درجهی SPF آن) خطر آفتاب سوختگی پوستتان بیشتر میشود.
بهتر است علاوه بر کرم ضد آفتاب، از یک کلاه لبه دار، پیراهن آستین بلند و شلوار بلند استفاده کنید. کلاهی که از الیاف محکم (مانند: کرباس) درست شده باشد، بهتر می تواند روی صورت، گوش ها و پشت گردن شما سایه ایجاد کند. عینک آفتابیای که در برابر نور فرابنفش به طور کامل (100 درصد) از چشم ها محافظت می کند، خطر ابتلا به آب مروارید (کدر شدن عدسی چشم) را کاهش می دهد.
استفاده از عینک هایی که چشم و اطراف آن را به طور کامل می پوشانند، بیشترین تأثیر را در محافظت از چشم دارد.
لباس هایی که از پارچه های تیره رنگ دارای بافت محکم دوخته شده اند، نسبت به لباس های روشن، سد محافظتی بهتری برای پوست ایجاد می کنند. همچنین، بعضی از تولیدکنندگان پوشاک، لباس هایی را تولید می کنند که SPF دارند. به علاوه، میتوانید هنگام شستشوی لباسها، به آنها مواد جاذب نور فرابنفش (UV) بیفزایید.
به دلایل متعددی، کودکان در مقایسه با بزرگسالان، بیشتر در معرض خطر آفتاب سوختگی هستند. معمولاً کودکان از خطرات آفتاب سوختگی آگاه نیستند و احتمال اینکه اقدامات حفاظتی (مانند: استفاده از کرم ضد آفتاب و سایه بان) را انجام دهند، کمتر است.
تا کنون، بی خطر بودن کرم ضد آفتاب برای نوزادان کوچک تر از شش ماه تأیید نشده است. به همین دلیل، معمولاً متخصصان استفاده از ضد آفتاب را برای این ردهی سنی توصیه نمیکنند و می گویند والدین باید برای حفاظت از پوست نوزادان خود در برابر آفتاب از کلاه، عینک آفتابی و سایه بان استفاده کنند. البته، اگر لباس یا سایه مناسب در دسترس نباشد، می توانید مقدار کمی کرم ضد آفتاب دارای SPF 15 یا بالاتر را روی نواحی کوچکی از بدن نوزادان (مانند: صورت و پشت دست ها) بمالید. در این صورت، بهتر است از کرم های مناسب پوست های حساس یا «مخصوص کودکان» استفاده کنید.
برنزه کردن، تولید ملانین را در پوست افزایش می دهد.. ملانین تا حد کمی در برابر نور فرابنفش از پوست محافظت میکند. اما، حتماً خود شما هم تأیید میکنید که مزایای اندک برنزه کردن (جلوگیری از آفتاب سوختگی) ارزش خطرات آن (سرطان و پیری پوست) را ندارد.
به نظر می رسد با آفتاب گرفتن و برنزه کردن پوست به طور تدریجی، خطر آفتاب سوختگی کاهش مییابد. البته، برنزه کردن پوست با آفتاب، در بلندمدت خطر ابتلا به سرطان و پیری پوست را افزایش میدهد. بنابراین، برنزه کردن تدریجی پوست در آفتاب، بهترین روش برای جلوگیری از آفتاب سوختگی نیست.
در این روش، نور فرابنفش مصنوعی در محدوده ی (UVA) به بدن تابانده میشود. اگرچه، هر دو طیف فرابنفش در برنزه شدن پوست تأثیر دارند، اما فقط برنزه کردن با طیف (UVB) از آسیب به DNA پوست در برابر نور فرابنفش جلوگیری میکند. بنابراین، ممکن است برنزه کردن با این روش، محافظت اندکی در برابر آسیب نور فرابنفش خورشید ایجاد کند. با این حال، سولاریوم بدن نیز ممکن است موجب سوختگی پوست شوند.
ارتباط استفاده از تختهای برنزه کننده با خطر ابتلا به ملانوما ( نوعی سرطان پوست مرگبار ) ثابت شده است. بیشتر متخصصان توصیه میکنند به هیچ وجه از سولاریوم ،به ویژه در سنین کمتر از 18 سال، استفاده نکنید. افرادی که به این طریق میخواهند برنزه شوند، حتماً باید هنگام روشن شدن لامپ فرابنفش، از عینک محافظ استفاده کنند. زیرا اشعهی آن موجب آب مروارید و ملانومای چشم میشود.
در چند سال اخیر، مردم از خطرات ابتلا به سرطان پوست در پی حمام آفتاب یا استفاده از تختهای برنزه کننده بیشتر آگاه شدهاند. به همین دلیل، محصولات برنزه کننده بدون نیاز به آفتاب طرفداران بسیاری پیدا کردهاند. در حال حاضر، انواع محصولات برنزه کننده بی خطر و طبیعی مانند لوسیونها، ژلها و اسپریها در دسترس هستند.
این محصولات پوست را تیرهتر میکنند. البته، رنگ آنها موقتی است و معمولاً کمتر از یک هفته دوام دارد، مگر اینکه دوباره از آنها استفاده کنید. محصولات برنزه کنندهی بدون آفتاب بیخطرند، اما استفاده از این محصولات، از پوست در برابر آفتاب سوختگی محافظت نمیکند.
در تبلیغات از شتابدهنده ها و قرصهای برنزه کننده به عنوان مواد دیگر تیره کننده پوست نام برده میشود. این محصولات یا به طور مستقیم یا در ترکیب با نور آفتاب، به پوست رنگ میدهند. البته، این محصولات هنوز آزمایش نشدهاند و ایمن بودن آنها مورد تأیید نیست؛ فروش قرصهای برنزه کننده در ایالات متحده آمریکا ممنوع است.