دوران نوجوانی یکی از بحرانی‌ترین مراحل زندگی افراد است. هرچقدر که والدین بتوانند در این مسیر، نوجوان خود را همراهی کنند؛ بهتر می‌توانند در سلامت روان او تاثیرگذار باشند.

به عقیده بسیاری از محققان، نوجوانی از سن 11 سالگی شروع و تا 19 سالگی ادامه می یابد که مجموعا 8 سال از زندگی پرچالش افراد را شامل می‌شود. این دوران، نشانه‌های فیزیولوژیکی تشدید می‌شوند و به نوعی با افزایش شدید هورمون‌ها، سن بلوغ فرا می‌رسد. در این سن روابط با همسالان عمیق می‌شود و نوجوانان تمایل عجیبی به خودمختاری دارند. آنها بیشتر رازهایش را با همسالانش مطرح می‌کنند و از بودن در کنار دوستان لذت می‌برند.

سن نوجوانی دوره کاووش و انتخاب است؛ جستجوی استعدادها، هویت اجتماعی و علایق جدید در این سن شکل می‌گیرند.  افزایش خطرپذیری،  افزایش رفتارهای جنسی، وابستگی به همسالان به جای خانواده اصلی و ... از موارد تغییر رفتار در این سن است. رفتارهای پسرها و دخترها تا حدودی در این سن متفاوت است. مهمترین کاری که والدین باید انجام دهند؛ درک سنین نوجوانی و ارتباط صحیح و درست با نوجوان است. ویژگی یک والدین خوب در وهله‌ی اول؛ آگاهی، صبور بودن، همدلی بالا، میزان انعطاف‌پذیری، پذیرش دوران نوجوانی و بودن الگویی مناسب برای نوجوان می‌باشد.

والدین دقت داشته باشند شکل‌گیری رفتار مطلوب در نوجوانان مداومت داشته باشد. همچنین هماهنگی والدین در ارتباط با نوجوان  مساله‌ی مهمی است .اگر یکی از والدین آسان گیر و دیگری سخت‌گیر باشد؛ مسیر تربیتی را در معرض  خطر قرار می‌دهند  و نتیجه مطلوب نخواهد بود. نوجوان نیاز به شنیده شدن دارد پس یک شنونده‌ی خوبِ بدون قضاوت باشیم و در  نهایت بدون تحقیر و سرزنش با او همدلی کنیم. به نوجوان مسئولیتی در حد توان او بسپاریم تا در آینده فردی مسئولیت‌پذیر باشد. همراه و همدل او شویم و از تحقیر کردن به شدت بپرهیزیم.

در این سن نوجوان‌ها آرزوهای خیالی را در سر می‌پرورانند؛ با شنیدن این آرزوها هیچ گاه آنان را مسخره نکنیم و یادمان باشد همه‌ی اختراعات از یک ایده‌ی گاهی عجیب و باورنکردنی شروع شده است. گاهی لازم است نوجوان را در مسیر ورزشی هدایت کنیم و خود نیز مشوق او باشیم. نکته‌ی بسیار مهم در ارتباط‌گیری با نوجوان این است که از نصیحت کردن پرهیز کنیم و راهنمایی‌ها را در قالب داستانی آموزنده به صورت غیرمستقیم به او القا کنیم.

زهرا عاشوری‌زاده/ مشاور و روانشناس بالینی کودکان و نوجوانان

روزنامه صبح ساحل