همه افراد دوست دارند بعد از یک سال سخت و پر کار، در تعطیلات خود به تفریح یا سفر بپردازند. نقاط مختلف هرمزگان، یکی از بهترین گزینه‌ها برای سفر نوروزی به حساب می‌آید. اما برای داشتن یک سفر ایمن در مناطق ساحلی باید به نکات مهمی توجه کرد که «محمد کبادی»، مدیر پایگاه های امداد و نجات جمعیت هلال احمر کشور، به آن‌ها می‌پردازد.

پیش بینی های حیاتی

پیش از هر چیز افراد باید بدانند که شرایط خلیج فارس، به شدت تابع تغییرات اقلیمی و شرایط جوی است. برای مثال، وزش بادهای لحظه ای، وزش بادهای موسمی و همچنین جریانات آبی از جمله جزر و مد (که خود شامل جریانات سطحی و زیر سطحی آب می شود)، مواردی هستند که در صورت عدم آشنایی، می توانند برای گردشگران سواحل جنوبی مخاطرات جدی ایجاد کنند. پس باید پیش از رفتن به هر منطقه، شرایط جوی را از منابع رسمی، سایت های هواشناسی و اخبار محلی جویا شد. یکی از موارد مخاطره آمیز در ایام نوروز بادهای شدید، جریان و تلاطم بالای دریا در برخی از روزها است که به همین دلیل تردد شناورها (تفریحی و مسافری) از اسکه های رسمی و مجوزدار، در چنین شرایطی ممنوع می شود.

وقتی ماشین قایق می شود!

گردشگران توجه داشته باشند که شرایط خلیج فارس با شرایط خزر و محیط های آبی دیگر بسیار متفاوت است. جزر و مد در ساعات مختلف می تواند منجر به تغییر عمق آب و بروز خطرات جدی شود. افراد به دلیل عدم آشنایی، ماشین خود را به ساحل می برند و مماس با خط ساحلی و آب پارک می کنند. بارها دیده شده که ماشین با گذشت زمان، به دلیل تغییرات عمق آب، در دریا شناور شده است. پس گردشگران باید از بردن ماشین خود به داخل ساحل بپرهیزند.

تفریح به شرط ایمنی

برای قایق سواری به گردشگران توصیه می شود از قایق هایی که دارای پروانه و مجوز (شناورهای ایمن) هستند، استفاده کنند. باشگاه های تفریحات دریایی گزینه خوبی برای این منظور می توانند به حساب بیایند. برای داشتن یک سفر برنامه-ریزی شده، به گردشگران توصیه می شود از ساعات حرکت شناورهایی که به جزایر مختلف تردد می کنند، آگاه شوند. برای مثال، اسکله شهید حقانی در بندرعباس یکی از مراکزی است که سفرهای دریایی به سمت جزایر در آن انجام می شود. علاوه بر موارد یاد شده، گردشگران باید توجه کنند تعداد نفراتی که سوار یک قایق می شوند، استاندارد باشد ضمن اینکه تمامی سرنشینان باید حتما جلیقه نجات بپوشند. حتی آن دسته از افرادی که شناگر هستند نیز باید از جلیقه استفاده کنند چون مواج بودن دریا می تواند باعث افتادن ناگهانی افراد به داخل دریا شود و در چنین شرایطی احتمال برخورد به قایق یا مشکلات دیگر مثل بیهوش شدن فرد وجود دارد.

دریا استخر نیست

شنا در استخر بسیار متفاوت با دریاست و بسیاری از افراد به این مسئله توجه نمی کنند. تغییرات ناگهانی عمق، جزر و مد، مواج بودن، شفاف نبودن آب، تغییرات دمایی و شور بودن زیاد آب، تفاوت های مهم دریا با استخر هستند. عدم آشنایی به دریای جنوب و شنا در آن، حسابی می تواند دردسرساز شود. بارها دیده شده که افراد وارد دریا می شوند و با نوک پنجه در آب راه می روند ولی عمق آب با مد افزایش می یابد و برای برگشت به ساحل، چالش جدی برای شان پیش می آید. حتی در سال های گذشته، مواردی از غرق شدن گروهی خانواده ها در دریا را داشته ایم. بستر خلیج فارس پستی و بلندی دارد و تپه مانند است، بارها پیش آمده که افراد وارد دریا شده اند و این تصور را داشتند که عمق آب برای شان مناسب است (به دلیل قرارگیری روی صخره) ولی با تغییر موقعیت خود، با عمق زیاد مواجه شده اند. گاهی افراد در یک منطقه شنا می کنند و مشکلی برای شان ایجاد نمی شود و دوباره به همان منطقه برای شنا برمی گردند و با خطر غرق شدن مواجه می شوند که دلیل این مسئله جزر و مد و تغییرات عمق آب دریای خلیج فارس است. چنانچه آب خلیج فارس در هنگام شنا وارد مسیر تنفسی شود، به دلیل شوری بسیار زیاد می تواند التهاب تنفسی ایجاد کند. گردشگران باید به این مسئله توجه کنند که از شنا در تاریکی و شب بپرهیزند. از شیرجه زدن داخل دریا باید پرهیز کرد چون به دلیل تغییرات عمق آب، فرد ممکن است در زمان شیرجه با بستر دریا یا صخره برخورد کند و جان خود را از دست بدهد یا آسیب جدی ببیند. خلیج فارس، زیستگاه جانداران مختلف محسوب می شود و در  برخی از فصول هنگام غروب یا طلوع آفتاب، گونه هایی از سفره ماهی می تواند در دریا وجود داشته باشد.

ممکن است افراد پای خود را روی آن ها بگذارند که این مسئله می تواند با ایجاد شوک الکتریکی و آسیب به افراد همراه باشد. توتیا یکی دیگر از جاندارانی است که در خلیج فارس زندگی می کند و گونه تهاجمی محسوب نمی شود ولی گردشگران ممکن است با ورود خود به دریا، پاهای شان را روی تیغ های آن  بگذارند و آسیب ببینند. یکی دیگر از جاندارانی که می تواند در اثر برخورد به بدن آسیب پوستی وارد کند، عروس دریایی است که مشکلات خاص خود را به همراه دارد و فرد بعد از آسیب باید به مراکز درمانی مراجعه کند. به طور کلی، به افراد توصیه می شود که برای شنا در دریا به مناطق ویژه، مثل طرح  سالم سازی دریا بروند و تحت نظر ناجیان غریق وارد دریا شوند تا خطرات مختلف به حداقل ممکن برسد.

حواس تان به کودکان باشد

یکی از نکاتی که گردشگران باید به آن توجه داشته باشند ایجاد آگاهی در کودکان نسبت به محیط دریاست چون کودک نمی تواند درک درستی از مخاطرات آبی داشته باشد.  به طور کلی، کودکان آسیب  پذیرترین گروه در رابطه با دریا هستند. والدین باید قبل از استقرار در محل ساحلی، کودکان را از محیط و مخاطرات آن آگاه کنند و قوانینی (بایدها و نبایدها) را برای آن ها مشخص کنند. غفلت از کودکان می تواند جان آن ها را به خطر بیندازد برای مثال، چنانچه کودکی در جای مرتفع ایستاده باشد و به قسمت پر عمق دریا سقوط کند، ممکن است در دریا غرق شود یا آسیب جدی ببیند. به همین دلیل به والدین توصیه می شود که به سواحل ایمن بروند و حتما به بازوی فرزندان خود، بازوبندهای مخصوص شنا ببندند تا در صورت افتادن در دریا بتوان آن ها را نجات داد.

استفاده از قایق تفریحی بادی یا تیوپ برای تمام افراد به ویژه کودکان، ممنوع است چون همان طور که اشاره شد دریای خلیج فارس جریان سطحی دارد و به محض دور شدن از ساحل، افراد را به نقاط بسیار دور می برد و بازگشت به ساحل را با مشکلات جدی و حتی خطر جانی مواجه می کند. به غیر از موارد یاد شده، افراد بزرگسال از رفتن به نقاط مرتفع ناشناس تا جای ممکن باید بپرهیزند و به توصیه های راهنمای محلی توجه کافی داشته باشند. بالا رفتن از صخره ها برای گرفتن عکس، می تواند منجر به سقوط از ارتفاع و افتادن در آب دریا شود به ویژه در شرایطی که صخره ها دارای خزه و لغزنده باشند. با سقوط از ارتفاع، فقط خطر غرق شدن فرد را تهدید نمی کند و احتمال آسیب به ستون فقرات و آسیب نخاعی نیز وجود دارد.

چادر زدن خطرناک است؟

برپایی چادر در کنار ساحل، یکی از کارهایی است که گردشگران به آن علاقه نشان می دهند ولی باید توجه داشت که انجام این کار، مستلزم آموزش است. محل برپایی چادر شرایط خاص خود را دارد که هر فردی از این کار آگاهی کافی ندارد. نحوه زندگی در چادر، محل قرارگیری آن، فاصله آتش و گاز تا چادر، زاویه درها هنگام وزش باد و...، از جمله مواردی هستند که باید یاد گرفت. بارها پیش آمده که گردشگران در یک هوای خوب اقدام به برپایی چادر کرده اند ولی در نیمه شب با بارش باران و رعد و برق شدید مواجه شده اند.

بادهای لحظه ای یا بادهای معروف به گاست، گردشگرانی را که در کنار سواحل چادر برپا کرده اند با چالش مواجه می کند. برپایی چادر در سواحل و نزدیک دریا، می تواند مسئله بالا آمدن آب دریا و ورود آن به داخل چادر را به همراه داشته باشد. شرایط آب و هوایی، دما، ساعات وزش باد، کیفیت هوا، شرایط محیطی، نکات محلی اطلاع رسانی شده و...، از مواردی هستند که در برپایی چادر باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرند. برای برپایی چادر باید به مناطقی رفت که زیرساخت های لازم (اورژانس، نیروی انتظامی، بوفه، سرویس بهداشتی  و...) وجود دارد. علاوه بر این، برای پذیرایی از گردشگران، نقاطی به عنوان اسکان نوروزی پیش بینی می شود و گردشگران می توانند در این نقاط نیز مستقر شوند. در صورت رفتن به مناطقی که این زیرساخت های لازم وجود ندارد، باید حتما از راهنمای محلی آموزش دیده کمک گرفت. گردشگران از روشن کردن وسایل گرمایشی (به ویژه وسایل گرمایشی گازی یا سوخت فسیلی) در داخل چادر باید بپرهیزند چون کمبود اکسیژن می تواند منجر به خفگی افراد شود.

کاهش احتمال تصادف

گردشگران باید از ابتدای تاریکی تا طلوع آفتاب، با احتیاط بیشتری رانندگی کنند به ویژه در محورهای ساحلی هرمزگان که محل تردد گونه های زیستی مختلف مثل شترها است. این حیوانات به دلیل همرنگ بودن با محیط، در شب به راحتی دیده نمی شوند و باعث تصادفات شدید می شوند. افراد باید پس از هر 2 ساعت رانندگی، 15 دقیقه استراحت کنند تا احتمال تصادف در اثر خستگی کاهش پیدا کند. علاوه بر این، باید توجه داشت که معمولا بیشترین تصادفات در 30 کیلومتری ورودی و خروجی شهرها اتفاق می افتد پس رانندگان باید در این محدوده ها با احتیاط بیشتری تردد کنند.

به گردشگران توصیه می شود در زمان ورود به شهرها، از افراد مستقر در چادرهای راهنمایی مسافرین نوروزی، نقشه و اطلاعات لازم را دریافت کنند. بازدید از نمایشگاه های میراث فرهنگی و گردشگری نیز خالی از لطف نیست. به عنوان نکته آخر، استفاده از غذا و آب سالم به همه مسافران توصیه می‌شود تا سفری دلپذیر را در پیش رو داشته باشند. 

روزنامه صبح ساحل//بهاره جلالوند