آنارشیسم یک فلسفه و جنبش سیاسی است که در اصل نفی کننده هرگونه قدرت است. اصل واژه یونانی آنارشیسم به معنای «بدون حاکم» است. در واقع آن‌ها خواهان جامعه‌ای فاقد هرگونه ساختار طبقاتی یا حکومتی هستند.

جامعه‌ای که فرد بدون هیچ مانعی، آزاد باشد. این مفهوم بیشتر به عنوان هرج و مرج طلبی مطرح شده است در حالی که معنایی جز این دارد. شعار آنارشیست‌ها «آزادی، برابری و تعامل سازنده» است. آنارشیست‌ها نسبت به نهاد دولت و قدرت دولتی بدبین بوده و هرگونه موسسه مبتی بر زور و اجبار را عامل تباهی زندگی اخلاقی و اجتماعی انسان قلمداد می‌کنند. به طور کلی آنارشیست‌ها با حکومت مبتنی بر زور مخالفت‌اند، اما هرگز خواستار از میان برداشتن نهاد حکومت به طور کلی نبوده‌اند.

آن‌ها دولت‌های فعلی را به عنوان تجسم زور و سلطه محکوم می‌کنند. حکومت مورد نظر آن‌ها باید مطلقا داوطلبانه و فاقد هرگونه قدرت، کاربرد زور و سلطه بر علیه شهروندان باشد. هوادار همکاری داوطلبانه هستند و به نظامی می‌اندیشند که نتیجه همکاری آزادانه باشد که بهترین شکل آن ایجاد گروه‌های خودمختار است. هرچند که هسته مرکزی آنارشیست،‌ دشمنی و مخالفت با دولت است اما در عین حال هر نوع قدرت سازمان یافته اجتماعی و دینی را نیز محکوم می‌کند.

به نظر آنارشیست‌ها از میان برداشتن دولت مبتنی بر زور و سلطه، جنایت را کاهش می‌دهد زیرا دولت خود، با راه‌انداختن جنگ‌ها و استثمار افراد بدترین تبهکاری‌ها را مرتکب می‌شود. «پیر ژوزف پرودون»، فیلسوف و سیاستمدار فرانسوی، برای اولین بار خود را یک آنارشیست معرفی کرد و با این اقدام، آنارشیسم رسما به ایدئولوژی‌های فلسفی-سیاسی پیوست و با شناخت و فراگیری آن در بین مردم، هواداران بیشتری را هم جذب خود کرد.«پرودون» جمله‌های ضداقتدارگرایی زیادی دارد و مثلاً درباره‌ی خیزش علیه نظام‌های حکومتی نظیر سرمایه‌داری می‌گوید: «قدرتمندان قدرتمنداند چون ما روی زانوانمان هستیم… بایید بایستیم».

می‌توان گفت آنارشیسم‌ها در محدوده آزادی افراط می‌کنند، همین موضوع سبب شد در قرن بیستم آن‌ها به جهات مختلف نفوذ خود را از دست دهند. آنارشیست‌ها در توضیح چگونگی تنظیم جامعه در صورت نبود اقتدار دولت به «بازار» اشاره کرده‌اند و سرمایه‌داری آنارشیستی را مطرح کرده‌اند که شکل افراطی اقتصاد بازار آزاد است. این گروه از آنارشیست‌ها معتقدند همان طور که بازار بدون مداخلۀ دولت می‌تواند کارایی داشته باشد، جامعه نیز بدون وجود دولت می‌تواند به شکل متمدنانه‌ای به حیات خود ادامه دهد.

گروهی از طرفداران آنارشیسم معتقد بودند که حذف دولت تنها با اعمال خشونت ممکن است. عده‌ای از طرفداران این تئوری نیز همچون تولستوی طرفدار این مکتب بدون قواعد بودند اما با هرگونه خشونت مخالفت می‌کردند.

روزنامه صبح ساحل