همه افراد دوست دارند پوستی صاف و بدون مشکل داشته باشند به همین دلیل روز به روز بر تعداد محصولات پوستی موجود در بازار اضافه میشود. یکی از مشکلاتی که خانمها بیشتر از آقایان درگیر آن میشوند ترکهای پوستی است. این نوع ترکها در دوران بارداری در بسیاری از خانمها میتوانند ایجاد شوند. بیشک افراد زیادی هستند که به دنبال محصولاتی میگردند تا بتوانند این نوع ترکها را از روی پوست خود محو کنند. «دکتر امیر هوشنگ احسانی»، متخصص پوست، مو و زیبایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به بررسی ترکهای پوستی و راههای درمان آن میپردازد.
از کجا میآید؟
تغییرات پوستی بسیار گسترده هستند و یکی از این تغییرات، ترکهای پوستی یا استریا نام دارد. ارتباطی بین این نوع تغییر پوستی و سلامت بدن وجود ندارد و معمولا افراد با بروز آن نباید نگران نشوند. اما با این حال تغییر در ظاهر پوست به واسطه این نوع ترکها ایجاد خواهد شد که برای بسیاری از افراد ناخوشایند است. گسیختگی الیاف تشکیل دهنده پوست به نام کلاژن و از بین رفتن تمامیت پوست منجر به ترک پوستی یا استریا میشود.
ترکهای پوستی با شدت و درجات متفاوتی به وجود میآیند. شکم، ران، پهلوها و بازوها بیش از سایر قسمتهای بدن دچار این نوع تغییر پوستی میشوند اما بروز آن در هر قسمتی از پوست امکانپذیر است. ترک پوستی به طور کلی دو نوع است که یکی از آنها با نام استرای سفید یا آلبا شناخته میشود و به دیگری استرای قرمز یا روبرا میگویند.
نگاه دقیق به پوست
وقتی ترک پوستی به تازگی تشکیل میشود رنگ ضایعه قرمز است و دلیل این مسئله به تجمع سلولهای خونی در آن ناحیه برمیگردد. پس از مدتی و با گذشت زمان، رنگدانهها جذب میشوند و رنگ ضایعه به سفید تغییر میکند. شکل این نوع ضایعات میتواند از یک نوار باریک تا یک نوار پهن متغییر باشد. همچنین عرض یا عمق ترک ممکن است متفاوت باشد و در برخی موارد به چشم بیاید.
آشنایی با دلایل ترک پوست
دلایل زیادی میتواند در بروز ترک پوستی نقش داشته باشد اما افزایش تدریجی یا ناگهانی حجم عضلات، بیش از همه در بروز این مسئله نقش دارد. به طور کلی، افزایش اندازه بدن و افزایش وزن، از عوامل اصلی ترک پوستی شناخته میشوند. با توجه به موارد یاد شده، بارداری میتواند یکی از دلایل بروز ترک پوستی به ویژه در ناحیه شکم باشد. با رشد جنین در رحم، اندازه شکم نیز افزایش خواهد یافت که همین مسئله گسیختگی تدریجی الیاف کلاژن را در ناحیه شکم به دنبال دارد. خطوط قرمز رنگی در ابتدا ایجاد خواهد شد و به تدریج و با گذشت زمان این خطوط به صورتی و سفید تغییر رنگ خواهند داد. آن دسته از افرادی که پوست آنها تیره است ممکن است رنگ ترکهای پوستی متفاوتی داشته باشند. رنگ ترکهای پوستی در این دسته از افراد ممکن است در نهایت خاکستری یا قهوهای شود. به غیر از بارداری موارد دیگری هم وجود دارند که ممکن است باعث بروز ترک پوستی شوند برای مثال، در دوران بلوغ ممکن است چنین ترکهایی روی پوست برخی از افراد ایجاد شود. استفاده از داروهای نیروزا که در مدت زمان کوتاه باعث حجم عضلات شوند یا تمرینات سنگین ورزشی، ممکن است باعث بروز ترکهای پوستی شوند. به غیر از اضافه وزن یا افزایش حجم عضله، کم کردن وزن پس از چاقی نیز میتواند منجر به ترک پوستی شود. این ترکهای پوستی در کاهش وزنهای شدید و غیر اصولی بیشتر دیده خواهد شد.
پیشگیری مهم است
از آنجایی که برطرف کردن ترکهای پوستی کار چندان راحتی نیست باید از بروز آنها پیشگیری کرد. برای این منظور باید تا جای ممکن مانع از افزایش یا کاهش وزن ناگهانی شد. چنانچه تغییرات وزن در ماه بیشتر از 3 تا 4 کیلوگرم باشد، در چنین شرایطی باید انتظار بروز ترکهای پوستی را داشت. همچنین افرادی که از قبل ترک پوستی دارند، با گسترش این مشکل مواجه خواهند شد. با توجه به موارد یاد شده به افراد توصیه میشود که برای تغییر در رژیم غذایی خود با هدف چاقی یا لاغری، حتما از متخصص تغذیه کمک بگیرند.
بیماری در کار است؟
همانطور که اشاره شد، ترکهای پوستی بیماری به حساب نمیآیند ولی بروز آنها در برخی موارد میتواند نشانهای از یک بیماری باشد. برای مثال، آن دسته از افرادی که به دیابت یا بیماریهای تیروئید مبتلا هستند ممکن است دچار ترک پوستی شوند. علاوه بر این، در پوست مبتلایان به بیماری کوشینگ (ناشی از کم کاری غده فوق کلیه) نیز ممکن است این ترکها ایجاد شوند. پس در مواردی که احتمال بیماری وجود داشته باشد پزشک از بیمار میخواهد که آزمایشات خاصی را انجام بدهد.
تاثیر روغن روی پوست؟!
ترکهای پوستی ناشی از بارداری معمولا نگران کننده نیستند اما گاهی به دلیل تغییرات هورمونی ممکن است با خارش مختصر یا شدید همراه باشند. تا جای ممکن از خاراندن، دستکاری و تحریک این نوع ترکها باید خودداری کرد. چنانچه خارش آزاردهنده باشد، برای رفع این موضوع باید از پزشک متخصص پوست کمک گرفت. پزشک ممکن است برای رفع این مشکل کرمهای ترمیم کننده مناسب با وضعیت خانمهای باردار را تجویز کند. استفاده از روغنهای گیاهی مانند روغن زیتون روی شکم خانمهای باردار برای بهبود ترکهای پوستی از نظر علمی ثابت نشده است. به طور کلی خانمهای باردار با توجه به وضعیتی که دارند از مصرف داروها، کرمها و سایر محصولات، به شکل خودسرانه باید پرهیز کنند.
سخت ولی ممکن
درمان ترکهای پوستی به ویژه در شرایطی که به رنگ سفید درآمده باشند، کار چندان راحتی نیست و برای این منظور معمولا باید سطح ناحیه مبتلا تراشیده شود. در کنار این کار باید به بازسازی پوست کمک کرد برای این منظور باید سلولهای جانبی ضایعه و سلولهای عمقی پوست تحریک شوند ضمن اینکه تقویت الیاف کلاژن نیز در این رابطه ضروری است. روشهایی مانند رادیوفرکانس، انواع لیزرهای هموارساز و میکرونیدلینگ برای این منظور میتوانند مفید باشند. این درمانها باید توسط پزشک متخصص انجام شوند و در صورت انجام آنها توسط افراد غیر پزشک، احتمال آسیب به پوست وجود خواهد داشت. علاوه بر این باید به این مسئله توجه داشت که درمانها تنها به بهبود ظاهر پوست کمک میکنند و در شرایطی که عمق ضایعات زیاد باشند، احتمال از بین رفتن کامل آنها کم است.