سیاسی
سال‌هاست که از ضرورت توسعه و حرکت به سوی توسعه‌یافتگی در رسانه‌های اجتماعی سخن گفته می‌شود و از این رو، واژه توسعه واژه غریبی در جامعه ایرانی نیست. اما درباره معنا و مفهوم توسعه، الزامات و راه‌های نیل به آن هنوز توافقی اساسی در سطوح سیاسی و یا در جامعه آکادمیک وجود ندارد.
نویسنده: طاها سپهری، دانشجوی کارشناس ارشد علوم سیاسی
اما در مورد یک نکته جای بحثی وجود ندارد و تقریباً اکثر صاحب‌نظران در مورد آن اتفاق نظر دارند؛ فاصله ما با توسعه در شکل ایده‌آل یا حتی قابل قبول آن بسیار زیاد است. در حدود صد و بیست سال گذشته همواره توسعه مسئله ایرانیان بوده و جنبش‌های ملی، از انقلاب مشروطیت تا نهضت ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی، به طور مشخص یا ضمنی به دنبال تحقق این آرمان بوده‌اند. البته که تعداد متون، برنامه‌ها و مناظره‌ها درباره این مفهوم قابل شمارش نیست و همچنین نمی‌توان در یک یادداشت یا مقاله به تمام ابعاد آن پرداخت؛ اما هر چه بیشتر در جهت ایضاح آن تلاش شود بیشتر می‌توان به تغییرات مثبت در جهت نیل به این آرمان و هدف ملی امید داشت.
در مسیر توسعه
اگر از جدال‌های بی‌مورد بر سر خود واژه توسعه بگذریم یقیناً ملاک‌های مشخصی برای اندازه‌گیری میزان توسعه‌یافتگی یک کشور وجود دارد. در حوزه‌های اقتصادی شاخص‌هایی چون درآمد سرانه ملی و تولید ناخالص داخلی، در حوزه سیاسی شاخص‌های مربوط به مردم سالاری مانند مشارکت، عدالت سیاسی و لیست ادامه‌داری که موارد متفاوت بسیاری را شامل می‌شود. چنان که اشاره شد، در مورد مفهوم توسعه هنوز اجماعی وجود ندارد. تقصیر آن را البته نمی‌توان به تمامی بر عهده هیچ گروه یا نهادی گذاشت. طرح این مفهوم، تبیین آن و همکاری در راستای تحقق اهداف آن وظیفه و پروژه مشترک دولت، نخبگان و دانشگاهیان و عموم مردم جامعه است. خروجی این پروژه، باید ارائه طرح و مسیری ویژه برای توسعه باشد که با موقعیت تاریخی و فرهنگ ملی ایران همخوانی داشته باشد. هر چند می‌توان از تجربیات ملل و کشورهای دیگر نیز بهره برد، نباید فراموش کرد که مسیر هر کشور برای توسعه، مسیری خاص و متفاوت از دیگر کشورهاست.
توسعه؛ مفهومی با ابعاد متعدد
بی‌گمان منظور از توسعه و توسعه‌یافتگی، صرفا محدود به پیشرفت در یک حوزه خاص، برای مثال اقتصاد نخواهد بود. اشتباه و کج‌فهمی رایجی که نسبت به مفهوم توسعه وجود دارد، و محدود به قشر خاصی نیست، غالبأ توسعه را به پیشرفت اقتصادی و صنعتی فرو می‌کاهد. حال آنکه توسعه ضمن اینکه پیشرفت اقتصادی و صنعتی یا ابعاد مادی را در برمی‌گیرد، به حوزه‌هایی چون فرهنگ، اجتماع و سیاست نیز نظر دارد. کشورهایی که امروزه در دنیا به عنوان کشورهای توسعه‌یافته شناخته می‌شوند در تمامی این حوزه‌ها توأمان به دستاوردهای بزرگ رسیده‌اند. رها کردن یک حوزه خاص به نفع حوزه‌ای دیگر، مانند نادیده گرفتن فرهنگ به بهانه رشد اقتصادی یا بالعکس، نتیجه‌ای جز تخریب و فرسایش ساختار‌های جامعه در بلند مدت نخواهد داشت. در این خصوص تجربهٔ تلاش جهت رسیدن به توسعه در کشورهای مختلف جهان، هم حاوی درس‌ها و هم عبرت‌های زیادی است. کشورهایی مانند ژاپن که ضمن دستاوردهای بزرگ اقتصادی، به حفظ و تقویت فرهنگ ملی و سنت‌های خود مبادرت کرده‌اند از الگوهای موفق در این زمینه هستند.
توسعه در عصر جدید؛ لزوم همراهی دو جانبه
نگاهی که همیشه به خصوص در کشور ما نسبت به توسعه وجود داشته است، نگاهی از بالا به پایین و محول کننده این وظیفه به دولت بوده است. حال آنکه اکنون تحقق توسعه، تنها به وسیله دولت و از بالا به پایین در جهان مطرح نیست، بلکه مفهوم توسعه از جانب جامعه و توسعه از پایین به بالا مدتیست که در کانون توجه اندیشمندان حوزه اجتماعی و مطالعات توسعه قرار گرفته است. در ایران نیز این مسیر نیازمند اراده‌ای جدی هم در سطح دولت و هم در سطح جامعه و نهادهای مدنی آن است. تقویت روابط درون جامعه، بین مردم و حکومت، تقویت نهادها و جامعه مدنی و احیای سرمایه اجتماعی، پیش‌شرط‌های اساسی این مدل از توسعه هستند. توسعه پایدار در عصر ما، با نگاهی صرفا نخبه‌گرا و دولت‌گرا امکان ناپذیر است. باید به یاد داشت که گرچه هنوز دولت نقشی اساسی در فرآیند توسعه دارد، اما نباید به محدودیت‌های آن بی‌توجه بود. همراهی و همکاری دو جانبه مردم و حکومت لازمه‌ی رسیدن ایران به جایگاه مطلوب خود در میان کشورهای توسعه یافته است.
برای توسعه دیر شده است؟
این واقعیت که بسیاری از کشورهایی که در این چندسال به عنوان کشورهای توسعه‌یافته یا در حال توسعه شناخته شده‌اند تنها چند دهه است که در این مسیر گام برداشته‌اند، بیانگر این است که برخلاف برخی تحلیل‌های بدبینانه، هنوز برای ایران دیر نیست تا در این مسیر قرار بگیرد. کشوری که از هر نظر، خواه تاریخی و فرهنگی، یا جغرافیایی و اقلیمی به عنوان یکی از غنی‌ترین کشورهای دنیا شناخته می‌شود، می‌تواند به جایگاهی متناسب با ظرفیت‌های خود دست یابد و این امر تنها از داخل و با همکاری دولت و جامعه آن امکان‌پذیر است. نباید از ظرفیت‌های ملی برای تحقق این امر غافل بود. سیاست‌گذاری آگاهانه، استفاده از موقعیت‌های تاریخی و فرصت‌های مناسب همگی عواملی هستند که بر موفقیت‌های یک کشور در این مسیر تاثیرگذارند. امروز وظیفه ملی ما، شناسایی این فرصت‌ها برای توسعه ایران است.
روزنامه صبح ساحل
تگ ها:
اخبار مرتبط
اخذ مجوز احداث مرکز اورژانس توسعه‌یافته در رویدر
آمریکا تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرد
ایران به هرگونه اقدام تجاوزکارانه آمریکا یا اسرائیل، پاسخ سریع و قاطع می‌دهد
ترامپ حاضر به صحبت درباره توافق با ایران است
یادداشت هشدار رسمی ایران به دفتر حفاظت منافع آمریکا ابلاغ شد
پربازدیدترین ها
مجموعه سازه گستر گامبرون
شرایط جدیدی برای دریافت کارت اعتباری سهام عدالت اعلام شده که براساس آن شش گروه از سهامداران نمی‌توانند کارت اعتباری بگیرند.
مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان منطقه آزاد قشم از الکترونیکی شدن مراحل ثبت نام و تمدید کارت شهروندی قشم با هدف کاهش مراجعات حضوری برای کنترل بهتر و مقابله با شیوع ویروس کرونا در جزیره خبر داد.
نرخ کرایه حمل خودرو در مسیر پل - لافت برای سفر به جزیره قشم افزایش یافت.
با آغاز سال ۲۰۲۱ میلادی خدمات پیام‌رسان واتساپ برای میلیون‌ها کاربری که از تلفن‌های همراه قدیمی استفاده می‌کنند، متوقف خود خواهد شد.
جدیدترین اخبار
