همه خوب می دانند که دست ها چه نقش مهمی را در زندگی برای ما ایفا می کنند و هر گونه مشکل و ناراحتی در آن ها حسابی می تواند دردسرساز شود. با وجود اهمیت نقش دست ها، کمتر کسی را می توان پیدا کرد که به سلامت آن ها توجه کافی داشته باشد. شاید به همین دلیل است که افراد زیادی برای طولانی مدت از تلفن همراه استفاده می کنند یا مدام با رایانه کارهای مختلفی را انجام می دهند. واقعیت این است که کار کشیدن از دست به صورت افراطی، می تواند مشکل ایجاد کند و سندرم تونل کارپ را به وجود بیاورد. این سندرم مشکلاتی چون بی حسی، درد و... ، را ایجاد می کند و باعث اختلال در زندگی خواهد شد. «دکتر علیرضا صباغیان » متخصص ارتوپدی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران و فلوشیپ جراحی تعویض مفاصل ، با جزئیات بیشتری به این سندرم می پردازد. 

    

به طور کلی، وقتی عصب میانی دست (مدیان) در ناحیه مچ دست تحت فشار قرار می گیرد، سندرم تونل کارپ ایجاد می شود. در واقع داخل دست یک تونل قرار دارد که در آن، یک عصب (مدیان) و 9 عدد نورون وجود دارد. اگر بنا بر هر دلیل این تونل دچار تنگی شود و موارد یاد شده داخل آن (به ویژه عصب) در معرض فشار قرار بگیرند، این مسئله برای فرد علائم و مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. 

   

سندرم تونل کارپ می تواند مشکلاتی را ایجاد کند برای مثال، احساس سوزش و اختلال حسی در انگشتان شست، انگشت دوم و سوم دست، برخی از علائم این سندرم هستند. سوزش و اختلال حسی، گاهی با درد عمیق و احساس ضربان دار شدن در ناحیه یاد شده (انگشتان شست ، دوم و سوم)، همراه خواهد شد. در برخی از افراد علائم ناشی از سندرم، تا ساعد نیز احساس می شود که اغلب به حالت تیرکشنده است. در برخی موارد علائم و درد حتی تا ناحیه بازو نیز انتشار پیدا می کند که البته این مسئله به ندرت اتفاق می افتد. 

   

افراد در هر سنی می توانند به سندرم تونل کارپ مبتلا شوند برای مثال، یک فرد 25 ساله هم می تواند دچار این مسئله شود. اما به طور کلی در سنین 30 تا 60 سالگی بیشتر شایع است. خانم ها بیش از آقایان مستعد ابتلا به سندرم تونل کارپ هستند به طوری که شانس ابتلا به این سندرم در خانم ها 3 برابر بیشتر از آقایان است. برای ابتلای ایرانی ها به این سندرم، آمار دقیقی وجود ندارد اما حدود یک تا 10 درصد جمعیت می توانند به سندرم تونل کارپ مبتلا شوند. 

   

چاقی و اضافه وزن، یکی از دلایل ابتلا به انواع بیماری¬ها است، افراد چاق بیش از سایر افراد مستعد ابتلا به سندرم تونل کارپ هستند. به غیر از چاقی، افزایش سن یکی دیگر از دلایل ابتلا به این سندرم می تواند باشد. علاوه بر این، استفاده از دخانیات نیز احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپ را افزایش می دهد. 

   

سندرم تونل کارپ جزو آن دسته از بیماری هایی است که با شغل افراد می تواند مرتبط باشد. برای مثال، آن دسته از افرادی که از دستگاه ویبراتور(وسیله ای برای انجام کارهای عمرانی)، استفاده می کنند، ممکن است به سندرم تونل کارپ مبتلا شوند. به طور کلی، هر شغل یا فعالیتی که با حرکات تکراری دست یا به عبارتی خم و صاف کردن مکرر مچ دست ها به میزان زیاد همراه باشد، افراد را مستعد ابتلا به سندرم تونل کارپ خواهد کرد. البته انجام فعالیت های شغلی اداری و سبک، شامل این مسئله نمی شود و اتفاق نظری در این رابطه وجود ندارد.

    

بسیاری از افراد این مسئله را نشنیده اند که بارداری می تواند احتمال ابتلا سندرم تونل کارپ را افزایش دهد. اما واقعیت این است که بارداری، باعث ایجاد ورم در بدن خواهد شد و مچ دست نیز دچار ورم می شود که این مسئله می تواند باعث بروز علائم سندرم تونل کارپ شود. به طور کلی در بیشتر موارد این علائم پس از زایمان، دیگر وجود نخواهند داشت چون کاهش ورم اتفاق می افتد. اما در برخی خانم ها، پس از زایمان هم علائم باقی می مانند و از بین نمی روند ولی در هر حال، درمان  های خاص (نیاز به جراحی در صورت لزوم) را باید به بعد از زایمان موکول کرد. 

    

عادت های خواب در افراد مختلف متفاوت است برای مثال، عادت خوابیدن روی مچ دست خمیده در برخی از افراد دیده می شود. انجام این کار در طولانی مدت می تواند ابتلا به سندرم تونل کارپ را به همراه داشته باشد. به افرادی که این عادت را دارند توصیه می شود آن را کنار بگذارند تا به این سندرم دچار نشوند. 

   

یک تغذیه خوب و سالم، می تواند از ابتلا به بسیاری از بیماری ها پیشگیری کند ولی مطالعات خاصی مبنی بر اینکه تغذیه تاثیر چندانی روی سندرم تونل کارپ داشته باشد، وجود ندارد. اما نباید این مسئله را نادیده گرفت که نمک می تواند علائم سندرم تونل کارپ را تشدید کند.

    

آن دسته از افرادی که شکستگی های اطراف مچ دست را تجربه کرده اند و این شکستگی باعث تنگ شدن فضای تونل شده است، بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به سندرم تونل کارپ قرار دارند. همچنین تومورهای ناشی از عفونت های ناحیه کف دست و مچ هم می توانند افراد را به این سندرم دچار کنند. به طور کلی، تومور(غده) یا هر ضایعه فضاگیر، در ابتلا به سندرم تونل کارپ نقش دارد. بیماری هایی چون دیابت، آرتریت روماتوئید، نقرس و اختلال در عملکرد تیروئید، می توانند احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپ را افزایش دهند. 

   

شاید برخی از افراد تصور کنند که بین ورزش و ابتلا به سندرم تونل کارپ ارتباط وجود دارد اما ارتباط مستقیمی بین این دو مسئله وجود ندارد. ولی نباید این مسئله را نادیده گرفت که برخی از حرکات با خم شدن بیش از اندازه مچ دست همراه هستند و می توانند عصب دست را تحت فشار قرار دهند. استفاده بیش از اندازه وسایلی مثل حلقه های تقویت مچ، ممکن است باعث سندرم تونل کارپ شود اگر چه این مسئله هنوز اثبات نشده ولی نباید از این حلقه ها به صورت افراطی استفاده کرد. 

   

افراد نمی توانند این بیماری را تشخیص بدهند ضمن اینکه تشخیص در مراحل اولیه، حتی برای خود پزشک نیز سخت است. احساس سوزش و گزگز در انگشتان شست ، دوم و سوم را نباید نادیده گرفت و مراجعه به پزشک در چنین شرایطی ضروری به نظر می رسد. معمولا این علائم گزگز و سوزش در انگشتان، با انجام فعالیت تا حد زیادی بهبود می یابد که این مسئله می¬تواند دلیلی بر ابتلا به سندرم تونل کارپ باشد. پزشک علاوه بر گرفتن شرح حال از بیمار، تست هایی را برای تشخیص بیماری انجام می¬دهد. البته در مراحل پیشرفته، اختلال شدیدی در کارایی عصب ایجاد خواهد شد و عضلات دست نیز دچار مشکل می شوند به طوری¬که گاهی احتمال افتادن اجسام از دست بیمار وجود دارد. 

   

درمان سندرم تونل کارپ از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است و کاملا به شرایط بیمار بستگی دارد. درمان سندرم تونل کارپ با شیوه غیر جراحی، در برخی از افراد مورد استفاده قرار می گیرد.

 این درمان در افرادی که سن آن ها کمتر از 50 سال است و از بیماری¬شان بیش از 10 ماه نگذشته باشد، می تواند مفید واقع شود. عدم وجود بی حسی مداوم، شانس درمان بدون جراحی را افزایش خواهد داد.

 تشخیص زودهنگام و علائم خفیف، درمان را به سمت غیر جراحی می برد و می توان با تزریق و مچ بند، زیر نظر پزشک فرد مبتلا را درمان کرد. اما در موارد مزمن و پیشترفته، بهترین روش درمان جراحی محسوب می شود.