گلفشان يك پديده طبيعی و ديدنی است كه معمولا به صورت سيمای گنبدی شكل و در بعضی مواقع به صورت حوضچهها يافت میشوند. اين گلفشانها مخلوطی از آب، گل و گاز هستند و كاربردهای زيادی از جمله جاذبه گردشگری، گل درمانی، تأمين عناصر كمياب بدن و استفاده در كوزهگری دارند. در استان هرمزگان قبلا فقط يك یا دو گلفشان بين جاسك و ميناب شناسايی شده بود. در حال حاضر نزدیک 6 گلفشان در محدوده روستاهای گتان جاسک و توجک وشمبیران وبونجی شناسايیشده است. همچنین بزرگترین، زیباترین و مرتفعترین گلفشان کشور معروف به آریانا دارای مخروطی با ارتفاع 73 متر از سطح زمینهای اطراف در محدوده روستا گتان قرار دارد. این پدیدههای زیبا و منحصر به فرد، نیازمند توجه بیشتر در صنعت گردشگری هستند باید آن را مهمترین پدیده زمين گردشگری شرق استان معرفی كرد.
دریاچه گلی نهان در روستای گتان وبونجی
پس از آریانا دومين گلفشان منطقه به نام گتان از نظر ارتفاع و حجم در فاصله يک کيلومتری و غرب گلفشان فوق قرار دارد. اين گلفشان از نوع گنبدی - سپری با ارتفاع حدود 40 متر است و در قله آن دهانهای با قطر 35 متر وجود دارد. نحوهی فعاليت و شيوه جوشش و خروج گل به صورت جوشش گل است كه با صدای ويژهای همراه است و اين جوشش گل، در فاصله زمانی هر 4 دقيقه يكبار رخ میدهد و گل و آب آن بر روی دامنه گلفشان سرازير میشود. سومين گلفشان در سمت غرب گلفشان گنبدی – سپری فوق و با فعاليت دائمی قرار دارد. اين گلفشان از سطح زمين حدود 2 متر ارتفاع دارد. فعاليت آن به صورت جوشش مكرر آب و گل بسيار رقيق است و از ضلع جنوبی آن به سمت بيرون جاری میشود.
چهارمين گلفشان به صورت حوضچهای مملو از آب و گل بوده و دارای قطری در حدود 10 متر بوده و ارتفاع آن 6 متر از سطح درياست. دو گلفشان ديگر در ميان بدلندهای منطقه واقع شده که دسترسی به آنها دشوار بوده، اما روانههای آنها از طريق درههای کور به بيرون از بدبومها هدايت میشوند.
درما ن با گل
استان هرمزگان پتانسيلهای خوبی در زمينه گردشگری سلامت دارد که چشمههای گلفشان از جمله اين جاذبههاست. از اين چشمه ها در سراسر دنيا برای گلدرمانی استفاده میشود. در نمونههايی مشابه در ديگر کشورها عمليات خاصی بر روی اين گلها انجام میشود تا قابل استفاده بر روی پوست باشد، اما ترکيب گلهای ايران به گونهای است که نياز به هيچ تغييری ندارد. گل درمانی، يکی از شيوههای مرسوم در دنياست.
خواص درمانی گلفشانها ثابت شده است. در دنيا از گل آمادهای كه از گلفشانها بيرون ميآيد و حاوی مواد نفتی و گوگرد است، برای استحمام، شستشو و كمپرس گرم استفاده میشـود. زيرا اين گلها دارای تركيبات آلیآلیهستند و هر كدام خواص درمانی خود را دارند. بهطور كلی اين گلها برای درمان بيماريهايی مانند دردهای مفاصل و ستون فقرات، سفتی مفاصل، بيماريهای عصبی، مراحل اوليه تنگی عروق و انقباضات عضلانی و بيماریهای زنان بسيار سودمند هستند.
راه دسترسی به عجیبترین دیدنی استان
گلفشانهای منطقه توجک،گزی وگتان در جنوب شرقی استان و در
حدفاصل شهرستان میناب- جاسک در 72 کیلومتری بندر سیریک و در 11 کیلومتری روستای گتان در شهرستان جاسک واقعشدهاند. مسیر بندرعباس- میناب- سیریک منتهی به روستای گتان ، بهترین مسیر دسترسی به منطقهای است که امکان مشاهده هر 4 دهانه گلفشان را فراهم میکند. به گفته محلیها از محل روستای گتان تا گلفشان حوضچه مانند، حدود 8 کیلومتر بوده که ماشینرو است و بعدازآن برای رسیدن به سه گلفشان دیگر باید مسیر تپهماهورها را پیاده طی کرد که حدود 2 کیلومتر پیادهروی دارد. همچنین راه ارتباطی دیگر از مسیر بندرعباس- میناب- سیریک- گتان منتهی به ساحل دریای عمان است که با وسیله نقلیه و حرکت در امتداد ساحل میتوان به سه گلفشان دسترسی پیدا کرد. دراطراف این گلفشانهای جاذبه های گردشگری به مانند کوههای مریخی،ساحل صخره ای،خور کوار،جزیره کوه فرهاد،پارک میر،ساحل صدفی نیزقراردارند.
گلفشان تداعی زمین زنده
گلفشان به ۲ دلیل می تواند بوجود بیاید، یکی فشارهای زمین شناختی که گل فشانهای سرد را بجود میآورد و دیگری فعل و انفعالات آتشفشانی که باعث بوجود آمدن گل فشانهای داغ میشود. این گلفشانها گاهی فعال و گاهی غیر فعال هستند. وجود این پدیده در هرمنطقهای نشان از آن است که احتمال رخداد زمين لرزه خفيف و گسل خوردگی وجود دارد بنابراین اين امر بايد در احداث ساختمانها و سازههای ثابت، مانند پلها لحاظ شود. همچنين گِلهای خارج شده از آنها میتواند تا حدی مشخصکننده وضعيت درونی زمين باشد. گلفشانها به عنوان
شاخص ميدانهای گازی و نفتی شناخته شدهاند و از آنها برایپيشبينی وجود ميدانهای نفتی و گازی در اعماق زمين استفاده میشود.
گلفشانهای ایران در کجا قرار دارند؟
گلفشانها، يكی از عجيبترين و جذابترين پديدههای زمینی هستند كه در ايران بيشتر در جلگههای ساحلی دريای عمان و دريای خزر ديده میشوند.
بيش از نيمی از حدود 800 گلفشان دنيا در پيرامون دريای خزر و دريای عمان قرار دارد در جنوب خاور ايران 30 گل فشان وجود دارد كه 15 مورد آنها بين بندر جاسك و ميناب، 9 مورد بين چابهار و بندر جاسك و 6 مورد ديگر هم بين چابهار و مرز ايران و پاكستان به ويژه شمال خليج گواتر واقع شدهاند. به طور کلی گلفشان، رسوبفشان يا نفت و گازفشان، از پديدههای جالب طبيعیاست كه گسترش آن در نوارآلپ- هيماليا، اقيانوس آرام و آسيای مركزی در كشورهای پاكستان، آذربايجان، تركمنستان، گرجستان، ايران، ايتاليا، اندونزی، رومانی، ژاپن، مكزيك و ونزوئلا است كه نمونههای فعال آن در آذربايجان ديده میشود.