افزایش سن امید به زندگی در ایران به 75 سال

مدیرکل مرکز توسعه مدیریت و تحول اداری وزارت بهداشت گفت: سن امید به زندگی اکنون در کشور ۷۵ سال است که این رقم قبل از انقلاب ۵۶ سال بود.

احمد جوانمرد مدیرکل مرکز توسعه مدیریت و تحول اداری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عنوان کرد: افزایش سن امید به زندگی در میان مردم ایران نسبت به قبل از انقلاب بسیار قابل توجه است، اوایل انقلاب سن امید به زندگی حدود 56 سال بود اما اکنون به 75 سال افزایش پیدا کرده و این نشان می‌دهد که بهره‌وری در نظام سلامت بالا بوده است.

محمدی گفت: همچنین کاهش نرخ مرگ و میر مادران باردار و نوزادان و ارائه خدمات به مردم در زمان اپیدمی کرونا از دیگر شاخص‌های ارتقای بهره‌وری در نظام سلامت کشور پس از انقلاب است.

امید به زندگی چگونه حساب می‌شود

امید به زندگی یعنی میانگین عمر یک جمعیت کامل که آمار مرگ و میر در آن در نظر گرفته می شود. اما طول عمر میزان واقعی طول عمر یک شخص است. در حالی که هر دو عبارت بسیار سر راست و ساده هستند اما عدم وجود داده های تاریخی، اندازه گیری طول عمر انسان در گذشته را برای محققین کمی دشوار کرده است.

مرکز ملی آمار سلامت آمریکا در سال 2009 گزارشی منتشر کرد که در آن امید به زندگی مردم این کشور در سال 1907 (در واقع 110 سال پیش) برابر با 45.6 سال بوده. سال 1957 این رقم به 66.4 رسید و در 2007 هم به 75.5 رسیده. در حال حاضر اما بر اساس آخرین آمار سازمان جهانی بهداشت، امید به زندگی آمریکایی ها به 79.3 سال رسیده.

آمار دقیقی از میانگین امید به زندگی ایرانی ها از قرن گذشته در دسترس نیست، اما با استناد به آمار جهانی، می توان انتظار رشد مشابهی را هم داشت. طیق آخرین اعلام سازمان جهانی بهداشت، امید به زندگی ایرانی ها 75.5 سال است و در جدول کلی، ایران از بین 183 کشور در رتبه 61 قرار دارد؛ کمی بالاتر از میانگین جهانی.

کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی، ژاپن و استرالیا بالاترین میانگین طول عمر را از میان همه کشورها دارند. اوضاع برای آسیایی ها هم بد نیست اما کشورهای آفریقایی عمدتا زیر خط میانگین قرار دارند که بهداشت پایین، عدم دسترسی به تجهیزات نوین پزشکی و توقف پیشرفت در این کشورها علل اصلی چنین اتفاقی است.

اما چطور میانگین 45.6 سال به 75.5 رسیده و همینطور بالاتر می رود؟ تقریبا اکثر بیماری های کشنده (مثل بیماری های قلبی، آنفلوآنزا، وبا و...) در قرن گذشته حالا درمان شده اند یا قدرت کنترل آن ها در اختیار انسان قرار گرفته و بشر توانسته جلوی مرگ و میر کودکان و البته کشتار را هم بگیرد.

شاید 200 سال پیش بهای کشتن یک انسان چندان زیاد نبود اما حالا [دست کم] در جوامع مدرن و کشورهای پیشرفته نمی توان بر سر یک نزاع ساده چند نفر را کشت و راحت و آسوده به زندگی ادامه داد. میزان قتل و کشتار در جوامع پیشرفته کاهش داشته اما جنگ در خاورمیانه و کشتار در آفریقا همچنان عوامل مهم در کاهش امید به زندگی هستند.

از سوی دیگر، نوزادان نیز حالا امنیت بیشتری دارند. در سال 1907، از هر 1000 کودک، 10 کودک محکوم به مرگ بودند اما 50 سال بعد در 1957 این تعداد به 2.63 نفر رسید و در سال 2007 هم به 0.68 نفر کاهش یافت. طبق آمار اعلام شده از سوی سازمان جهانی بهداشت، مرگ و میر کودکان زیر 5 سال در سال 2015 به 5.9 میلیون نفر رسیده، یعنی 16 هزار کودک در هر روز.

سازمان جهانی بهداشت آمار مرگ و میر کودکان در سال 2015 را 43 نفر از هر 1000 نفر اعلام کرده که پیشرفتی شگرف نسبت به گذشته است. در کشورهای پیشرفته از هر 1000 نوزاد متولد شده فقط 7 نفر می میرد اما در آفریقا این رقم به 81 نفر می رسد.

نکته جالب دیگر که البته تاثیر خاصی روی افزایش یا کاهش آمار مرگ و میر ندارد، میزان امید به زندگی بالاتر زنان نسبت به مردان است. به طور میانگین و در سراسر جهان، میزان امید به زندگی زنان 4.5 سال بیشتر از مردان است. برای مثال در ژاپن که با 83.7 سال امید به زندگی، در صدر جدول قرار دارد، سن مردان 80.5 و سن زنان 86.8 اعلام شده.

آمار در کشورهای مختلف کاملا متغیر است اما کمترین امید به زندگی زنان و مردان به ترتیب با سن 50.8 و 49.3 متعلق به کشور سیرالئون است.

بنابر تمام آمار اعلام شده بالا، می توان به این نتیجه رسید که اگرچه میانگین امید به زندگی به شکل قابل توجهی طی 100 سال گذشته افزایش داشته، اما طول عمر انسان از 2000 سال پیش تا به امروز تقریبا ثابت و دست نخورده باقی مانده است.

طول عمر انسان حالا 79 سال است اما یک پژوهش نظری نشان می دهد که انسان ها می توانند تا حدود 125 سال عمر کنند که البته رسیدن به این سن نیازمند مراقبت های فراوان، فناوری های روز، تغذیه و هوای سالم و البته ورزش مرتب و اصولی است.

پژوهشگران با پیری همانند یک بیماری برخورد می کنند و قصد درمان آن را دارند. طی سال های اخیر میزان سرمایه گذاری در این زمینه به طرز چشمگیری افزایش داشته و حتی برخی معتقدند که تا 20 سال دیگر می توان طول عمر انسان را به 250 سال نیز رساند و جلوی فرسودگی و پیر شدن بدن را گرفت.