صبح ساحل ، حوادث - عضو انجمن روانپزشکان ايران با بيان اينکه ميزان افسردگي از نظر فصول و مکان هاي مختلف متفاوت است، گفت:طبق آخرين نتايج تحقيقات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي شيوع افسردگي در ايران بطور متوسط 12 درصد است.

** ميزان افسردگي در ايران زنان دو برابر مردان

افسردگي بيماري است که تاثير زيادي در زندگي روزمره مبتلايان و اطرافيان آنها دارد؛ اين بيماري علاوه بر ايجاد مشکلات رواني، به عنوان مادر بسياري از بيماري هاي جسماني نيز شناخته شده است از اين رو در منابع پزشکي بر توجه بيشتر به اين اختلال و لزوم برطرف کردن آن پيش از اقدام به درمان بيماري هاي جسمي تاکيد شده است.به گفته پزشکان، افسردگي واکنش طبيعي افراد به مشکلات زندگي و از دست دادن شرايط مناسب زندگي يا افرادي است که نسبت به آنها علاقه وجود دارد.

افسردگي بر طرز فکر، احساس و رفتار افراد تاثير مي گذارد و ممکن است سبب ابتلا به انواع بيماري هاي جسمي و رواني شود.

برخلاف تصور عموم، افسردگي فقط يک ناتواني روحي نيست بلکه يک بيماري مزمن است که مي تواند منشا بسياري از بيماري هاي ديگر مانند ديابت، فشارخون بالا، بيماري هاي قلبي و عروقي و حتي سکته هاي مغزي و قلبي عروقي شود.مطالعات نشان مي دهد که چهار درصد جمعيت جهان به بيماري افسردگي مبتلا هستند.

دکتر غلامرضا حاجتي روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا اظهار کرد: افسردگي يکي از بيماري ها و اختلالات رواني شايع حوزه سلامت روان در تمام کشورهاي دنيا به شمار مي رود که در بسياري موارد فرد متوجه بروز اين اختلال در خود نيست و ممکن است در اثر عدم مراجعه به موقع به پزشک، بيماري او به حدي پيشرفت کند که دچار افکار خودکشي شود.

حاجتي گفت: در برخي کتاب هاي مرجع اشاره شده که در 50 درصد موارد، افسردگي به دليل مراجعه به پزشکان غيرمرتبط با رشته روان پزشکي، تشخيص داده نمي شود و اين اختلال در درمان بيماري هاي جسمي ناديده گرفته مي شود.

وي افزود: افسردگي منشا بسياري از بيماري ها است و ممکن است به عنوان نمونه فرد به دليل ابتلا به افسردگي دچار مشکلات گوارشي شود و به متخصصان اين رشته مراجعه کند اما هيچ بيماري گوارشي نداشته باشد؛ در چنين مواردي بايد پزشکان رشته هاي مختلف به اين مساله توجه داشته باشند که منشا بسياري از بيماري ها مي تواند اختلال افسردگي باشد و در معاينات بيماران آن را بررسي کنند. حاجتي ادامه داد: از اين رو لازم است مردم و متخصصان رشته هاي مختلف پزشکي اطلاعات کافي در زمينه اين بيماري داشته باشند تا بتوانند آن را به موقع تشخيص دهند.

*** علايم افسردگي

عضو انجمن روانپزشکان ايران تغيير الگوي خواب، تغيير علايق، احساس گناهکار بودن، خستگي، مختل شدن تمرکز، کاهش اشتها، کندي در انجام امور روزانه و ايجاد افکاري در مورد مرگ و در نهايت خودکشي را از جمله علايم افسردگي برشمرد.

** تغيير الگوي خواب

حاجتي در مورد تغيير الگوي خواب به عنوان يکي از علايم افسردگي گفت: تغييرات الگوي خواب از علايم افسردگي است که بيشتر به صورت تغيير در کميت و کيفيت خواب رخ مي دهد.

وي توضيح داد: در برخي افسردگي ها ميزان خواب افزايش مي يابد اما به طور کلي فردي که دچار افسردگي است دير به خواب مي رود، صبح زود بيدار مي شود، در اواسط شب از خواب مي پرد و خواب او همراه با کابوس هاي تکرار شونده است.

** تغيير علايق

عضو انجمن روانپزشکان ايران گفت:در افسردگي علايق فرد به انجام فعاليت هاي روزمره زندگي کاهش مي يابد و حتي آنقدر شديد مي شود که نسبت به انجام کارهاي معمول خود بي علاقه مي شود، دچار بي حوصلگي مي شود و در نهايت اين بي علاقگي به افزايش نااميدي و حتي بي علاقگي به زنده ماندن منتهي مي شود.

** احساس گناهکار بودن

حاجتي با بيان اينکه احساس گناهکار بودن از ديگر علايم افسردگي است، توضيح داد: فرد افسرده ممکن است خود را فردي نالايق بداند و مرتب خود را به خاطر مسايل مختلفي که در اطرافش رخ مي دهد، سرزنش کند. وي افزود: در موارد شديدتر فرد احساس گناه شديد و بي ارزش بودن مي کند و به دليل احساس ناتواني، در مسايل مختلف زندگي نمي تواند به درستي و به تنهايي تصميم گيري کند.

** خستگي

حاجتي خستگي را از ديگر علايم افسردگي عنوان کرد و گفت: گاهي افسردگي خود را به صورت کاهش انرژي و عدم توان لازم براي انجام فعاليت هاي روزمره نشان مي دهد در اين حالت فرد احساس کاهش توان و قوت مي کند و از انجام امور زندگي خود سرباز مي زند.

** مختل شدن تمرکز

متخصص روانپزشکي از مختل شدن تمرکز حواس به عنوان ديگر علامت افسردگي نام برد و در اين مورد توضيح داد: شکايت از فراموشي يکي ديگر از مشکلاتي است که افراد افسرده مرتب آن را به زبان مي آورند. حاجتي گفت: در اين حالت فرد به دليل افکار منفي که در ذهن دارد، تمرکز لازم را ندارد و به صورت شکايت از فراموشي و کم حافظه بودن آن را بيان مي کند و غافل از اين است که علت اين کم حافظه بودن، افسردگي است و بايد براي درمان آن اقدام کند.

** کاهش اشتها

حاجتي کم اشتهايي را از جمله علايم افسردگي دانست و گفت: شايع ترين علت در افسردگي هاي معمول، کاهش اشتها است اما در افسردگي هاي غيرمعمول يا آتيپيک فرد دچار افزايش اشتها مي شود.

** کندي در انجام امور روزانه

عضو انجمن روانپزشکان ايران گفت: فرد افسرده دچار کم تحرکي و کندي در انجام امور روزانه مي شود و به دليل بي حوصلگي و کاهش تمايل به انجام امور، کارها را به کندي انجام مي دهد و به همين دليل زمان انجام امور او طولاني مي شود.

** ايجاد افکاري در مورد مرگ

حاجتي ايجاد افکاري در مورد مرگ را از ديگر علايم افسردگي عنوان کرد و توضيح داد: در موارد شديد افسردگي، فرد مدام به مرگ فکر مي کند و در موارد شديدتر دچار افکاري براي اقدام به خودکشي مي شود و اين افکار مي تواند تا جايي پيش برود که فرد در نتيجه آن دست به خودکشي زند.

وي خودکشي را يکي از مهمترين اورژانس هاي روان پزشکي دانست و افزود: فردي که اقدام به خودکشي مي کند بايد يک ارزيابي کامل روان پزشکي شود زيرا اگر اقدام به خودکشي منجر به فوت فرد نشود در بسياري موارد به ويژه در افرادي که سن کمتري دارند، قابل پيشگيري است و مي توان با ارايه درمان هاي روانپزشکي و برطرف کردن حالت افسردگي از اقدام بعدي فرد به خودکشي جلوگيري کرد. به طور کلي نتايج تحقيقات صورت گرفته در مورد افسردگي نشان مي دهد که نااميدي نسبت به روزهاي بهتر، در افسردگي وجود دارد و افراد افسرده معمولا اميدي براي داشتن زندگي بهتر ندارند. اما مي توان با تقويت افکار مثبت و حس خوش بين بودن نسبت به آينده، افکار مثبت را جايگزين افکار منفي کرد.

*** شيوع افسردگي

عضو انجمن روانپزشکان ايران گفت: در منابع علمي شيوع افسردگي در کشورهاي مختلف دنيا حدود 10 تا 20 درصد و متوسط آن حدود 15 درصد اعلام شده است و در ايران طبق نتايج تحقيقاتي که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي در قالب طرح ملي پيمايش سلامت روان در سال 1390 انجام داد، شيوع افسردگي به طور متوسط 12 درصد است.

حاجتي با بيان اينکه در مقايسه آمار جهاني شيوع افسردگي و ميزان آن در ايران به اين نتيجه مي رسيم که تفاوت چنداني با ساير کشورهاي دنيا نداريم، افزود: ميزان افسردگي در ايران در سال ها، فصول و مکان هاي مختلف متفاوت است اما اين تحقيق صورت گرفته متوسط آن را 12 درصد اعلام مي کند.

*** علل افسردگي در ايران

عضو انجمن روان پزشکان ايران گفت:مطالعه جامعي در مورد علل افسردگي در ايران صورت نگرفته است اما مشاهدات حاکي از آن است که در درصدي از افرادي که دچار افسردگي مي شوند، زمينه خانوادگي و ژنتيکي نقش داشته است و اين افراد در بستگان نزديک خود افسردگي هايي مانند افسردگي دوقطبي داشته اند. حاجتي افزود: مشکلات زندگي مانند مسايل اقتصادي، موقعيت اجتماعي، بيکاري، شکست در فعاليت هاي اقتصادي و تجاري، مشکلات تحصيلي و اختلالات و بيماري هاي مزمن مانند ديابت، بيماري هاي قلبي عروقي، ابتلا به سکته هاي قلبي و مغزي، بيماري دمانس، سالمندي و کم کاري تيروئيد مي تواند از علل افسردگي باشد.

*** شيوع افسردگي در زنان 2 برابر مردان

متخصص روانپزشکي گفت: مطالعات نشان مي دهد که ميزان افسردگي در زنان 2 برابر مردان است و دليل آن برخي تغييرات هورموني و حساس تر بودن زنان نسبت به مردان به ويژه در مقابل مشکلات زندگي عنوان شده است.

حاجتي در مورد تغييرات هورموني در زنان و رابطه آن با افسردگي توضيح داد: 70 تا 90 درصد زنان به دليل اختلالات هورموني دچار افسردگي هاي مقطعي مي شوند و ممکن است در موقعيت هاي مختلف، رفتارهاي پرخاشگرانه و بدخلقي هايي نشان دهند که در مواقع عادي اين حالت را نداشته باشند.

وي در مورد شيوع 2 برابري افسردگي در زنان نسبت به مردان نيز گفت: زنان در مقابل بيماري ها و دردهاي ناشي از بيماري ها قدرت تحمل بيشتري دارند اما در مورد مسايل احساسي و موقعيت هايي که احساسات آنها را تحت تاثير قرار مي دهد، توانايي مقابله کمتري دارند و ممکن است در مقابل ناملايمات دستخوش مشکلات رواني از جمله افسردگي شوند.

حاجتي اظهار کرد: همچنين مطالعات نشان مي دهد که ميزان افسردگي در افراد متاهل کمتر از افراد مجرد است و در صورت بروز، ميزان شدت آن نيز کمتر است.

*** عدم تشخيص50 درصد بيماري هاي رواني

عضو انجمن روانپزشکان ايران گفت: در منابع علمي روان پزشکي، عنوان شده است که بيماري 50 درصد مبتلايان به بيماري هاي رواني تشخيص داده نمي شود در نتيجه اين افراد درمان هاي لازم را دريافت نمي کنند و ممکن است با مشکلات مختلفي روبه رو شوند.

حاجتي به ترس از انگ بيمار رواني در بين مبتلايان به افسردگي اشاره کرد و آن را علت عمده عدم مراجعه اين افراد به پزشکان مربوطه عنوان کرد.

وي توضيح داد: به دليل ترس از اين مساله بسياري از افرادي که خود به اين باور رسيده اند که مشکل افسردگي دارند، به پزشک مراجعه نمي کنند و تنها کمتر از 40 درصد مبتلايان به پزشک مراجعه مي کنند که در بسياري از موارد به دليل اينکه به موقع اين مراجعه صورت نمي گيرد، درمان هاي مناسب را نمي توانند دريافت کنند. حاجتي منشا اين طرز فکر را عدم فرهنگ سازي مناسب در اين زمينه عنوان کرد و گفت: اولين آسيب اين تفکر اشتباه، اين است که بيمار به پزشک مراجعه نمي کند، بيماري او تشخيص داده نمي شود و بيمار درمان مناسب را دريافت نمي کند و در نتيجه به دليل رفتارهاي نامناسب مي تواند به ساير افراد خانواده و جامعه نيز آسيب وارد کند. وي افزود: به همين دليل تنها 10 درصد مبتلايان به افسردگي درمان مناسب دريافت مي کنند و 90 درصد باقي مانده به درستي تشخيص داده و درمان نمي شوند.

حاجتي با تاکيد بر لزوم فرهنگ سازي در اين زمينه اظهار کرد: در يک دهه اخير اين مساله در ايران کمرنگ تر شده و سطح آگاهي مردم نسبت به آن افزايش يافته است اما هنوز ترس از اين انگ در جامعه وجود دارد و لازم است در اين زمينه فرهنگ سازي مناسب و گسترده صورت گيرد.

*** لزوم افزايش سطح آگاهي پزشکان در مورد افسردگي

حاجتي اظهار کرد: علاوه بر افزايش سطح آگاهي عموم مردم در مورد بيماري هاي رواني از جمله افسردگي و فرهنگ سازي مناسب براي مراجعه بيماران به پزشکان مربوطه، لازم است سطح آگاهي پزشکان نيز در مورد بيماري هاي رواني افزايش يابد تا بتوانند به موقع اين علايم را تشخيص دهند و آنها را به پزشکان مربوطه براي دريافت درمان هاي لازم ارجاع دهند.

وي ادامه داد: در بسياري از موارد افسردگي منشا بسياري از بيماري هاي جسمي است که با رفع آن، بيماري جسمي افراد نيز برطرف مي شود. حاجتي توضيح داد: در صورتي که علايم افسردگي در فردي بيش از 2 هفته به طول انجامد، فرد مبتلا به اختلال افسردگي است بنابراين بايد درمان او به موقع آغاز شود. به گفته پزشکان، علاوه بر مراجعه به پزشکان مربوطه براي درمان افسردگي مي توان اقدامات مکملي مانند انجام ورزش هاي روزانه، پيروي از رژيم غذايي مناسب و تفريح را براي رفع اين اختلال در پيش گرفت. اما پزشکان تاکيد مي کنند افرادي که تحت درمان دارويي قرار دارند نبايد به بهانه انجام اقدامات مکمل، مصرف داروها را خودسرانه قطع کنند و براي اين منظور بايد با پزشک معالج خود مشورت کنند