رقص ملاحان بر عرشه میراث

ناخدایان بندر تاریخی لافت در «سفری بر باد» با تنها لنج بادبانی ایران به بندرعباس سفر کردند تا از برندینگ این بندر تاریخی رونمایی کنند. مراسم رونمایی باحضور پروفسور «عبدالمجید ارفعی» پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی، «ادریس راموز» معاون فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم، «مهدی نوبانی» شهردار بندرعباس، «احمد کناری‌نژاد» عضو شورای شهر بندرعباس، اعضای شورای شهر بندر لافت و جمعی از ناخدایان، مسئولان و مردم، دوشنبه 18 دی‌ماه در فرهنگسرای طوبی بندرعباس برگزار شد

استخراج مدل مدیریت شهری از حافظه تاریخی شهر

«محمد آتشین‌ماه»، شهردار بندر تاریخی لافت در این مراسم گفت: در ابتدای شروع مسئولیتم در لافت به حافظه شهر مراجعه کردم؛ چراکه شهر دارای حافظه‌ای است که همان تاریخ شهر است.

وی با بیان اینکه از حافظه شهر اطلاعاتی را استخراج کردیم، افزود: این حافظه به ما گفت که 200 سال پیش در لافت کارگاه‌های سفالگری، شیشه‌گری و فلزگری وجود داشته و به چین شیشه صادر می‌کرده‌اند.

آتشین‌ماه درمورد «چاه‌های تلا» در این بندر تاریخی گفت: آب چاه‌های تلا در لافت که 366 حلقه هستند را به آزمایشگاه آبفا استان بردیم و آزمایش کردیم. این آب دارای کیفیت خیلی خوبی بود و این نشان می‌دهد که مردم این سرزمین در مدیریت آب هوشمند بودند.

شهردار لافت با اشاره به اینکه برای تکمیل پرونده ثبت جهانی بندر تاریخی لافت این موارد را مستندسازی کرده‌ایم، اظهار  کرد: روی برندینگ آب چاه‌های تلا کار کردیم و بطری‌های آبی با برند «هو سَردو» تولید کردیم که نام یکی از چاه‌ها با بهترین کیفیت آب است.

وی اضافه کرد: در قدم بعد از حافظه شهر، سفرها را استخراج کردیم و باتوجه به آن 10آبان‌ماه سفری بین بندر تاریخی لافت و بندر تاریخی کنگ برقرار کردیم. رویکرد آن سفر تجدید دیدار ناخدایان این دو بندر تاریخی بود. امروز نیز با تنها لنج بادبانی ایران از بندر لافت به بندرعباس سفر کردیم تا از برندینگ بندر تاریخی لافت رونمایی کنیم.

آتشین‌ماه درمورد برندینگ لافت گفت: توسط یک تیم، هویت دیداری را در بندر تاریخی لافت کار کردیم؛ به فرمول رنگ، فونت، ادویه و گشته لافت رسیدیم. درنهایت با توجه به المان‌هایی شامل برکه، بادگیر، دریا، جهاز بادبانی، چاه‌های تلا و ... به یک الگو رسیدیم که به مهر تبدیل شد و درواقع شناسنامه بندر تاریخی لافت است.

وی افزود: در راستای رونق اقتصاد مردم لافت و گردشگری، بسته‌بندی‌هایی برای ادویه و گشته این شهر طراحی شد. همچنین از آن‌جایی که در لافت کارگاه سفالگری وجود داشته، گل کاغذی در کوچه‌های لافت در خمره‌های سفالی کاشته می‌شود.

آتشین‌ماه در رابطه با بادگیرهای این شهر اظهار کرد: بندر تاریخی لافت 99بادگیر دارد که هیچ کدام شبیه هم نیست و این مدل در دنیا بی‌نظیر است. با سنسورهایی که در بادگیرها قرار داده شد توانستیم ضریب خنکی بادگیر را به دست آوریم. این مدل به یک ضابطه تبدیل می‌شود و استان هرمزگان می‌تواند از این ضوابط برای مسکن و قطعه‌بندی شهرک‌های مسکونی امروزه استفاده کند.

شهردار بندر تاریخی لافت با بیان اینکه امیدوارم بتوانیم به میراث و فرهنگ‌مان به اندازه سهم خود خدمت کنیم، افزود: برگزاری این مراسم و رونمایی از دفترچه برندینگ لافت، هویت شهر را تقویت می‌کند و پیام زمینه شهر را به ما یادآوری می‌کند.

تاریخچه بندر لافت

پروفسور عبدالمجید ارفعی، پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی در این مراسم گفت: اولین اشاره‌ای که به سکونت‌گاه‌های مردم در خلیج فارس شده در یکی از کتیبه‌های پادشاهان جنوب عراق است (حدود 2200 سال قبل از میلاد) که از سی و چند شهر در کرانه دریای پارس نام می‌برد. اما متاسفانه تاکنون هیچ کدام از آن‌ها نه نظر باستان‌شناختی و نه از نظر زبان‌شناسی شناسایی نشده است.

وی افزود: نخستین اشاره‌ای که به جزایر خلیج فارس شده است به زمانی برمی‌گردد که اسکندر مقدونی ایران را فتح می‌کند. او یکی از سرداران خود را برای شناسایی شهرها و جزایر دریای پارس می‌فرستد. این سردار پس از آن کتابی می‌نویسد که در بخش‌هایی از آن به جزیره‌ای مسکونی اشاره می‌کند که در آن ماهی صید می‌کنند و خرما پرورش می‌دهند. اما چیزی از نوشته‌های هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان باقی نمانده که در آن به این جزیره اشاره شده باشد.

ارفعی اضافه کرد: در دوران اسلامی جغرافی‌دانانی به این اکو اشاره می‌کنند که بزرگ‌ترین جزیره دریای پارس است و از آن به نام جزیره «لافت» اسم می‌برند.

این پژوهشگر با بیان اینکه نام لافت تا سده هفتم هجری برقرار بوده است، گفت: اشاره‌هایی به «قشم» نیز وجود داشته که گفته می‌شده سکونتگاه‌های کوچک و بازار دارد. قشم روبه‌روی جزیره هرمز است و هرمز قرارگاه اصلی پرتغالی‌ها بوده است و کم کم جزیره به نام قشم معروف می‌شود و لافت یکی از بندرگاه‌های آن می‌شود.

وی با اشاره به اینکه سفالینه‌های یافت شده در جزیره متعلق به سده‌های پایان دوره ساسانیان و نخستین سال‌های اسلامی بوده است، افزود: منطقه‌ای نیز در میانه جزیره شناسایی شده که متعلق به دوران پارینه سنگی دوم است و قدمتی بین 20 تا 25هزار سال پیش از میلاد دارد.

ارفعی اظهار امیدواری کرد: با کمک شهرداری قشم، منطقه آزاد قشم و میراث فرهنگی زیست‌گاه‌هایی که مربوط به پارسینه سنگی یا دوران بعدی وجود داشته شناسایی شوند و ارزش باستانی جزیره فراتر رود که نیازمند همکاری همه بخش‌های اجرایی دولتی است.

فرهنگ، کانون توسعه هر منطقه است

ادریس راموز، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد قشم نیز در مراسم رونمایی از برندینگ بندر تاریخی لافت گفت: بسیار خرسندیم که چنین جریانی در ایران و در جزیره قشم شکل گرفته است. امیدواریم نتایج این اتفاق و رویکرد را همه مردم هرمزگان در آینده ببینند و به این تاریخ ارزشمند خود افتخار کنند.

وی افزود: اینکه لافت بخواهد هویت و برندی از مجامع جهانی بگیرد ارزشمند است وگرنه که سابقه این جزیره در تاریخ ثبت شده و تمدنی و جهانی است.

معاون فرهنگی منطقه آزاد قشم با بیان اینکه اصطلاح «نظم نوین جهانی» را این روزها زیاد می‌شنویم، اظهار کرد: یکی از پژوهشگرانی که در این زمینه کار کرده است و کتابی با نام «دینامیسم فرهنگی و اجتماعی» نوشته است، می‌گوید که تمدن آمریکایی رو به افول خواهد رفت، به این دلیل که مبتنی بر آینده است؛ آینده‌ای که تاریخ ندارد و آینده تمدنی از آن کشورهایی است که دارای تاریخ هستند و مبتنی بر این تاریخ آینده را روایت می‌کنند.

راموز گفت: سیاست‌گذاری‌هایی که امروزه در مدیریت شهری ایجاد شده مبتنی برا این داشته‌های فرهنگی است. هرچقدر تلاش کنیم که این دارایی‌های فرهنگی را واکاوی کنیم و به کانون‌های توسعه هر روستا، شهر و منطقه برسیم، فرآیند توسعه معنادارتر خواهد بود.

وی با بیان اینکه کانون توسعه در همه جا فرهنگ است، افزود: ژنوم فرهنگی هر منطقه باعث می‌شود که اقتصاد، سیاست، تعاملات اجتماعی و تبادلات میان‌فرهنگی نیز مبتنی بر آن باشد.

معاون فرهنگی منطقه آزاد قشم در پایان گفت: اقداماتی که در لافت انجام می‌شود، پیدا کردن و واکاوی گردوغبارهایی است که روی تاریخ بندر لافت است، چه در حوزه دارایی‌های جغرافیای انسانی و چه در حوزه میراث ملموس و ناملموس. این‌ها هم برای حوزه گردشگری جذابیت ایجاد می‌کند و هم حس تعلق اهالی جزیره را برای حفاظت و حراست از این دارایی افزایش می‌دهد.

لازم به ذکر است که در این مراسم، اقدامات صورت گرفته در بندر تاریخی لافت در راستای مدیریت شهری با توجه به پیام زمینه شهر، ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی، با تکیه بر علم و پژوهش ارائه و برنامه‌های پیش‌رو در این شهر عنوان شد.