مدیریت پسماند تلاقی توسعه و حیات

اولین کارگاه تخصصی مدیریت پسماندهای صنعتی ویژه مدیران صنایع استان هرمزگان به همت شرکت "سپنتامهام ایرانیان" با مشارکت شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس برگزار شد. چرخه حیات محصولات و فرآیندهای آن، مزیت‌های آن در سیستم‌های بهینه‌سازی کارخانه‌ها، آشنایی مقدماتی و معرفی نرم‌افزارهای مربوط به LCA ... و مباحث روز دنیا از موضوعات مهم این کارگاه بود. همچنین درزمینهٔ استفاده از هوش مصنوعی و نرم‌افزارهای شبیه‌سازی دیجیتال  تویین در بهینه‌سازی انرژی و کاهش آلودگی زیست‌محیطی و افزایش بهره‌وری و سودآوری و بهترین حالت بهینه سازی سیستم ها و فرآیندهای کارخانجات بحث و گفتگو شد. پسماند صنعتی (یا زباله‌ی صنعتی) عبارت است از تمامی مواد خطرناک، یا ناخواسته‌ای که در فرآیند‌های صنعتی تولید می‌شوند كه توان تخريب يا آسیب‌رسانی به‌سلامت و بهداشت انسان رادارند. تجربیات جهانی نشان داده است که چنانچه بر پسماندها مدیریت مناسب صورت نگرفته و این مواد با شیوه‌های علمی و فنی به مواد با مخاطرات کمتر تبدیل نشوند و یا به‌طور اصولی و به روش مناسب تحت عملیات پردازش و دفع قرار نگیرند، منشأ مخاطرات بسیار زیاد و تهدیدات فراوانی برای سلامت انسان و محیط‌زیست خواهند شد. لذا کنترل مؤثر و اعمال یک مدیریت صحیح پسماندهای صنعتی برای بهداشت محیط‌زیست و مدیریت منابع، از اهمیت خاص برخوردار است و عدم دفع اصولی در آینده محیط‌زیست را با مشکلات جدی روبه‌رو خواهد کرد. خوشبختانه استان هرمزگان در فهرست استان‌های دارای امکانات خدمات مدیریت پسماندهای صنعتی است. در حال حاضر تنها ۵ استان کشور ازجمله هرمزگان با ورود بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری شرکت سپنتا مهام ایرانیان و حمایت کارگروه استانی پسماند در این استان، مجهز به مراکز تخصصی دفع مهندسی پسماندهای صنعتی می‌باشند.

  

به گفته دکتر تقی عبادی عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر،تأثیرات پسماندها و زباله‌هایی که در طبیعت رها و به شیوه غیراصولی دفع می‌شود در ایجاد بحران‌های زیست‌محیطی کاملاً مشهود است و به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم روی سلامت انسان‌ها  تأثیر می‌گذارد. مدرس این کارگاه تخصصی، ضعف مدیریت و فرهنگ‌سازی را از چالش‌های مدیریت پسماند در ایران دانست  که در کنار کمبود بودجه به محیط‌زیست ضربه می‌زند. وی این را گفت که حل مشکل پسماند تنها با انتخاب یک روش خاص مدیریت پسماند امکان‌پذیر نیست و سیستم یکپارچه مدیریت پسماند از تأثیرگذارترین مؤلفه‌های مدیریت محسوب می‌شود. عبادی ادامه داد:کنترل آلودگی در صنایع درآمدزا نیستند و به همین دلیل مدیران بنگاه‌های اقتصادی تمایل کمتری را برای سرمایه‌گذاری در این بخش‌دارند‌. وی با اشاره به اینکه کشور به 1500 لندیفل نیاز دارد و در حال حاضر دارای 5 لندفیل  است گفت: در بحث پسماند باید مراکز دفن به‌دقت موردبررسی قرار گیرد تا در معرض سفره‌های آب زیرزمینی نباشد و از سوی دیگر باید برای ابزار آموزش و اطلاع‌رسانی نیز برآورد هزینه صورت گیرد و واحدهای اجرایی به‌موقع کار خود را به اتمام برسانند.وی تصریح کرد:با توجه به وجود صنایع در استان هرمزگان و شهر بندرعباس‌، انتظار می‌رفت مدیران صنایع و مسئولان زیست‌محیطی‌شان در این کارگاه تخصصی مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه صنایع حضور بیشتری می‌یافتند.عبادی برافزایش برگزاری این‌گونه کارگاه‌ها تأکید کرد که مدیران صنایع  با این آگاهی بخشی‌ها بتواند میزان آلودگی‌ها در صنایع  را کاهش دهند  و پسماندهای صنعتی و ویژه مدیریت کنند.

  

برگزارکننده کارگاه مدیریت پسمانده‌های صنعتی و ویژه در استان هرمزگان با اشاره به اینکه این استان با چالش‌های متعددی در تنوع اقلیمی و پسماندی روبرو است گفت: یکی از معضلات استان هرمزگان، شکستگی لوله‌هاست که این اتفاق منجر به رخدادهای بدی برای محیط‌زیست شده است. احمدرضایی افزود: برای مثال هنگام آسیب وارد شدن  لوله‌های نفتی، محیط‌زیست نیز دستخوش آلودگی می‌شود و از سوی دیگر  منابع نیز از بین می‌رود. مدیرعامل شرکت سپنتامهام ایرانیان به راه‌اندازی  سیستم جدیدی با همکاری یک شرکت دانش‌بنیان در این راستا اشاره کرد که با آن روش از هدر رفت منابع جلوگیری و خدمات مطلوبی ارائه می‌شود. وی از حمایت‌های شکل‌گرفته و گام برداشتن شرکت‌ها درزمینهٔ فرهنگ‌سازی همانند نفت ستاره خلیج‌فارس صحبت کرد که این موضوع منجر به تأسیس بزرگ‌ترین واحد صنعتی پسماند کشور شد.

رضایی یادآور شد: در حال حاضر با تأسیس بزرگ‌ترین واحد صنعتی مدیریت پسماند با آخرین تجهیزات روز، بالاترین ظرفیت مدیریت پسماند صنعتی کشور را دارا هستیم.رضایی گفت با شبکه‌سازی شرکت‌ها و با توانمندی مختلف امکان ارائه خدمات جدیدی را داریم همچنین باخلاقیت و تحقیقات درخرید تجهیزات امکان ارائه خدمات به  جزایر،گمرکات  و گمرکات را داریم. مدیرعامل شرکت سپنتامهام ایرانیان با تأکید بر اینکه هیچ‌گونه پسماندی به استان وارد نمی‌شود و اولویت این شرکت  بازیافت و مدیریت پسماند صنایع، شرکت‌های استانی  است، اظهار داشت: به دلایل مختلف  پسماند از استان خارج‌شده است ولی تاکنون هیچ پسماندی به استان هرمزگان وارد نشده است. رضایی بر فرهنگ‌سازی اشاره‌ای داشت و گفت: فرهنگ‌سازی و مشارکت مردمی؛ گام اول برای مدیریت پسماند است که آثار مثبت اقتصادی و زیست‌محیطی فراوانی به همراه دارد. 

وی ادامه داد:امیدواریم با همکاری شرکت‌ها، رسانه‌ها و مردم، بتوانیم قدم‌های بزرگی در جهت فرهنگ‌سازی امر پسماند برداریم چراکه بدون وجود فرهنگ‌سازی مناسب توسعه شکل نخواهد گرفت. 

 

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان هرمزگان دیگر سخنران این کارگاه بود که پس از پرداختن مطالبی از پسماندها و عواقب آن در استان، با قدردانی از مدیرعامل شرکت سپنتامهام ایرانیان برای برگزاری این کارگاه آموزشی گفت: ارتقای سطحی علمی زیست‌محیطی در جامعه بایستی افزایش یابد .حبیب مسیحی تازیانی با تأکید بر برگزاری دوره‌های توجیهی برای مدیران صنایع و فعالان بخش خصوصی اظهار داشت:باید شیوه‌های علمی مدیریت پسماند و جایگاه سیستم‌ها در توسعه پایدار کشور را بایستی در این کارگاه‌ها آموزش داده شود.

  

علیرضا جعفر پور بروجنی مدیرعامل پالایشگاه نفت ستاره خلیج‌فارس نیز در این کارگاه با اشاره به حرکت کشورهای پیشرفته برای استفاده از انرژی‌های پاک، از احداث واحد تولید آمونیاک در بندرعباس خبر داد و گفت: در حال حاضر این پالایشگاه به‌تنهایی نزدیک به ۴۰ درصد بنزین کشور را تولید می‌کند اما ۴تا۵درصد تولیداتش می‌تواند اثرات زیست‌محیطی داشته باشد که سعی داریم آن را به کمترین حد ممکن برسانیم.

 

گفتنی شرکت سپنتامهام ایرانیان از سال ۹۷ با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در استان هرمزگان آغاز به کارکرد و فعالیت خود را به مدیریت پسماند‌های ویژه و صنعتی اختصاص داده است. اولین کارگاه تخصصی مدیریت پسماندهای صنعتی ویژه مدیران صنایع استان هرمزگان به همت این  شرکت سپنتامهام ایرانیان باهدف تعيين سیاست‌ها، راهبردها، جهت‌گیری‌های فرهنگي و شیوه‌های آموزش، برنامه‌ریزی جهت استفاده از ظرفیت‌های درون و برون‌سازمانی در راستاي ارتقاي فرهنگ مديريت پسماند و جلب مشاركت حداكثری شهروندان در اين فرآيند برگزار شد.