جدال با میگرن

     

میگرن در واقع یک اختلال در مغز و سیستم عصبی است که مهم‌ترین علامت آن، سردردهای شدید به حساب می‌آید. سردردهای ناشی از میگرن ممکن است در حدود 4 تا 72 ساعت طول بکشند. حتی در برخی افراد این مسئله تا حدود یک هفته نیز به طول می‌انجامد. همراه با سردرد علائم دیگری چون حالت تهوع و حساسیت به نور نیز ممکن است ایجاد شود. بسیاری از افراد کلمه میگرن را برای توصیف سردرد به کار می‌برند در حالی‌که سردرد تنها یکی از علائم میگرن است.

  

حملات میگرنی در بسیاری از افراد به صورت چند مرحله‌ای خود را بروز می‌دهند. برای مثال، حدود 60 درصد افراد ممکن است از ساعت‌ها یا حتی روزها قبل، علائمی را داشته باشند. حساسیت به نور، صدا یا بو برخی از این موارد به حساب می‌آیند. مثلا ممکن است فرد نسبت به شدت صدا و نوری که قبلا به آن حساسیتی نداشته، احساس ناخوشایند پیدا کند. این دسته از افراد ممکن است نسبت به بو نیز حساس شوند و بوهایی چون سیگار، دود اگزوز ماشین، عطر و محصولات پاک کننده برای‌شان آزاردهنده باشد. میل به یک غذای خاص (مثل شیرینی) یا احساس گرسنگی، برخی از علائمی است که افراد مبتلا به میگرن می‌توانند قبل از حملات تجربه کنند. البته برخی از افراد در نقطه مقابل قرار دارند و میل به غذا خوردن در آن‌ها کم می‌شود. تغییرات خلقی مانند تحریک‌پذیری یا غمگینی، برخی دیگر از علائمی است که افراد مبتلا به میگرن آن را پیش از حملات تجربه می‌کنند. احساس تشنگی، تکرر ادرار، مشکلات گوارشی مانند احساس نفخ، یبوست یا اسهال برخی دیگر از مواردی هستند که ممکن است پیش از سردرد میگرنی ایجاد شوند. 

  

حدود 25 درصد افراد مبتلا به میگرن اندکی قبل از شروع سردرد یا هم زمان با سردرد، چیزی به نام هاله میگرنی (اورا- Aura) دارند. این مسئله با بروز علائمی همراه است که از سیستم عصبی سرچشمه می‌گیرد و اغلب بینایی را درگیر خواهد کرد. علائم معمولا به تدریج شروع شده و یک دوره 5 تا 20 دقیقه‌ای و کمتر از یک ساعت، طول می‌کشد. مشکلات بینایی مثل نقاط سیاه، خطوط مواج، حالت فلاش نور یا دید به حالت تونلی برخی از این علائم محسوب می‌شوند. علاوه بر این، گزگز یا بی حسی در صورت، دست‌ها یا اندام‌ها برخی دیگر از علائم هستند. برخی افراد نیز ممکن است دچار اختلال تکلم شوند. همچنین احتمال بروز زنگ زدن گوش در برخی افراد نیز وجود دارد. 

  

این مرحله که فاز سردرد نیز نامیده می‌شود معمولا با سردرد شدید همراه است. درد به شکل‌های مختلف خود را بروز می‌دهد. برای مثال، ممکن است یک درد مبهم شروع شود و سپس به حالت ضربان‌دار در بیاید. سردرد در برخی افراد با فعالیت بدنی تشدید خواهد شد. سردرد ناشی از میگرن ممکن است یک طرف سر یا هر دو طرف را درگیر کند. البته در برخی افراد کل سر را نیز می‌تواند تحت تاثیر قرار بدهد و گاهی درد با گذشت زمان از یک طرف به طرف دیگر منتقل شود. در طول سردرد ممکن است حالت تهوع وجود داشته باشد. به طور کلی، حدود 80 درصد افراد مبتلا به میگرن دچار تهوع می‌شوند و نیمی از آن‌ها استفراغ می‌کنند. رنگ پریدگی یکی دیگر از مواردی است که در برخی افراد ایجاد خواهد شد. احساس سرگیجه شدید، گردن درد یا احساس سفتی در آن، احساس اضطراب یا افسردگی، آبریزش بینی یا احساس آن، حساسیت به نور، صدا یا بو، مشکل در خواب و احساس خستگی برخی دیگر از مواردی هستند که فرد ممکن است در حین سردرد به آن دچار شود. میگرن اغلب حدود 45 ساعت طول می‌کشد اما در موارد جدی ممکن است بیش از 3 روز طول بکشد. برخی افراد ممکن است هر روز دچارحملات میگرن شوند در حالی‌که برخی دیگر حملات میگرنی را یک یا 2 بار در سال تجربه می‌کنند.

  

مشکلات مبتلایان به میگرن به راحتی تمام نمی‌شوند و بعد از حملات میگرن، بسیاری از مبتلایان مرحله پس از میگرن را تجربه می‌کنند. این مرحله می‌تواند تا یک روز پس از سردرد ادامه یابد. حدود 80 درصد از افراد مبتلا به میگرن دچار این مرحله خواهند شد که این مسئله با علائمی همراه است. احساس خستگی، بدخلقی، احساس سرخوشی غیر معمول، درد عضلانی یا ضعف، میل به غذایی خاص، بی اشتهایی و مشکل در تمرکز، بعد از حمله میگرنی ممکن است ایجاد شود. 

  

پزشکان دقیقا نمی‌دانند که چه چیزی باعث میگرن می‌شود. اگر چه به نظر می‌رسد که ارتباطی بین ژن‌ها و تغییرات در مغز وجود دارد. برخی عوامل شانس ابتلا به میگرن را افزایش می‌دهند. برای مثال، زنان حدود 3 برابر بیشتر از مردان مستعد ابتلا به میگرن هستند که دلیل این مسئله ممکن است با تغییرات هورمونی و استرس مرتبط باشد. یکی دیگر از مواردی که احتمال ابتلا به میگرن را افزایش می‌دهد، سن است. بسیاری از افراد در سنین 10 تا 40 سالگی دچار سردردهای میگرنی می‌شوند. خانم‌ها معمولا با پایان قاعدگی و شروع یائسگی، کمتر دچار حملات میگرنی خواهند شد حتی در برخی از خانم‌ها حملات میگرنی کاملا قطع می‌شود. سابقه خانوادگی یکی دیگر از مواردی است که شانس ابتلا را بالا می‌برد. هر چه تعداد بیشتری از افراد یک خانواده به میگرن مبتلا باشند، احتمال بروز آن در سایر افراد افزایش خواهد یافت. چنانچه یکی از والدین سابقه سردردهای میگرنی را داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در فرزندان حدود 50 درصد می‌شود. اما در صورتی که هر دو والدین سردرد میگرنی داشته باشند، شانس ابتلا به 75 درصد افزایش خواهد یافت. افسردگی، اضطراب، اختلال دو قطبی، اختلال خواب و صرع، عوامل دیگری هستند که شانس ابتلا را افزایش می‎‌دهند. 

  

تغییرات هورمونی در خانم‌ها (به ویژه در قاعدگی و بارداری) یکی از عواملی است که می‌تواند احتمال بروز حملات میگرنی را تشدید کند. استرس یکی دیگر از عواملی است که ممکن است باعث تشدید حملات شود. در زمان استرس، مغز مواد شیمیایی آزاد می‌کند که این مسئله تغییرات رگ‌های خونی را به دنبال دارد و می‌تواند منجر به سردرد شود. افراد مبتلا به میگرن در صورت حذف وعده‌های غذایی و گرسنگی ممکن است سردردهای شدیدی را تجربه کنند. موارد دیگری چون تغییرات آب و هوا، فشار هوا، باد شدید یا تغییر ارتفاع در برخی از مبتلایان به میگرن باعث بروز حملات میگرنی و سردرد خواهد شد. عوامل دیگری چون صداهای بلند، نور شدید و روشن، بوهای تند، برخی داروها، فعالیت بدنی و رابطه جنسی نیز ممکن است باعث ایجاد سردرد شود. گاهی تغییرات خواب نیز در بروز سردرد نقش دارد. برخی غذاها و نوشیدنی‌ها مانند پنیر کهنه، الکل، شکلات و لوبیا با حملات میگرن مرتبط است. غذاهای حاوی نگهدارنده و محصولاتی چون سوسیس و کالباس نیز در بروز سردرد ناشی از میگرن می‌تواند نقش داشته باشد. همچنین از نقش شیرین کننده‌های مصنوعی نباید غافل شد. آن دسته از غذاهایی که حاوی کافئین هستند مانند چای یا قهوه نیز در سردرد میگرنی نقش دارند. البته باید توجه داشت که مصرف بیش از حد کافئین یا عدم دسترسی به آن (مصرف‌کنندگان دائمی کافئین)، یکی از عوامل بروز سردرد میگرنی است. با این حال کافئین در برخی افراد می‌تواند به بهبود سردرد هم کمک کند. 

  

تاکنون درمان قطعی برای میگرن شناخته نشده است و تنها با بهره‌گیری از روش‌های مختلف به بهبود آن می‌توان کمک کرد. پزشک با تجویز برخی داروها، بوتاکس یا استفاده از دستگاه‌هایی خاص، به بهبود فرد کمک خواهد کرد. در شرایطی که فرد با روش‌های معمول بهبود پیدا نکند، از جراحی باید کمک گرفت. فشار روی اعصابی که در حملات میگرن نقش دارند با جراحی کم خواهد شد. متخصص مغز و اعصاب این روش را معمولا به افرادی که میگرن زندگی آن‌ها را به شدت مختل کرده است توصیه می‌کند.

  

بسیاری از افراد مبتلا به میگرن می‌توانند با استراحت و مصرف داروهایی که پزشک قبلا برای آن‌ها تجویز کرده است، بهبود پیدا کنند. با این حال در شرایطی که سردرد برطرف نشود یا دوباره عود کند، مراجعه به پزشک ضروری است. علاوه بر این، علائمی چون سفت شدن گردن همراه با تب، حالت تهوع و استفراغ، بی‌حسی یا ضعف در اندام‌ها، مشکل در تکلم، گیجی و از دست دادن حافظه در کنار سردرد بسیار شدید، حائز توجه است. در شرایطی که با گذشت زمان سردرد شدیدتر شود و اختلالات جدی بینایی به وجود بیاید، باید به پزشک مراجعه کرد. آن دسته از افرادی که سن آن‌ها بالای 50 سال است باید با بروز هر نوع سردرد شدید برای بررسی به پزشک مراجعه کنند تا احتمال بروز سکته با سردرد میگرنی اشتباه گرفته نشود. در موارد دیگر که شدت سردرد غیر طبیعی نیست، با برخی اقدامات می‌توان به کاهش علائم ناشی از میگرن کمک کرد. برای مثال، استراحت با چشم‌های بسته در اتاق تاریک و گذاشتن کمپرس سرد روی پیشانی به کاهش سردرد ناشی از میگرن کمک خواهد کرد. همچنین گذاشتن پارچه گرم روی سر یا پشت گردن می‌تواند مفید باشد. ماساژ دادن شقیقه‌ها، گردن و پوست سر به آرامی نیز ممکن است به بهبود کمک کند. افراد دارای سردرد باید به میزان کافی مایعات بنوشند. شناسایی عوامل محرک و تا جای ممکن دوری از آن‌ها می‌تواند به پیشگیری از حملات میگرن کمک کند. علاوه بر این، ورزش به صورت منظم و با شدت متوسط نیز مفید است. صرف غذا به شکل منظم ، داشتن خواب و استراحت کافی و مدیریت استرس نیز احتمال حملات میگرن را کاهش می‌دهد. /Webmd.com