رویکرد ترامپ و هریس نسبت به تحولات بین‌الملل بررسی شد /پسا انتخابات آمریکا

با توجه به روند انتخابات ۲۰۲۴ و نتایج نزدیک نظرسنجی‌ها به نظر شما پیروزی کدام کاندید محتمل است؟ 

رقابت چنان در این دوره از انتخابات آمریکا نزدیک است که فقط یه فرد متعصب یا فردی که در یکی از کمپین‌های انتخاباتی است می‌تواند خیلی راحت بگوید که پیروز انتخابات چی کسی است. فقط  برای ما اینطور نیست که خارج از ایالات‌متحده آمریکا زندگی می‌کنیم و فضا مبهم باشد، در ایالات متحده آمریکا هم خیلی از افراد مانند شهروندان عادی، خبرنگاران مستقل، اساتید دانشگاهی و پژوهشگران نیز می‌گویند فضا آنقدر رقابتی است که پیش‌بینی آسان نیست. اما بنا بر نظرسنجی‌ها اگر بخواهیم صحبت کنیم درمورد کیفیت فنی و اعتباری آن واقعا شک‌وتردید جدی وجود دارد‌. اما  این دوره بر اساس نظرسنجی سایت ۵۳۸ که وابسته به ای‌بی‌سی و رسانه‌ای نزدیک به دموکرات‌ها است و آخرین مناظره‌ی ترامپ و هریس را برگزار کرده در مجموع نتیجه ۷ ایالت چرخشی و رأی الکترال با اختلاف اندکی به نفع ترامپ است.
از سوی دیگر رأی ملی تا سه‌شنبه براساس آخرین نظرسنجی‌ها در سایت ۵۳۸ با اختلاف یک درصدی به نفع هریس است که البته در نتیجه نهایی چندان اهمیتی ندارد. زیرا در نهایت رای کالج الکترال نتیجه انتخابات را مشخص می‌کند.
ایالت‌ها به شکلی توزیع شده که رأی ملی حتی اگر  درصد ۲ درصد هم به نفع هریس باشد نتیجه را مشخص نمی‌کند. به جز سایت ۵۳۸ سایت‌های دیگری هم هستند مثل رییل کلر پالُتیکس  که به RCP معروف است و به جمهوری‌خواه‌ها نزدیک است و ادعا می‌کنند نظرسنجی‌ها را سانسور نمی‌کند و با میانگین زمان انتخابات ۲۰۲۰و ۲۰۱۶ مقایسه می‌کند، در این سایت می‌توانید ببینید ترامپ به ویژه در بعضی از ایالت‌های حساس پیشتاز است. 
فکر می‌کنم ما باید به فضای کلی نگاه کنیم و به آن روایتی که خبرنگاران به‌ویژه در فضای مجازی مثلا شبکه اجتماعی ایکس بدون سانسور منتشر می‌کنند توجه کنیم به‌نظر می‌رسد که خود آمریکایی‌ها اگر تعصبی نداشته باشند که طرف یکی از سایت‌ها را بگیرند، واقعا نمی‌دانند چه نتیجه‌ای رقم خواهد خورد. تا این لحظه{ظهر سه‌شنبه15 آبان} به‌نظر می‌رسد با توجه به رأی زودهنگام، خطای نظرسنجی‌ها زیاد باشد زیرا مشارکت را هم اکثریت اشتباه پیش‌بینی کرده‌اند و احتمال دارد مشارکت کم‌تر باشد اما جلوتر برویم شفاف می‌شود اما اگر مشارکت را بالا قلمداد کرده باشند و در واقعیت پایین‌‌تر باشد خطای نظرسنجی‌ها را زیاد می‌کند. اینکه این اتفاق به نفع کدام نامزد باشد مشخص نیست. احتمال می‌رود درنهایت باتوجه به رأی‌های زودهنگام و صحبت‌های کمپین‌های انتخاباتی، تعیین رئیس‌جمهور در نتیجه انتخابات ایالت پنسیلوانیا مشخص شود. به نظر من ۷ ایالت حساس و چرخشی آمریکا از همه تعیین کننده‌تر باشد.

در صورت پیروزی هر کدام از کاندیدا به نظر شما تحولات نظام بین‌الملل به ویژه جنگ اوکراین و غزه و لبنان به کدام سمت خواهد رفت؟ 

قطعا بین این دو کاندیدا در انتخابات ۲۰۲۴ تفاوت وجود دارد. در این مسئله تردیدی نیست. هرکدام از این دو فرد تیمی متفاوت را روی کار می‌آورند. به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی و احتمالا تا حد زیادی ایده‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند. اما این نکته ابتدایی را ذکر کنم، افراد حاضر در دستگاه سیاست‌گذاری خارجی آمریکا از نهادهای پژوهشی_تحقیقاتی تا نهادهای تصمیم‌گیر اجرایی با انتخابات عوض نمی‌شوند.  از سوی دیگر منابع، امکانات و نیازها هم فارغ از این‌که چه کسی رئیس جمهور شود تاحدودی یکسان است. در سیاست خارجی آمریکا قرار نیست اگر هریس انتخاب شد پافشاری طولانی‌مدتی روی جنگ اوکراین باشد یا به دنبال شعاری که ترامپ با آن بالا آمد(من جنگ‌ها را پایان می‌دهم) نباشد. احتمالا هریس و دموکرات‌ها هم انتخاب شوند پیگیری می‌کنند که جنگ تمام شود. نشانه‌هایی در دولت بایدن هم  برای این موضوع دیده می‌شود. 
اگر اخبار اوکراین را دنبال کنید می‌بینید که بعضی از شخصیت‌های نظامی ازجمله یکی از مقامات آزوف اوکراین که یکی از گروه‌های به‌شدت جنگ‌طلب بودند، چند روز گذشته مصاحبه‌ای کرده و گفته‌اند که ترجیح می‌دهند جنگ پایان یابد. به‌نظر می‌رسد چه مقامات اوکراین و چه مقامات آمریکایی در ماجرای جنگ اوکراین یا در جنگ غزه مقامات اسرائیلی و خود شهروندان اسرائیلی که تظاهرات کردند، خواستار پایان جنگ هستند. این موقعیت ایجاب می‌کند که جنگ پایان پیدا کند و فکر نمی‌کنم با انتخاب هریس جنگ ادامه‌دار باشد. مگر این‌که اتفاق جدیدی رخ دهد. ازسوی دیگر ترامپ خیلی تأکید می‌کند من رئیس‌جمهور شوم قطعا جنگ سریع تمام می‌شود و  این می‌تواند تا حدودی به‌عنوان کاتالیزور تأثیرگذار باشد و سریع‌تر بار پایان جنگ را به ثمر رساند. اما در کل بعید می‌دانم تفاوت چندانی داشته باشد. ترامپ با این شعار در رأی‌دهندگان تحریک ایجاد می‌کند اما در کل فضای انتخابات آمریکا به‌ویژه در این دوره و در کل دموکراسی‌های بزرگ اینگونه نیست که متناقض حرف نزنند و متناقض به مطالبات مردم پاسخ ندهند. برای نمونه هریس به مسلمان‌های آمریکا گفته است باید جلوی اسرائیل گرفته شود و به فلسطینی‌ها کمک شود. از سوی دیگر در مناطقی که یهودیان آمریکا هستند می‌گوید ما باید از اسرائیل حمایت کنیم. ترامپ هم تا حدی همین رویکرد را دارد. فکر می‌کنم در دموکراسی‌های بزرگ، طبیعی و منطقی است. زیرا در  دموکراسی فضا خیلی رقابتی است و باید به مطالبات مردم توجه شود.
نکته‌ای دیگر اینکه چند ماه پیش  در زمان مناظره بایدن و ترامپ و حتی در آخرین مناظره‌ای که هریس و ترامپ داشتند، مسائل سیاست خارجه اهمیت نداشت. اما به‌نظر می‌رسد در هفته‌های گذشته مسائل مربوط به سیاست خارجه خیلی بالا گرفت، در هرصورت ایالات‌متحده آمریکا سعی می‌کند که جنگ‌ها را پایان دهد. 
در پایان به این پرسش یک نکته خیلی مهم و کوتاه عرض می‌کنم؛ سیاست خارجه آمریکا در سال‌های گذشته در حوزه خاورمیانه پسین است؛ یعنی سیاست آن مربوط به جایگاه آمریکا و اینکه چه رویکردی داشته باشد نیست. ایالات متحده آمریکا مستقل عمل و کنشگری نمی‌کند،  بر اساس اتفاقاتی که بین ایران و اسرائیل افتاده سعی کرده که تأثیرگذاری روی رفتار بازیگران داشته باشد. 
برای مثال واکنش‌های ایران را تخفیف می‌دهد یا رفتار اسرائیل را کنترل می‌کند. برای نمونه درمورد اسنادی که افشا شد خیلی علاقه‌ای ندارد که به صورت مستقیم ورود کند و مستقل ورود می‌کند.  ترامپ ۲۰۲۴ با ترامپ ۲۰۱۶ متفاوت است. مثالش این است که به سمت شعارهایی مانند ترک ناتو، خارج شدن از اتحادهایی که قبلاً آمریکا داشته یا خروج از پیمان‌های بین‌المللی نمی‌رود. ادبیاتش متفاوت شده و به‌نظر  می‌رسد درس‌هایی گرفته است. بنابراین همین مسیر در یکی دوسال آینده ادامه خواهد داشت فقط شعار‌ها و صحبت‌ها کمی متفاوت می‌شود. 

در صورت پیروزی ترامپ آیا امکان مذاکره بین دولت او و ایران وجود دارد؟ 

ترامپ برعکس آن زمانی‌که از برجام خارج شد چون دیگر  به آن معنا برجامی وجود ندارد پس ترسی هم از خروج آمریکا نیست. در همان دوره ریاست جمهوری ترامپ، شینزو آبه که به عنوان اولین نخست‌وزیر ژاپن بعد از انقلاب ۱۳۵۷ به ایران سفر کرد نامه‌ و پیامی از سوی ترامپ آورده بود و پاسخ مثبتی به آن داده نشد. در آن دوره ترامپ یک فرصت برای خودش می‌خواست. او به  دنبال یکسری پیروزی‌هابود. خارج از کره شمالی تا ایران تا حتی چه‌بسا آمریکای لاتین از جمله کوبا و  آمریکای مرکزی به دنبال این بود که به دستاوردهایی برسد. زیرا می‌خواست کارنامه‌اش در خصوص سیاست خارجی تأثیرگذار باشد. ایران از همان اول واکنش مثبتی نشان نداد. می‌شد درمورد برجام با اندکی تغییر دوباره با ترامپ توافق کرد. ولی همان‌طور که گفتم ادبیات ترامپ  متفاوت شده و دیگر در مورد خروج از پیمان‌های بین‌المللی حرف نمی‌زند. چنین تفکری درمورد ارتباط با ایران را نیز دارد و ادبیاتش در مورد ایران نیز متفاوت شده است. اگر به مصاحبه‌ها نگاه کنید به ویژه مصاحبه‌ای که با پاتریک داشت در پاسخ به سوال که آیا به دنبال تغییر رژیم و ارتباط با اپوزیسیون ایران هستید؛ می‌گوید "ما به‌اندازه کافی خودمان مشکل داریم. دولت بایدن و هریس در این چهار سال کشور را عقب انداخته‌اند، ما اصلا در موقعیتی نیستیم که بخواهیم مشکل مردم ایران را حل کنیم. ما فقط می‌خواهیم توافقی داشته باشیم." این ادبیات را ترامپ گاهی در سال ۲۰۱۶ نیز داشت اما متمرکز نبود. مسائل مدنظر او مسائل منطقه و هسته‌ای است و حتی بر مسائل موشکی نیز خیلی تأکید ندارد و فقط می‌خواهد ایران به منافع آمریکا آسیب نزند. ترامپ می‌گوید علاقه دارد با ایران کار کند و منظور او اینجا فقط مردم ایران نیست. چون از صحبت‌هایش برمی‌آید که اتفاقا با مقامات ایرانی می‌خواهد کار کند.از سوی دیگر هم به شخصیت پوتین احترام می‌گذارد و خب شاید  همین رویکرد مثبت را درمورد آقای پزشکیان و رهبر جمهوری اسلامی داشته باشد. بیشتر این مسائل به این بستگی دارد که مقام معظم رهبری و رئیس جمهوری اسلامی ایران چه واکنشی به انتخابات نشان دهند. یا حتی مقامات عالی رتبه شورای امنیت ملی و یا  وزارت خارجه چه واکنشی به انتخاب ترامپ نشان دهد. من فکر می‌کنم که حداقل یک‌سال اول دولت جدید ترامپ و حتی دولت هریس  به این صورت می‌گذرد که آنها خودشان واکنشی ندارند و  منتظرند ببینند که واکنش ایران چیست. نهایت کنش ترامپ به احتمال زیاد اسم بردن از ایران و توافق در چند سخنرانی باشد‌.