بررسی هزینه‌ و فرصت‌های اقتصادی اجرای برنامه‌های کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد؛آینده‌ای سبز بدون سوخت فسیلی

نویسنده / حمیدرضا اقدسی

تصور کنید جهان در میانه یک انقلاب اقتصادی است؛ انقلابی که در آن انرژی‌های تجدیدپذیر جایگزین سوخت‌های فسیلی می‌شود، میلیون‌ها شغل جدید ایجاد و هزینه‌های درمانی ناشی از آلودگی هوا به تاریخ می‌پیوندد. این دقیقاً همان چشم‌اندازی است که بیست‌و‌نهمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد(COP29) ترسیم کرد. اما آیا کشورها آماده‌اند تا هزینه‌های امروز را برای برداشت سودهای فردا بپردازند؟ برنامه‌های اقلیمی مصوب در COP29، گرچه به سرمایه‌گذاری‌های کلانی نیاز دارند، اما فرصت‌های بی‌نظیری برای رشد اقتصادی و رقابت‌پذیری جهانی فراهم می‌کنند. از صرفه‌جویی ۵۰ درصدی در هزینه‌های انرژی تا ایجاد ۲۴ میلیون شغل سبز. این برنامه‌ها نه‌تنها آینده محیط زیست، بلکه آینده اقتصادی جهان را نیز دگرگون خواهند کرد. سؤال اصلی این است آیا کشورها و کسب‌وکارها می‌توانند این تغییر را به یک مزیت رقابتی تبدیل کنند؟ یا اینکه در برابر هزینه‌های کوتاه‌مدت عقب‌نشینی خواهند کرد؟ پاسخ به این سؤال، نه تنها آینده محیط زیست، بلکه جایگاه اقتصادی کشورها در دهه‌های آتی را مشخص خواهد کرد.

هزینه‌ها؛ سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای بهتر
تحول اقلیمی به هزینه نیاز دارد. اما این هزینه‌ها را باید سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای پایدارتر و اقتصادی‌تر دید.
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر: آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) پیش‌بینی می‌کند که برای دستیابی به اهداف اقلیمی، باید هر سال ۱.۵ تریلیون دلار در انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرد. این رقم ممکن است بزرگ به نظر برسد، اما تأثیر آن در کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و ایجاد پایداری انرژی انکارناپذیر است.
نوسازی زیرساخت‌ها: بانک جهانی برآورد کرده است که کشورهای در حال توسعه باید سالانه ۱.۳ تریلیون دلار برای مقاوم‌سازی زیرساخت‌های حیاتی خود هزینه کنند. از سیستم‌های حمل‌ونقل پایدار گرفته تا شبکه‌های برق، همه باید بازطراحی شوند تا در برابر تغییرات اقلیمی مقاوم‌تر باشند.
تحقیق و توسعه: فناوری‌های نوین، کلید موفقیت در مقابله با تغییرات اقلیمی هستند. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، به‌ویژه در حوزه انرژی‌های سبز، می‌تواند کاهش ۱.۵ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای را تضمین کند.

چالش‌های غیرمستقیم؛ کوتاه‌مدت سخت، اما آینده‌ای روشن
تأثیر بر رشد اقتصادی: انتقال به اقتصاد سبز ممکن است در کوتاه‌مدت تولید ناخالص داخلی برخی کشورها را تا ۲ درصد کاهش دهد. اما این کاهش موقتی است و در بلندمدت با بهره‌وری بالاتر و کاهش هزینه‌های انرژی جبران می‌شود.
بازآموزی نیروی کار: تحول اقلیمی نیازمند نیروی کاری ماهرتر و آگاه‌تر است. سازمان بین‌المللی کار (ILO) تخمین می‌زند که برای بازآموزی نیروی کار به سرمایه‌گذاری سالانه ۳۰۰ میلیارد دلار نیاز است.

فرصت‌ها؛ مزایای اقتصادی فراتر از انتظار
هزینه‌ها تنها نیمی از داستان هستند. مزایای اقتصادی اجرای برنامه‌های کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد به قدری چشمگیر است که نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد.
کاهش هزینه‌های انرژی: سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ هزینه‌های انرژی را ۵۰ درصد کاهش دهد. این کاهش به‌ویژه در کشورهایی که وابسته به واردات سوخت‌های فسیلی هستند، می‌تواند یک بازی تغییر باشد.
ایجاد میلیون‌ها شغل جدید: سازمان بین‌المللی کار پیش‌بینی می‌کند که گذار به اقتصاد سبز می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۲۴ میلیون شغل جدید ایجاد کند. این مشاغل نه‌تنها در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر بلکه در حوزه‌های مختلفی مانند حمل‌ونقل، مدیریت منابع آب و ساخت‌وساز پایدار خواهند بود.
کاهش هزینه‌های بهداشتی: سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که کاهش آلودگی هوا می‌تواند سالانه از ۴.۲ میلیون مرگ زودرس جلوگیری کند. این موضوع نه تنها جان انسان‌ها را نجات می‌دهد، بلکه میلیاردها دلار از هزینه‌های بهداشتی مرتبط با بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا می‌کاهد.
جذب سرمایه‌گذاری خارجی: کشورهایی که سیاست‌های اقلیمی قوی‌تری دارند، مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی خواهند بود. این سرمایه‌ها می‌توانند به رشد سریع‌تر و پایداری بیشتر این کشورها کمک کنند.

نقش کشورهای بزرگ؛ کلید تغییرات جهانی
۱۰ کشوری که بیشترین سهم را در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند، بیش از ۶۵ درصد از کل انتشار جهانی را به خود اختصاص می‌دهند. چین (۳۰٪)، ایالات متحده (۱۳٪) و هند (۷٪) در صدر این فهرست قرار دارند. هرگونه تغییر در این کشورها تأثیرات جهانی عظیمی خواهد داشت.

چرا باید اکنون اقدام کنیم؟
بیست‌و‌نهمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد تنها یک نشست اقلیمی نبود؛ این کنفرانس نقشه راهی برای آینده‌ای پایدار ارائه داد. 
اما این آینده تنها زمانی محقق می‌شود که کشورها، سازمان‌ها و حتی افراد مسئولیت اقدامات خود را بپذیرند. هزینه‌های امروز، فرصت‌های فردا را تضمین می‌کند.

سرمایه‌گذاری امروز، سودآوری فردا
جهان در نقطه‌ای تاریخی ایستاده است؛ انتخابی که پیامدهای آن قرن‌ها احساس خواهد شد. اجرای برنامه‌های COP29 ممکن است به هزینه‌های اولیه قابل توجهی نیاز داشته باشد، اما این هزینه‌ها در واقع بلیت ورود به آینده‌ای اقتصادی‌تر، پایدارتر و رقابتی‌تر است. تصور کنید جهانی را که در آن کشورها نه تنها انرژی خود را با هزینه‌ای کمتر و پایداری بیشتر تأمین می‌کنند، بلکه میلیون‌ها شغل جدید ایجاد شده، اقتصادها به‌سرعت رشد می‌کنند و سلامت عمومی به‌طور چشمگیری بهبود می‌یابد. این آینده‌ای نیست که در افق دور باشد؛ این آینده‌ای است که با تصمیمات امروز ما قابل دستیابی است.
کشورهایی که به سرعت این مسیر را طی می‌کنند، به رهبران جدید اقتصاد جهانی تبدیل خواهند شد. آنها نه‌تنها از مزایای اقتصادی داخلی بهره‌مند می‌شوند، بلکه سرمایه‌گذاری‌های خارجی را جذب و در زنجیره تأمین جهانی جایگاه بهتری پیدا می‌کنند. اقتصاد سبز دیگر یک انتخاب نیست؛ یک الزام برای بقا و پیشرفت در قرن بیست‌ویکم است.
آیا آماده‌ایم فرصت‌ها را بپذیریم و به سمت آینده‌ای حرکت کنیم که در آن اقتصاد و محیط زیست دست در دست هم، جهانی بهتر برای همگان بسازند؟ انتخاب با ماست، اما زمان برای تردید نداریم.

روزنامه صبح ساحل