ضوابط محرکی جدید برای تحول اقتصادی هرمزگان بررسی شد/ «صادرات مجدد» فرصت طلایی مغفول

 این فرآیند نه‌تنها به کشورها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین در تولید، درآمدهای کلان ارزی کسب کنند، بلکه به خلق اکوسیستم‌های پیشرفته لجستیکی و تجاری نیز منجر می‌شود. صادرات مجدد به مثابه یک فرصت دوباره در تجارت بین‌المللی تعریف می‌شود، فرآیندی که کالاهای وارداتی بی‌هیچ تغییر شکلی و بدون ایجاد ارزش‌افزوده دوباره از سوی تجار و صادرکنندگان مقیم آن کشور به کشورهای ثالث، آن هم از مبادی رسمی همچون مناطق آزاد، بنادر یا حتی از انبارهای تحت حفاظت گمرک کشورها صادر می‌شوند.
اما چرا صادرات مجدد برای کشورها حیاتی است؟ برای پاسخ، کافی است به نمونه‌های موفقی مانند امارات متحده عربی، سنگاپور و هنگ‌کنگ نگاه کنیم. اقتصادهایی که توانسته‌اند از این مدل تجارت، میلیاردها دلار درآمد پایدار ایجاد کنند و در عین حال خود را در نقش‌های کلیدی زنجیره تأمین جهانی تثبیت کنند.
صادرات مجدد؛ از درآمد تا تسلط بر زنجیره تأمین جهانی
ارزش صادرات مجدد تنها در مزایای مستقیم آن خلاصه نمی‌شود. این مدل، ابزاری استراتژیک برای ایجاد پیوندهای قوی‌تر با اقتصادهای بزرگ جهان است. هنگ‌کنگ، به‌عنوان نمونه‌ای پیشرو، با بیش از ۵۵۰ میلیارد دلار صادرات مجدد، ۹۰ درصد از تجارت خود را از طریق این مدل انجام می‌دهد.
سنگاپور، با تکیه بر زیرساخت‌های دیجیتال و لجستیکی، توانسته ۳۷۰ میلیارد دلار درآمد از این مسیر کسب کند.
امارات متحده عربی، با سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد و زیرساخت‌های پیشرفته، صادرات مجددی به ارزش ۵۷ میلیارد دلار را در سال ۲۰۲۳ ثبت کرده است.این کشورها نشان داده‌اند که صادرات مجدد، فراتر از یک ابزار درآمدی، بستری برای تقویت جایگاه ژئواقتصادی کشورهاست؛ بستری که ایران، و به‌ویژه استان هرمزگان، هنوز نتوانسته به‌خوبی از آن بهره‌برداری کند.

امارات؛ الگویی برای تسلط بر تجارت منطقه‌ای
امارات متحده عربی، به‌ویژه دبی، به دلیل موقعیت استراتژیک خود در مرکز تجارت جهانی، موفق شده است به یکی از قطب‌های صادرات مجدد تبدیل شود. این کشور با شناسایی نقاط ضعف و قوت تجارت منطقه‌ای، اقدام به ساخت اکوسیستم‌های لجستیکی مدرن و زیرساخت‌های پیشرفته حمل‌ونقل کرده است.
سه عنصر کلیدی موفقیت امارات عبارتند از:
مناطق آزاد تجاری: منطقه جبل علی، با ارائه مزایایی همچون معافیت مالیاتی و قوانین ساده برای سرمایه‌گذاران خارجی، به مرکزی بی‌رقیب برای تجارت بین‌المللی تبدیل شده است.
روابط تجاری گسترده: امارات با ایجاد توافقات دوجانبه و چندجانبه، به شبکه‌ای جهانی از شرکای تجاری متصل شده است.
دیجیتالی شدن و نوآوری: بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، فرآیندهای گمرکی و تجاری را در این کشور بهینه کرده است.
اما آیا این موفقیت، تنها ناشی از موقعیت جغرافیایی امارات است؟ پاسخ روشن است؛ خیر. موقعیت جغرافیایی تنها یک مزیت اولیه است؛ این سیاست‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و نوآوری‌هاست که یک اقتصاد را به مرکز تجارت جهانی تبدیل می‌کند.

هرمزگان چرا از امارات عقب مانده است؟
استان هرمزگان، با قرار گرفتن در جوار خلیج‌فارس و دسترسی به تنگه هرمز، یکی از مهم‌ترین مناطق استراتژیک جهان است. اما چرا این استان، برخلاف امارات، نتوانسته از موقعیت خود بهره کافی ببرد؟
ضعف زیرساخت‌ها: بندر شهید رجایی، با وجود اینکه بزرگ‌ترین بندر ایران است، از لحاظ فناوری و ظرفیت لجستیکی، توانایی رقابت با بنادر پیشرفته امارات مانند جبل علی را ندارد.
عدم توسعه مناطق آزاد: مناطق آزاد قشم و کیش، به دلیل نبود مشوق‌های کافی برای سرمایه‌گذاران خارجی و زیرساخت‌های ناقص، از تبدیل شدن به هاب‌های تجاری بازمانده‌اند.
محدودیت‌های بین‌المللی: تحریم‌ها و چالش‌های ژئوپلیتیکی، روابط تجاری هرمزگان را با جهان محدود کرده است.
فضای کسب‌وکار پیچیده: قوانین گمرکی و مالیاتی ایران، نه‌تنها جذابیت لازم را برای تجار بین‌المللی ایجاد نمی‌کند، بلکه فرآیند تجارت را برای فعالان داخلی نیز دشوار کرده است.

چگونه هرمزگان می‌تواند به دبی بعدی تبدیل شود؟
اگرچه تفاوت‌های زیادی بین هرمزگان و امارات وجود دارد، اما این استان همچنان پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یک مرکز صادرات مجدد دارد. 
راه‌حل‌های زیر می‌تواند مسیر تحول اقتصادی هرمزگان را هموار کند:
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها
بندر شهید رجایی باید با استفاده از فناوری‌های مدرن، به هاب لجستیکی پیشرفته تبدیل شود. همچنین توسعه شبکه‌های ریلی و جاده‌ای، امکان اتصال سریع‌تر و ارزان‌تر را فراهم می‌کند.
تقویت مناطق آزاد
مناطق آزاد قشم و کیش باید با ارائه تسهیلات ویژه مانند معافیت‌های مالیاتی، کاهش هزینه‌های گمرکی و بهبود خدمات لجستیکی، به مراکز جذابی برای سرمایه‌گذاری بین‌المللی تبدیل شوند.
اصلاح قوانین تجاری
ساده‌سازی فرآیندهای گمرکی و کاهش بروکراسی، می‌تواند جذابیت هرمزگان را برای تجار داخلی و خارجی افزایش دهد.
دیجیتالی شدن فرآیندها
استفاده از فناوری‌های پیشرفته، مانند سیستم‌های گمرکی هوشمند و بلاک‌چین، سرعت و دقت در تجارت را افزایش می‌دهد.
ایجاد روابط تجاری جدید
هرمزگان باید با شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی و تقویت روابط تجاری منطقه‌ای، به یک هاب شناخته‌شده در تجارت جهانی تبدیل شود.

آینده‌ای که می‌توان ساخت
هرمزگان، با موقعیت استراتژیک و منابع عظیم خود، می‌تواند به یکی از بازیگران اصلی تجارت جهانی تبدیل شود. اما این تحول تنها در صورتی رخ خواهد داد 
که این استان، از سیاست‌های هوشمندانه و سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک بهره بگیرد.
تصور کنید روزی بندر شهید رجایی مانند جبل علی به مرکزی برای صادرات مجدد تبدیل شود؛ قشم و کیش در نقش هاب‌های تجاری، سرمایه‌گذاران بین‌المللی را جذب کنند؛ و هرمزگان به موتور محرک اقتصاد ایران تبدیل گردد. این چشم‌انداز دور از دسترس نیست؛ تنها به اراده و برنامه‌ریزی نیاز 
دارد.
اکنون زمان آن رسیده که هرمزگان، جایگاه خود را در نقشه تجارت جهانی بازتعریف کند و به الگوی موفقی برای اقتصاد ایران تبدیل شود. هرمزگان می‌تواند دبی بعدی باشد، اگر بخواهد.