کمی مهربان‌تر/ سخنی کوتاه با منتقدین «جشنواره خواجه عطا»

هرمزگان دور شده و جامانده ازدوره فره و شکوه تمدنی ،تاریخی و هویتی خود بویژه روزگار پر افتخار سیادت حکمرانان هوشمندش در سده های پنجم تا دهم قمری یعنی «ملوک هرموز» و صدر اعظم این سلسله با کفایت یعنی «خواجه عطا»همواره از سختی ها،مرارت هاو تلخ کامی های ناشی از گم گشتگی های وهم آلود تاریخی و غبار گرفتگی و نادیده انگاری سنت ،آئین و فرهنگش و گاهی نیز از تشنگی بر لب دریا و تنگی معاش و معونه و زمانی دیگر از تحمیل نابخردانه ذائقه های برساخته ذهن های کج اندیش رنج برده است ،مردمان صبور و فرهمند هرمزگان همواره در جستجوی بزنگاه و تنفسگاهی آرامش بخش و روح نواز بوده و هستند تا کمی بیاسایند و بعد از آن قامت برافرازند و داشته های هویتی خود را بر سر دست گرفته وبا صدای بلند با غرور و افتخار فریاد بزنند هرمزگان تاریخ دارد ،فرهنگ دارد،آئین دارد سنت دارد تا بقول دوست عزیزم ،معلم ارجمند هرمزگانی« دکتر محمد ذاکری »همانگونه که در مقدمه «کتاب عکس هرمزگان» زیبا نوشت همگان بدانند فرهنگ هرمزگان در طول تاریخ چنان سینه ی گشاده داشت که :{ در آن می شد معبد «هندوان » را درکنار کلیسای «ترسایان »،مساجد «اهل سنت »را در کنار مساجد «شیعیان »،کلمات عربی را از دهان سیاهان «سواحلی »،اشعار فارسی را از زبان تجار «بودایی » و نام های «زنگباری » را از سخنان ناخدایان ایرانی دید و شنید .زرتشتیان در کنار مسلمانان خانه داشتند و مسیحیان و یهودیان نیز در نزدیکی گورستان مسلمانان دفن می شدند.

 اما در این نگین شرق فقط اطعمه و اشربه و البسه رد و بدل نمی شد که آئین و رسوم و معماری و دین اسلام و زبان فارسی و کتابت و خط و بیت و غزل نیز بین اقوام و مذاهب و نژادها مبادله می شد که هورموزگان بر چهار راه گفتگوی فرهنگ ها و تمدن ها ایستاده بود .روایت «ابن بطوطه »مغربی از رواج غزلیات سعدی در چین و ماچین و نفوذ اسلام به جنوب شرق آسیا از راه بازرگانان ایرانی و {دریانوردان هرمزگانی } یکی از هزاران گواه ماندگار نیست ؟ 

و «لور» و «امبا» و« چندل »و «عضوا »و «دشداشه »و «حنا بندان »و «لیوا» و «نوبان » و «زار» و … میراث ماندگار همین دادن ها و ستاندن ها نمی باشد؟

هرمزگانی هوشمند آموخته بود که فقط در سایه ی احترام متقابل و آزاد منشی و بلند نظری در برابر فرهنگ های غیر است که می توان خشک ترین جزیره خلیج فارس را به بزرگ ترین مرکز اقتصادی شرق در زمان خود تبدیل کرد که در آن هم مشک و ابریشم و ریواس و کاسه چینی خرید و فروش شود ،هم برنج وشکر و الماس و طلای دکنی ،هم خرمای بصری ،هم حلوای مسقطی ،هم مروارید بحرینی وجلفاری ،هم صندل و چندل بربره و افریقیه ،هم لیموی عمانی و هم نارگیل بمبئی ،هم قالی کرمانی و پارچه ابریشمی یزدی ،هم گندم و جو و ارزن فارس ،هم شمشیر و اسب لاری ،هم فلفل هندی و حنای سندی ، و هم نوا با هم بخوانند و برقصند هم سیه چشمان کشمیری و هم ترکان سمرقندی …پایان نقل قول از جناب ذاکری } و مگر جشنواره «خواجه عطا» غیر از این بود که آئین و سنت هرمزگان و سبک زندگی ساحل نشینان را بر سر دست گرفته و با نسل امروز دور شده وجدا مانده از ریشه کهن خود با زبان فرهنگ و هنر سخن گفته و با او مفاهمه نماید؟

 و چه نام هوشمندانه ای بر این جشنواره نهادند تا نسل امروز هرمزگان با سربلندی بداند که صدر اعظم موفق ترین سلسله حاکم بر خلیج فارس در آن دوره کهن که تنها خاکسترش بر جای مانده کسی نبوده است غیر از «خواجه عطا» حتی اگر پناه آوری مردم به این اتفاق برجسته اجتماعی برای فایق آمدن بر آلام روحی و روانی و تخلیه هیجانات غیر قابل انکار باشد باز هم رخداد مبارکی است که باید به استقبالش رفت.

گاهی باورمندی اصیل و عمیق به صیانت از داشته های هویتی ،سنتی و تاریخی اجتماعی در دل برخی از افراد دلسوز و بی ادعا چنان شعله ور می شود که بدون انتظار تعریف ،تمجید و امتیاز گیری از مسولان و دست اندر کاران ،خود را به دریای مشکلات ناشی از سامان دهی رخدادهای جوشیده از بطن جامعه می زنند و با هوشمندی و آگاهی و با مدد همیاری های اجتماعی کاری میکنند کارستان. 

رخداد عمیقا اجتماعی فرهنگی و فرحناک «خواجه عطا» از جمله اتفاقات نادر و ارجمند این روزهای هرمزگان مهرپرور است که منتقدین بحق یا ناحق آن باید کمی مهربان تر با آن برخورد نمایند. به مدد فضای مجازی و تکنولوژی های ارتباطی روز آمد همگان می بینیم اینگونه تجمعات شادمانه سنتی ،هر روزه در جای جای ایران و در بین رنگین کمان زیبای اقوام این کهن بوم ،ساری و جاری است و مردم هر دیار با افتخار ،سنت ها و باورها و رسوم کهن خود که میراث گذشتگان فهیم و دانشورشان هست در اینگونه رخدادهای فرهنگی هنری رخ می نمایند .

در این شرایط سخت اقتصادی و فسردگی های ناشی از دشواری ها چه اقدام و تلاشی زیباتر از ایجاد شادمانی و نشاط اجتماعی وجود دارد؟

دربسیاری از این رخدادها ،صاحب منصبان دولتی و مرتبطین با فهم و شعور حاکمیتی چه برای همراهی با جریانات اصیل سنتی ‌و باور داشت اهمیت و ضرورت برپایی اینگونه فعالیت ها و یا حتی از منظر گرفتن عکس یادگاری با این جوشش های مردمی ترجیح هوشمندانه ای می دهند که در کنار این جشنواره های سنتی قرار بگیرند نه اینکه با شمشیر کشیدن از طریق بیانیه و سخنرانی در صحن های علنی و غیر علنی بر علیه یک ضرورت اجتماعی و مردمی صف آرایی بی نتیجه و از قبل شکست خورده ای را آغاز نمایند.

مگر در «جشنواره خواجه عطا» غیر از یاد آوری رسموم و جشن و عروسی سنتی هرمزگان که هر روزه شاهد برگزاری صدها مورد آن در جای جای این استان هستیم اتفاق دیگری شکل گرفته که برخی دانسته یا ندانسته بر علیه آن شورش میکنند؟

آیا بستگان و اقربا و همشهریان همین دوستان دلسوز در جشن عروسی ،حنا بندان ندارند؟

آیا می توانند خانواده خود را از برگزاری این آئین های ریشه دار برحذر دارند؟ آیا برای اولین بار است که در عروسی هرمزگانی ،نقش حنا بر دست و پای عروس و دامادی دیده می شود؟

 مگر تا کنون سابقه نداشته داماد به آیین و رسم این سامان به حمام برده شده به زیارت و قدمگاه رفته ،خنجر به کمر زده و بر اشتر سوار شده باشد؟

برای اولین بار است که در آئین شادمانه و عروسی ساز و دهلی بنوازد و دیگران بخوانند و سرکنگی بریزند؟

اگر چه برگزاری هر برنامه و سوگ و سروری بی عیب و نقص نبوده و «جشنواره خواجه عطا »هم عاری از عیب و ایراد نمی باشد،ولی شایسته نیست با چشم بستن مطلق به خوبی ها و زیبایی های بی شمار اینگونه رخدادهای اجتماعی فقط نکات منفی را برجسته سازی کرد،بماند که برخی افراد با دوقطبی سازی های مخرب اجتماعی دانسته یا ندانسته وارد بازی دوسر باختی شده اند که عواقب خوبی بهمراه نخواهد داشت.

در پایان ضمن قدردانی از دست اندرکان این رخداد فرهنگی اجتماعی انتظار می رود مسولان فهیم هرمزگان اسیر دوقطبی سازان حاشیه ساز نشوند.