نگاه اقتصادی به وضعیت و چالش‌های فعلی و آینده صنعت موسیقی هرمزگان / درآمد زنگار بسته موسیقی

 وضعیت فعلی موسیقی هرمزگان
موسیقی هرمزگان، صدای اصیل زندگی مردمان جنوب، اکنون به پژواکی ضعیف و زخمی بدل شده است. آنچه روزی ضربان قلب این سرزمین بود، امروز زیر غبار بی‌توجهی و فراموشی مدفون شده است. این نغمه‌های جاودانه، که از دل امواج خلیج فارس برخاسته‌اند و روایتگر قصه‌های عشق، اندوه و غرور یک ملت‌اند، اکنون در سکوتی دردناک فرو رفته‌اند. مهاجرت هنرمندان، خاموشی سازها و بی‌رمق شدن آواهای بومی، تنها نشانه‌هایی از یک زوال عمیق‌تر است؛ زوال هویت، زوال امید، و زوال فرهنگی که ریشه‌هایش در تاریخ هرمزگان تنیده شده است.
اما این سقوط از کجا آغاز شد؟ آیا تنها در کمبود سازها و سالن‌هاست؟ آیا با چند رویداد فرهنگی یا وعده‌های کوتاه‌مدت می‌توان این میراث را احیا کرد؟ پاسخ تلخ‌تر از این‌هاست. مشکل اصلی، جایی عمیق‌تر نهفته است؛ اقتصاد موسیقی. نگاهی که موسیقی را تنها به‌عنوان یک هنر می‌بیند و از قدرت آن به‌عنوان یک صنعت چشم‌پوشی می‌کند، بزرگ‌ترین ضربه را به این میراث گرانبها زده است. تصور کنید اگر موسیقی هرمزگان مانند موسیقی فلامنکوی اسپانیا یا K-pop کره، به صنعتی پررونق بدل شود. 
تصور کنید جشنواره‌های موسیقی هرمزگان، هزاران گردشگر را از سراسر جهان به این بندر زیبا جذب کنند. تصور کنید که آهنگسازان و نوازندگان این دیار، بر صحنه‌های جهانی بدرخشند و نام هرمزگان را به‌عنوان قطب فرهنگی خلیج فارس جاودانه کنند.اما اگر امروز اقدامی نکنیم، چه خواهد شد؟ اگر این موسیقی بی‌حمایت بماند، صدای اصیل آن شاید نه از هرمزگان، که از کشوری دیگر شنیده شود. امارات و دیگر کشورها در کمین این میراث هستند، آماده‌اند تا این گنجینه را به نام خود مصادره کنند و ما تنها شاهد از دست رفتن هویتی خواهیم بود که دیگر هرگز بازنمی‌گردد.

چرا موسیقی یک محرک اقتصادی است؟

گردشگری موسیقی: موسیقی محرک اصلی گردشگری فرهنگی است. طبق گزارش World Tourism Organization (UNWTO)، نزدیک به 30 درصد از گردشگران فرهنگی جهان به دلیل حضور در رویدادهای موسیقی به سفر می‌پردازند. برای مثال، جشنواره موسیقی Coachella در آمریکا، سالانه بیش از 700 میلیون دلار درآمد مستقیم برای منطقه ایجاد می‌کند.
اقتصاد دیجیتال:پلتفرم‌های استریم مانندSpotify، Apple Music و YouTube Music تنها در سال 2023 بیش از 27 میلیارد دلار درآمد جهانی ایجاد کرده‌اند. این تحول دیجیتال، فرصت‌های جدیدی برای هنرمندان و سرمایه‌گذاران فراهم کرده است.
خلق زنجیره ارزش: موسیقی صنعتی است که زنجیره‌ای گسترده از ارزش ایجاد می‌کند، از تولید ساز و نرم‌افزارهای موسیقی گرفته تا برگزاری کنسرت‌ها و فروش کالاهای مرتبط. در بریتانیا، زنجیره ارزش موسیقی تنها در سال 2022 بیش از 215 هزار شغل ایجاد کرده است.
برندینگ فرهنگی: موسیقی به‌عنوان ابزاری برای برجسته‌سازی هویت ملی و منطقه‌ای عمل می‌کند. شهرهایی مانند وین، نیواورلئان و ریودوژانیرو از موسیقی برای تقویت برند فرهنگی و جذب سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی استفاده کرده‌اند.

اقتصاد موسیقی؛ تلفیق هنر، فرهنگ، و نظام اقتصادی

اقتصاد موسیقی، به‌عنوان شاخه‌ای از اقتصاد خلاق، به مطالعه و تحلیل فرآیندهای خلق، تولید، توزیع، و مصرف موسیقی در بستر اقتصادی می‌پردازد. این حوزه، موسیقی را فراتر از یک پدیده فرهنگی صرف، به‌عنوان یک صنعت با ارزش افزوده بالا در نظر می‌گیرد که تأثیرات گسترده‌ای بر رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی، و توسعه اجتماعی دارد. موسیقی، به دلیل پیوند عمیق با فرهنگ، فناوری، و اقتصاد، به‌عنوان یک «نظام اقتصادی چندبعدی» شناخته می‌شود. این نظام نه‌تنها شامل درآمدهای مستقیم مانند فروش بلیت کنسرت‌ها یا آلبوم‌های موسیقی است، بلکه اثرات غیرمستقیمی مانند توسعه گردشگری، تقویت برند شهری، و ایجاد نوآوری‌های فناورانه را نیز در بر می‌گیرد.

اجزای اصلی اقتصاد موسیقی: زنجیره ارزش یک صنعت خلاق
تولید موسیقی به‌عنوان منبع اقتصادی
آهنگسازی و ضبط: تولید موسیقی نقطه آغاز زنجیره ارزش است. طبق گزارش IFPI، بازار جهانی تولید موسیقی در سال 2022 بیش از 26 میلیارد دلار درآمد ایجاد کرده است.
استودیوهای ضبط و فناوری‌های تولید: استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند DAW (Digital Audio Workstation) و هوش مصنوعی در آهنگسازی، انقلابی در اقتصاد تولید موسیقی ایجاد کرده است.
توزیع موسیقی؛ از فیزیکی تا دیجیتال
پلتفرم‌های استریم: پلتفرم‌هایی مانند Spotify و Apple Music، در سال 2023 بیش از 65 درصد از درآمد جهانی صنعت موسیقی را تولید کرده‌اند.
فروش فیزیکی: هرچند فروش فیزیکی کاهش یافته، اما همچنان در بازارهایی مانند موسیقی کلاسیک و بومی اهمیت دارد.
مصرف موسیقی و اقتصاد تجربه
مصرف موسیقی، چه به صورت فردی (گوش دادن آنلاین) و چه جمعی (کنسرت‌ها)، بخش مهمی از اقتصاد موسیقی را تشکیل می‌دهد.
کنسرت‌ها و رویدادهای زنده: تنها در سال 2022، صنعت کنسرت‌های زنده جهانی بیش از 29 میلیارد دلار درآمد مستقیم ایجاد کرد.
تعامل اجتماعی و احساسی: مصرف موسیقی از طریق رویدادهای زنده، تجربه‌ای فراتر از هنر فراهم می‌کند که به تقویت سرمایه اجتماعی منجر می‌شود.
گردشگری موسیقی؛ پیوند اقتصاد فرهنگی و شهری
فستیوال‌های جهانی: رویدادهایی مانند Coachella در آمریکا و Tomorrowland در بلژیک، هر سال بیش از 1.5 میلیارد دلار به اقتصادهای محلی کمک می‌کنند.
مقاصد موسیقایی: شهرهایی مانند وین، ناشفیل، و سئول، گردشگری خود را با تمرکز بر موسیقی به موتور رشد اقتصادی تبدیل کرده‌اند.

صنایع جانبی و اقتصاد مکمل موسیقی

تولید سازهای موسیقی: بازار جهانی تولید ساز در سال 2023 بیش از 8.5 میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده است.
تبلیغات و همکاری‌های تجاری: برندها از موسیقی برای ارتقای جایگاه خود در بازار استفاده می‌کنند، مانند همکاری اپل با هنرمندان جهانی در کمپین‌های تبلیغاتی.
آموزش موسیقی راه سرمایه‌گذاری در آینده
مراکز آموزشی و آکادمی‌ها: آموزش موسیقی نه‌تنها به تربیت هنرمندان و نوازندگان می‌پردازد، بلکه خلاقیت و نوآوری را در جامعه تقویت می‌کند.
اشتغال‌زایی: مراکز آموزشی و موسسات آکادمیک، نیروی کار متخصص برای زنجیره ارزش موسیقی تربیت می‌کنند.

چرا اقتصاد موسیقی اهمیت دارد؟

اقتصاد موسیقی، به‌عنوان یکی از پایه‌های اقتصاد خلاق، تنها به درآمدهای مستقیم محدود نمی‌شود؛ بلکه تأثیرات چندلایه‌ای بر جوامع و اقتصادها دارد.
اشتغال‌زایی گسترده: از نوازندگان گرفته تا متخصصان فناوری، این صنعت میلیون‌ها شغل در سراسر جهان ایجاد کرده است.
تقویت برندینگ شهری و ملی: شهرهایی مانند لندن، وین، و آستین از موسیقی برای تقویت جایگاه فرهنگی و اقتصادی خود استفاده کرده‌اند.
سرمایه اجتماعی: موسیقی، به‌عنوان یک کالای عمومی، همبستگی اجتماعی و هویت فرهنگی را تقویت می‌کند.

اقتصاد موسیقی به‌عنوان محرک توسعه پایدار
اقتصاد موسیقی، نقطه تلاقی هنر، فرهنگ و نظام اقتصادی است. این صنعت با قابلیت ایجاد ارزش افزوده، اشتغال‌زایی و ارتقای سرمایه اجتماعی، می‌تواند موتور توسعه اقتصادی و فرهنگی مناطق باشد. برای مناطقی مانند هرمزگان، که موسیقی غنی و ریشه‌دار دارند، استفاده از ظرفیت‌های این صنعت فرصتی برای رشد پایدار و هویت‌سازی بین‌المللی است.

تاثیر اقتصاد موسیقی بر توسعه اقتصادی هرمزگان

فعال شدن اقتصاد موسیقی در هرمزگان می‌تواند نیروی محرکه‌ای برای سایر بخش‌های اقتصاد استان باشد.
گردشگری فرهنگی: موسیقی هرمزگان با برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای ملی و بین‌المللی می‌تواند تعداد گردشگران را افزایش دهد. این امر علاوه بر اشتغال‌زایی، درآمد بالایی برای هتل‌ها، رستوران‌ها، و کسب‌وکارهای محلی ایجاد خواهد کرد.
ارتقای برند شهری: موسیقی می‌تواند هرمزگان را به‌عنوان قطب فرهنگی منطقه‌ای معرفی کند و سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی را جذب کند.
اشتغال‌زایی: توسعه صنعت موسیقی می‌تواند اشتغال مستقیم (مانند هنرمندان و تکنسین‌ها) و غیرمستقیم (مانند صنایع جانبی) ایجاد کند.
تقویت صنایع جانبی: تولید سازهای محلی، تجهیزات صوتی، و صنایع دستی مرتبط با موسیقی می‌تواند به رونق سایر بخش‌های اقتصادی منجر شود.

موسیقی هرمزگان و خطر سرقت فرهنگی

در دنیایی که فرهنگ به یکی از مهم‌ترین ابزارهای قدرت نرم تبدیل شده است، موسیقی هرمزگان نیز از گزند سرقت فرهنگی در امان نیست. کشورهای همسایه، به‌ویژه امارات متحده عربی، که به‌خوبی از ارزش دیپلماسی فرهنگی آگاهند، سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در صنایع فرهنگی انجام داده‌اند. آن‌ها با ثبت موسیقی‌ها و میراث فرهنگی منطقه‌ای به نام خود، نه‌تنها این میراث را به جهان معرفی می‌کنند، بلکه از آن برای تقویت جایگاه بین‌المللی خود بهره می‌برند.
موسیقی هرمزگان، اگر به‌موقع محافظت نشود، می‌تواند به‌عنوان بخشی از میراث امارات یا دیگر کشورها ثبت شود. این امر نه‌تنها از دست رفتن هویت فرهنگی هرمزگان را در پی دارد، بلکه باعث خواهد شد که نسل‌های آینده این هنر را به‌عنوان بخشی از تاریخ یک کشور دیگر بشناسند.
امارات با معرفی موسیقی‌های سرقت‌شده به‌عنوان بخشی از هویت خود، جایگاهی ویژه در تعاملات فرهنگی و تجاری بین‌المللی کسب می‌کند.

تبعات اقتصادی و اجتماعی سرقت فرهنگی

سرقت فرهنگی موسیقی هرمزگان، صرفاً یک موضوع هنری نیست؛ این اتفاق می‌تواند ضربه‌های عمیقی بر اقتصاد و جامعه وارد کند.
از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی: موسیقی می‌تواند به‌عنوان یک صنعت سودآور به گردشگری، آموزش، و صادرات فرهنگی کمک کند. اما در صورت سرقت فرهنگی، این فرصت‌ها از دست خواهد رفت و منافع اقتصادی آن به کشورهای دیگر منتقل خواهد شد.
تضعیف هویت اجتماعی: موسیقی بخشی از هویت مردم هرمزگان است. از دست دادن این میراث، حس تعلق فرهنگی و اجتماعی مردم را تضعیف می‌کند و به شکاف‌های فرهنگی منجر می‌شود.
توقف توسعه صنایع وابسته: تولید سازهای محلی، آموزشگاه‌های موسیقی، و حتی برگزاری رویدادهای موسیقی، همه تحت تأثیر از دست رفتن این میراث قرار خواهند گرفت.

توصیه‌ها: تبدیل موسیقی هرمزگان به یک صنعت جهانی و پایدار
موسیقی هرمزگان، با ظرفیت‌های عظیم فرهنگی و اقتصادی خود، باید به‌عنوان یک صنعت مدرن و سودآور بازتعریف شود. این بازتعریف مستلزم برنامه‌ریزی استراتژیک، سرمایه‌گذاری هدفمند، و استفاده از رویکردهای پیشرفته مدیریتی است. برای این منظور، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:

طراحی و اجرای یک استراتژی جامع توسعه اقتصاد موسیقی

هرمزگان به یک نقشه راه نیاز دارد که تمام اجزای زنجیره ارزش موسیقی را پوشش دهد مانند:
تحلیل بازار جهانی: مطالعه روندهای جهانی در موسیقی (مانند رشد استریم دیجیتال، محبوبیت موسیقی بومی و سنتی) و شناسایی فرصت‌های صادراتی.
ایجاد برند موسیقی هرمزگان: تعریف یک هویت موسیقایی خاص برای استان، با تاکید بر سازهای سنتی، نواهای بندری و سبک‌های آوازی بومی.
تعامل با پلتفرم‌های جهانی: همکاری با پلتفرم‌هایی مانند Spotify، Apple Music، و YouTube Music برای انتشار و معرفی موسیقی هرمزگان در سطح بین‌المللی.
ایجاد شهرک صنعتی موسیقی: مرکز نوآوری و تولید موسیقی در هرمزگان
شهرک صنعتی موسیقی می‌تواند به‌عنوان یک مرکز تخصصی برای تولید، ضبط و صادرات موسیقی هرمزگان عمل کند:
استودیوهای پیشرفته ضبط: مجهز به فناوری‌های روز برای تولید آلبوم‌های باکیفیت جهانی.
کارگاه‌های تولید ساز: برای ساخت و صادرات سازهای سنتی مانند نی‌انبان و کسر.
آزمایشگاه‌های تحقیق و توسعه (R&D): برای توسعه فناوری‌های صوتی و روش‌های مدرن آموزش موسیقی.
فضای کار اشتراکی (Co-working Space): برای جذب استارتاپ‌های فعال در حوزه موسیقی و فناوری.
توسعه گردشگری موسیقی: ترکیب فرهنگ و اقتصاد
گردشگری موسیقی می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین محرک‌های اقتصادی هرمزگان تبدیل شود:
برگزاری فستیوال‌های جهانی موسیقی بندری: جشنواره‌هایی که سالانه هزاران گردشگر را از سراسر جهان جذب کند.
نمونه موفق: جشنواره SXSW در آستین تگزاس که سالانه بیش از ۱.۹ میلیارد دلار به اقتصاد محلی کمک می‌کند.
تورهای موسیقی دریایی: ایجاد تورهای موسیقی زنده در کشتی‌های تفریحی که تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد از موسیقی و طبیعت هرمزگان ارائه دهد.
ساخت زیرساخت‌های گردشگری موسیقی: از سالن‌های کنسرت با ظرفیت بالا گرفته تا مراکز اقامتی لوکس برای گردشگران موسیقی.
استفاده از فناوری و دیجیتال‌سازی برای تقویت اقتصاد موسیقی
پلتفرم دیجیتال محلی: توسعه یک پلتفرم استریم اختصاصی برای موسیقی هرمزگان که علاوه بر درآمدزایی، به شناسایی بهتر مخاطبان و رفتار مصرف‌کنندگان کمک کند.
هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها: استفاده از الگوریتم‌های AI برای تحلیل روندها، بهبود تولید موسیقی، و پیش‌بینی نیازهای بازار.
NFT و بلاکچین: ایجاد بازار NFT برای فروش آثار موسیقی هرمزگان و تضمین حقوق مالکیت معنوی هنرمندان.
سرمایه‌گذاری در آموزش موسیقی و پرورش استعدادهای بومی
توسعه پایدار موسیقی هرمزگان نیازمند پرورش نیروی انسانی متخصص و متعهد است.
آکادمی موسیقی هرمزگان: ایجاد مرکز آموزشی بین‌المللی برای آموزش سازهای سنتی و سبک‌های آوازی بومی، همراه با دروس مدیریت موسیقی و بازاریابی هنری.
برنامه‌های بورسیه: ارائه بورسیه به هنرمندان مستعد برای ادامه تحصیل در بهترین مدارس موسیقی جهان.
آموزش کارآفرینی در موسیقی: تجهیز هنرمندان به مهارت‌های مدیریتی و تجاری برای موفقیت در بازارهای داخلی و جهانی.
توسعه همکاری‌های بین‌المللی: دیپلماسی فرهنگی از طریق موسیقی
ایجاد شبکه‌های جهانی موسیقی: تعامل با جشنواره‌ها، پلتفرم‌ها و شرکت‌های بین‌المللی موسیقی برای معرفی و گسترش موسیقی هرمزگان.
همکاری با کشورهای همسایه: استفاده از موسیقی برای تقویت روابط فرهنگی و اقتصادی با کشورهای حاشیه خلیج فارس.
برگزاری تورهای جهانی: ارسال گروه‌های موسیقی هرمزگان به رویدادهای بین‌المللی برای معرفی این میراث غنی به جهان.
پیامی که باید در قلب‌ها باقی بماند؛ هرمزگان، صدایت را جاودانه کن
موسیقی هرمزگان، این صدای آسمانی که در هر نغمه‌اش داستانی از عشق، مقاومت، و زندگی جاری است، شایسته آن نیست که در سکوت زمان گم شود. این موسیقی، میراثی است که می‌تواند از مرزهای تاریخ و جغرافیا فراتر رود، قلب‌های جهان را تسخیر کند، و نام هرمزگان را به اوج شکوه برساند. اما این صدای جادویی، در لحظه‌ای حساس ایستاده و یا با بی‌توجهی در سایه‌ها محو خواهد شد، یا با تصمیمی شجاعانه به نغمه‌ای جهانی تبدیل خواهد شد که در هر گوشه‌ای از دنیا طنین‌انداز باشد. 
هرمزگان، این لحظه توست. این فرصتی است که می‌توانی نه فقط یک میراث را حفظ کنی، بلکه آینده‌ای باشکوه برای نسل‌های بعدی بسازی. بگذار نی‌انبان‌ها و ضرباهنگ‌های کسر، سفیران فرهنگ و شکوه تو باشند.
بگذار دنیا بداند که موسیقی هرمزگان فقط یک هنر نیست، بلکه صدای زنده یک فرهنگ است، شعله‌ای است که هرگز خاموش نخواهد شد.

روزنامه صبح ساحل