اقتصادی
در بانکوک، پایتخت تایلند، فروشندگان پوشاک از رکود بی‌سابقه‌ای شکایت دارند. در اندونزی، مقامات در تلاشند تا بنادر شرقی خود را تقویت کنند و در مالزی، سیاستمداران مالیات‌های جدید را که بر اقشار کم‌درآمد فشار می‌آورد، مورد انتقاد قرار داده‌اند. اما وجه مشترک تمام این تحولات، افزایش بی‌رویه واردات محصولات چینی است که بازارهای جنوب شرق آسیا را تحت تأثیر و صنایع داخلی این کشورها را در معرض تهدید قرار داده است.
این روند از چین آغاز شده است، جایی که رکود در بازار مسکن، کاهش تقاضای مصرف‌کنندگان و امتناع دولت از اجرای سیاست‌های انبساطی بزرگ، موجب شده تا پکن راهکاری جایگزین برای رشد اقتصادی خود بیابد؛ توسعه صنایع تولیدی و افزایش صادرات. در نتیجه، سهم صادرات خالص در رشد تولید ناخالص داخلی چین در سال ۲۰۲۴ به حدود یک‌سوم رسید که بالاترین میزان از سال ۱۹۹۷ محسوب می‌شود.
با این حال، این رشد صادرات در همه نقاط جهان به‌صورت یکسان توزیع نشده است. کشورهای غربی با وضع تعرفه‌ها و موانع تجاری، مانع ورود محصولات چینی شده‌اند، در حالی که این کالاها به‌طور گسترده‌ای روانه بازارهای نوظهور، به‌ویژه کشورهای عضو آسه‌آن (ASEAN)، شده‌اند. در سه سال گذشته، ارزش صادرات چین به آسه‌آن ۲۴ درصد افزایش یافته است، در حالی که میزان واردات این کشورها از چین تقریباً ثابت باقی مانده است. این روند باعث دو برابر شدن مازاد تجاری چین با آسه‌آن شده است.
یکی از عوامل اصلی این تغییر، تنش‌های تجاری بین آمریکا و چین است که موجب شده بسیاری از شرکت‌ها تولیدات خود را به کشورهای جنوب شرق آسیا منتقل کنند. اما این تنها عامل نیست. در بسیاری از صنایع با ارزش افزوده پایین، چین به‌صورت مستقیم با تولیدکنندگان داخلی این کشورها رقابت کرده و آن‌ها را از بازار خارج می‌کند. برای مثال، یک شرکت اندونزیایی بزرگ که برای برندهای معروفی مانند H&M پوشاک تولید می‌کرد، به دلیل مازاد عرضه در چین، ورشکست شد.
این تنها یک نمونه از زنجیره‌ای از تحولات است که نشان می‌دهد چگونه رشد بی‌رویه صادرات چین می‌تواند صنایع داخلی کشورهای نوظهور را به ورطه نابودی بکشاند. طبق آمارهای اقتصادی، میانگین تولید صنعتی در پنج اقتصاد بزرگ جنوب شرق آسیا (به‌جز سنگاپور) از سال ۲۰۲۲ تاکنون در همان سطح باقی مانده است. این رکود، نگرانی‌ها را درباره روند تخریب صنعتی در این کشورها افزایش داده است.
دولت‌های منطقه با مشاهده این روند، اقداماتی برای محدود کردن واردات چین انجام داده‌اند. از جمله وضع تعرفه‌های جدید بر محصولات وارداتی از چین، محدود کردن فعالیت اپلیکیشن‌های تجارت الکترونیک چینی، افزایش نظارت‌های گمرکی و اجرای سیاست‌های ضددامپینگ.
با این‌حال، حتی در کشورهایی که سخت‌گیرانه‌ترین محدودیت‌ها را اعمال کرده‌اند، واردات از چین همچنان در حال افزایش است. طبق داده‌های اخیر واردات محصولات چینی به اندونزی در ۶ ماه گذشته، ۲۵ درصد افزایش یافته است و واردات چین به تایلند نیز در همین دوره، ۲۰ درصد رشد داشته است.
آسه‌آن در سال‌های اخیر ۱۰۴ محدودیت تجاری علیه چین وضع کرده است، اما این رقم در مقایسه با سایر کشورهای آسیا که ۶۷۰ محدودیت جدید اعمال کرده‌اند، ناچیز به نظر می‌رسد. دلیل این رویکرد محتاطانه، وابستگی شدید این کشورها به اقتصاد چین است. چین نه‌تنها بزرگ‌ترین شریک تجاری ۹ کشور از ۱۰ عضو آسه‌آن است، بلکه سومین منبع بزرگ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در این منطقه نیز محسوب می‌شود.
ایران به‌عنوان یک کشور نوظهور با اقتصاد وابسته به صنایع تولیدی، در سال‌های آینده ممکن است با همان چالش‌هایی مواجه شود که جنوب شرق آسیا اکنون در حال تجربه آن است.
از این رو، سیاست‌گذاران ایرانی باید برای تقویت صنایع داخلی و حفظ رقابت‌پذیری، اقدامات جدی اتخاذ کنند. برخی از مهم‌ترین راهکارها عبارتند از:
تجربه جنوب شرق آسیا نشان داد که صنایعی با ارزش افزوده پایین بیشترین آسیب را از رقابت با چین متحمل شدند. ایران باید به سمت صنایع با فناوری بالا و دانش‌بنیان حرکت کند تا بتواند در بازارهای داخلی و بین‌المللی رقابت کند.
وابستگی بیش از حد به یک کشور، به‌ویژه چین که مزیت رقابتی آن در تولید انبوه و هزینه پایین نیروی کار است، می‌تواند تهدیدی برای تولیدکنندگان داخلی باشد. ایران باید به‌دنبال تقویت روابط تجاری با اروپا، آمریکای لاتین و سایر اقتصادهای نوظهور باشد.
ایران باید سیاست‌های تعرفه‌ای خود را به‌گونه‌ای تنظیم کند که ورود کالاهای ارزان‌قیمت چینی، صنایع داخلی را تحت فشار قرار ندهد. سیاست‌های حمایتی مانند معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌های تولیدی داخلی، یارانه‌های تحقیق و توسعه و ارائه مشوق‌های صادراتی می‌تواند به افزایش رقابت‌پذیری کمک کند.
یکی از کانال‌های اصلی ورود کالاهای چینی، پلتفرم‌های تجارت الکترونیک است. ایران باید سیاست‌هایی برای نظارت بر واردات آنلاین و جلوگیری از ورود کالاهای ارزان‌قیمت که تولید داخلی را تهدید می‌کند، تدوین کند.
تحولات تجارت جهانی بار دیگر نشان می‌دهند که رقابت در دنیای امروز نه‌تنها بر اساس توان تولید، بلکه بر مبنای استراتژی‌های کلان، هوش اقتصادی و انعطاف‌پذیری سیاست‌های ملی رقم می‌خورد. افزایش موج صادرات چین و تأثیر آن بر اقتصادهای نوظهور، هشداری روشن برای ایران است؛ ما یا باید نقش یک بازیگر مستقل و مقاوم را در این بازی جهانی ایفا کنیم، یا با چشمانی بسته به بازاری مصرفی برای تولیدکنندگان خارجی تبدیل شویم.
درس‌های جنوب شرق آسیا واضح‌اند؛ وابستگی تجاری، اگر بدون برنامه‌ریزی و کنترل باشد، نه یک فرصت بلکه یک تهدید ساختاری است. اقتصادهایی که مسیر توسعه را بر پایه صنایع با ارزش افزوده پایین بنا کردند، امروز در برابر امواج صادراتی چین به زانو درآمده‌اند. این کشورها، با وجود سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زیرساخت‌های تولیدی، اکنون در حال مشاهده تخریب تدریجی صنایع داخلی خود هستند؛ یک روند که اگر متوقف نشود، می‌تواند آن‌ها را به مجموعه‌ای از بازارهای مصرفی برای اقتصادهای پیشرو تبدیل کند.
ایران، با پتانسیل عظیم اقتصادی و موقعیت ژئوپلیتیکی بی‌نظیر خود، اکنون در نقطه‌ای حساس ایستاده است. ما در انتخاب بین “استقلال اقتصادی مبتنی بر نوآوری و رقابت‌پذیری” یا “وابستگی بلندمدت به واردات و رقابت نابرابر” قرار داریم.جهان امروز، منتظر کشورهایی که مردد بمانند، نخواهد ماند. اقتصادهای نوظهوری که امروز سیاست‌های مناسبی اتخاذ نکنند، فردا در مواجهه با غول‌های تولیدی همچون چین، قدرت تصمیم‌گیری را از دست خواهند داد. ایران، با تاریخی پر از فرصت‌های از دست‌رفته و ظرفیت‌های دست‌نخورده، اکنون نیازمند یک تصمیم بزرگ است اینکه آیا می‌خواهیم در نقش یک بازیگر فعال و هوشمند، آینده اقتصادی خود را بسازیم؟ یا صرفاً نظاره‌گر باشیم و در رقابت جهانی، تنها به‌عنوان یک بازار مصرفی برای دیگران ایفای نقش کنیم؟
تجارت جهانی، عرصه‌ای برای بازیگران قدرتمند است. آینده اقتصادی ایران، نه با امید و نه با شعار، بلکه با تصمیم‌های سخت، سیاست‌های دقیق و اجرای راهبردهای بلندمدت رقم خواهد خورد. اکنون زمان آن رسیده است که ایران، از تجربه کشورهای دیگر درس بگیرد و مسیری را انتخاب کند که در آن، نه یک مصرف‌کننده وابسته، بلکه یک تولیدکننده توانمند و صادرکننده پیشرو باشد.
تگ ها:
اخبار مرتبط
شرایط معافیت از مالیات بر اجاره اعلام شد
پول و تجهیزات چینی وارد بازار مسکن ایران می‌شود
کوچک‌سازی راه‌حل خانه‌دار شدن؟
قیمت وام مسکن کاهش پیدا کرد
به متقاضیان نهضت ملی مسکن در هرمز زمین واگذار می‌شود
پربازدیدترین ها
مجموعه سازه گستر گامبرون
شرایط جدیدی برای دریافت کارت اعتباری سهام عدالت اعلام شده که براساس آن شش گروه از سهامداران نمی‌توانند کارت اعتباری بگیرند.
مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان منطقه آزاد قشم از الکترونیکی شدن مراحل ثبت نام و تمدید کارت شهروندی قشم با هدف کاهش مراجعات حضوری برای کنترل بهتر و مقابله با شیوع ویروس کرونا در جزیره خبر داد.
نرخ کرایه حمل خودرو در مسیر پل - لافت برای سفر به جزیره قشم افزایش یافت.
با آغاز سال ۲۰۲۱ میلادی خدمات پیام‌رسان واتساپ برای میلیون‌ها کاربری که از تلفن‌های همراه قدیمی استفاده می‌کنند، متوقف خود خواهد شد.
جدیدترین اخبار
دانشجویان فردا با رهبر انقلاب دیدار می‌کنند
