صبح ساحل ، اجتماعی - مهندس فارغ از معانی لغت نامه ای و کتابی ، در جامعه و فرهنگ ما به افرادی با سواد ریاضی بالا، ذهن هایی خلاق، جستجوگرو باهوش و انسانهایی خوش فکر و توانمند گفته می شده است. کسانی که به واسطه درسی که خوانده اند از شغل و موقعیت اجتماعی و درآمد خوبی برخوردار و معمولا همیشه کارشان مرتبط با تحصیلات دانشگاهی آنها بوده است. مهندسی یکی از پر طرفدارترین رشته ها در ایران است از بدو تاسیس  دارالفنون به عنوان اولین مدرسه مدرن ایرانی رشته هایی با گرایش های مهندسی در آن تدریس شد و بسیاری از اساتیدی که بعدها دانشگاه تهران را به عنوان اولین دانشکده ایران پایه گذاری کردند فارغ التحصیل مهندسی از این مدرسه و دانش آموخته از برترین دانشگاههای اروپایی بودند. اهمیت و بار مسوولیتی یک مهندس در جامعه بر هیچ کس پوشیده نیست چرخ های پیشرفت و توسعه هر کشوری در گرو خلاقیت و ذهن توانمند مهندسان در زمینه طراحی و اجرای بخش های مختلف صنعت است . تب مهندس شدن و علاقه خانواده های ایرانی برای تحصیل فرزندانشان در دانشگاههای معتبر ایران و جهان موجب شد تا انواع رشته های مهندسی به سرعت در دانشگاههای ایران تشکیل و تدریس شود این مساله تا آنجا پیش رفت که بر اساس آمارهای ارایه شده توسط مجله معتبر فوربس ، ایران یکی از سه کشوری است که بیشترین مهندسان را در خود جای داده ولی حتی معتبر ترین دانشگاههای ایران در بین 100 دانشگاه برتر دنیا جایی ندارند این مساله به خوبی نشان دهنده سطح پایین علمی در دانشگاهها و محافلی است که فوج عظیم این مهندسان را پرورش و روانه جامعه می کند. در کنار تغییرات ایجاد شده در پروسه های تحصیلی برای رسیدن به مدرک مهندسی ،تغییراتی در آینده شغلی ،نگرش جامعه نسبت به مهندسان و تغییرات جنسیتی و... مسایلی است که کوشیده شده تا به اجمال در این گزارش به آن پرداخته شود .دانشجویان بی انگیزه امروز، مهندسان ناکارآمد فرداسطح علمی دانشگاههای فنی شاید نگران کننده ترین قسمت ماجرای فارغ التحصیلان مهندسی باشد نکته قابل توجه اینکه هم دانشجویان و هم اساتید در مورد پایین بودن بار علمی دانشگاهها معترض هستند.دکتر «تجویدی از اساتید دانشگاه آزاد واحد بندر عباس» در رشته برق و مخابرات معتقد است: مدرک گرایی آنقدر در بین دانشجویان فراگیر شده که دیگر انگیزه ای برای ارتقای کیفیت تحصیلی در آن ها وجود ندارد به گفته وی دانشجویان متقاضی یادگیری نیستند چرا که افرادی را می بینند که در پست های مهم و حساس مرتبط با رشته آنها، تنها با مدرک و بدون تخصص بر سر کارند همین عاملی شده تا دانشجویان مدرک را بر تخصص ترجیح دهند. حاکم شدن رابطه بر ضابطه در فضای بیشتر ادارات این روزها بر انگیزه های جوانان برای برنامه ریزی های آینده هم اثرگذار شده است. اما از سوی دیگر برخی از دانشجویان علاقه مند به رشته مهندسی می گویند اساتید به خصوص در دانشگاه آزاد نه تنها توان علمی مناسبی برای ارایه در کلاس ها ندارند بلکه انگیزه ای هم در دانشجویان برای آموختن بیشتر ایجاد نمی کنند. «سمیه م دانشجوی مهندسی مکانیک دانشگاه هرمزگان» معتقد است تا زمانیکه نظام آموزشی بر اساس نمره تعیین سطح می شود هیچگاه یک دانشجو نمی تواند از نظر کیفی رشد علمی داشته باشد این مساله موجب میشود تا اساتید به راحتی از زیر بار ارایه مطالب بیشتر و بالا بردن کیفیت تدریس خودشان به بهانه امتحان و نمرات آخر ترم شانه خالی کنند. نکته قابل توجه دیگر در شیوع بی انگیزگی در میان دانشجویان مهندسی ورود راحت آنها به دانشگاه است این را مهندس «عاطفه نوحه گو مدیر گروه مهندسی عمران دانشگاه آزاد» می گوید به نظر او اگر برای چیزی زحمتی کشیده نشود آن چیز قطعا ارزش چندانی نخواهد داشت و این مساله در مورد ورود به دانشگاه به خصوص در رشته های مهندسی صدق می کند امروز اغلب دانشجویان مهندسی میخواهند یک اسم مهندس در آینده در کنار اسمشان باشد آنها برای بالا رفتن توان فنی و علمی خودشان هیچ کوششی نمیکنند.معضلی به نام بیکاری مهندسانبر اساس واقعیت های جامعه امروز مهندس شدن دیگر کار سختی نیست تلاش زیادی نمیخواهد و حتی افراد برای گرفتن مدرک مهندسی در برخی از دانشگاهها لازم نیست سواد و استعداد ریاضی چندان بالایی هم داشته باشند. آنقدر ظرفیت دانشگاهها افزایش یافته که برخی از آنها بدون کنکور در رشته های فنی و مهندسی دانشجو می پذیرند. گسترش رشته های دانشگاهی مهندسی بخشی مربوط به رغبت و میل افراد برای تحصیل در این رشته ها به دلیل بازار کار خوب و آینده شغلی مناسب آن باشد به گفته مهندس «بهارک احمدی مدیر گروه رشته کامپیوتر دانشگاه آزاد» یکی از دلایل و انگیزه های اصلی افراد برای تحصیل در رشته  مهندسی کامپیوتر بازار کار و درآمدی است که انتظار دارند در آینده از این رشته کسب نمایند وی معتقد است ورود راحت دانشجویانی که پایه های ضعیف علمی  دارند موجب شده تا دانشگاه به جای اینکه مکانی برای ارتقای علمی افراد باشد جایی برای تکثیر و ارایه مدارک دانشگاهی به افرادی بدون بار علمی باشد.اما رویای شیرین کار و شغل پر درآمد امروز به کابوس بسیاری از فارغ التحصیلان رشته مهندسی تبدیل شده است بر اساس آمارها مهندسان  کامپیوتر ، معماری ، ساختمان سازی و کشاورزی جزو بیکارترین افراد تحصیلکرده جامعه ما هستند. سونامی تحصیلات دانشگاهی که در یک دهه گذشته فوج جوانان را راهی دانشگاهها کرد حالا تبدیل به خیل مهندسان و تحصیلکردگان بدون تخصص شده است. بیکاری فارغ التحصیلان رشته های مهندسی حتی گریبانگیر برخی از کاربردی ترین عنوان های این رشته ها هم شده است اقتصاد ایران که حالا چند سالی است از رکود رنج می برد و صنعت در آن وضعیت چندان مطلوبی ندارند توانی برای نوسازی و در نتیجه جذب نیروهای جدید و تازه نفس ندارد و همین موجب می شود تا مهندسان جوان پشت درهای بسته بازار کار سرخورده و ناامید باقی بمانند «شیوا تورنگ فارغ التحصیل مهندسی دریایی» از دانشگاه امیر کبیر واحد بندر عباس است او می گوید یکی از اصلی ترین دلایل من برای ورود به رشته کشتی سازی پس از علاقه به این رشته بازار کار خوبی بود که فکر میکردم برای مهندسی دریا در شهرم وجود دارد ولی حالا رشته من هم مانند سایر رشته های مهندسی بازار چندان مناسبی ندارد و تنها شرکت کشتی سازی هرمزگان هم با توجه به تحریم ها و رکود نمی تواند نیروی جدید جذب کند این مساله موجب سرخوردگی بسیاری از دانشجویان شده است.عنوان مهندس، شغل ...اینکه کار برخی از افراد با تحصیلشان مرتبط نباشد یک امر عادی است در همه جای دنیا افراد به دلیل علاقه فردی خود یا بر حسب نیازشان در رشته هایی مانند تاریخ، زیست، فلسفه یا هنر تحصیلات دانشگاهی دارند اما اینکه فردی درسی را صرفا به خاطر مدرک و اسم دهان پر کن آن بخواند و بدون هیچ علاقه و تخصصی، مدرک آن را بگیرد سوغات نوبرانه این روزهای جامعه علمی کشور ما شده که بخش اعظمی از آن گریبانگیر رشته مهندسی است. مهندسانی که حالا لباس فروش، کارمند روابط عمومی، رستوران دار و ... هستند. این رویه شاید بیشتر از همه جیب دانشگاه آزاد را پر پول تر و آمار تحصیلکردگان جامعه را بالا ببرد اما نه چرخی از صنعت چرخیده می شود و نه دردی از اقتصاد بیمار ایران دوا می شود. علاوه بر کسانی که مشاغل آزاد دارند زنان دومین گروهی هستند که تنها به گرفتن مدرک مهندسی اکتفا میکنند برخی از مهندسان خانم ترجیح می دهند تا کاری برخلاف رشته تحصیلی خود انتخاب نمایند این دختران که انتطاراتشان قبل از ورود به رشته های مهندسی با آنچه بعدا برایشان اتفاق افتاده متفاوت است به جای کار کردن در محیط های مردانه و قبول سختی های کار مهندسی به کارهای زنانه تری می پردازند این را «نرگس ن دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مهندسی برق» می گوید او پس از فارغ التحصیلی به جای گشتن به دنبال کاری مرتبط با رشته اش که می گوید خیلی سخت به دست می آید ترجیح داده تا به پخت و تزیین کیک و شیرینی های خانگی بپردازد او حالا صاحب یک پیج بسیار پر طرفدار در اینستاگرام است و درآمد خوبی از پخت و تزیین کیک های تولد به دست می آورد.