سطح ایمنی ساختمان ها در شهر عالی است

صبح ساحل ، اجتماعی - بازخورد کار و فعالیت مهندسان ساختمان به نسبت سایر رشته های مهندسی در جامعه و میان مردم عادی بسیار ملموس تر و قابل مشاهده تر است. بناها، ساختمانهای اداری و مسکونی خیابان ها و مراکز تفریحی و تجاری و شهرهایی که ما  هر روز و هر ساعت را در آن سپری میکنیم حاصل تفکر، توان و تجربه و نوآوری این قشر از جامعه است به همین دلیل این رشته بیشتر از سایر گرایش های مهندسی در معرض دید و قضاوت عموم جامعه قرار گرفته و حساسیت ها بر روی عملکرد آنها بیشتر است به همین منظور در گفتگویی با رییس جدید سازمان نظام مهندسی ساختمان به بررسی برخی از دغدغه های جامعه شهری هرمزگان در مورد ساخت و سازها پرداخته ایم و در فرصتی کوتاه و فشرده گوشه ای از مسایلی مانند ایمنی ساختمان ها، زیبایی سیما و منظر شهری بندر عباس و حاشیه هایی از برخی از نارضایتی ها در میان اعضای نظام مهندسی ساختمان را با مهندس مهدی رضایی سردره در میان گذاشتیم. با توجه به حوادث و اتفاقاتی مانند آتش سوزی و نشست ساختمان ها که در سالهای گذشته رخ داده و منجر به برخی تلفات جانی و مالی شده شما سطح ایمنی ساخت و سازها در شهر را چگونه ارزیابی می کنید؟ و این سطح ایمنی تا چه حد با استانداردهای روز دنیا منطبق است؟من با توجه به سابقه چندین ساله در ساختمان سازی و بخش های اجرایی به جرات می توانم بگویم سطح ایمنی ساختمان های بندر عباس به نسبت بسیاری از شهرها و ساختمان ها در شهرهای دیگر بالاتر و بهتر است اما این حرف به معنای این نیست که سطح کنونی ایمنی ساختمان ها در شهر ایده آل و مطلوب باشد ما هنوز به سطح استاندارد های لازم و طراز اول ایمنی ساختمان ها نرسیده ایم. نکته مهمی که باید در زمینه ایمنی ساختمان ها به آن توجه کنیم این است که ایمنی در فرایند ساختمان سازی چند مرحله دارد در مرحله طراحی باید شرایط اقلیمی و محلی برای حفظ ایمنی در نظر گرفته شود مثل زلزله خیز بودن منطقه و شرایط آب و هوایی به عنوان مثال رطوبت موجود در هوای هرمزگان که باید در طراحی و کاربرد مصالح به آن توجه کرد. نکته بعدی در مورد ایمنی مربوط به نحوه ساخت و کاربرد مصالحی است که در زمان ساخت به کار برده می شود و یا بعدا تغییر پیدا می کند و نکته مهمتر تغییراتی است که در کاربری ساختمان ها داده می شود به عنوان مثال ساختمان هایی که با کاربری مسکونی ساخته می شود اگر به عنوان تجاری و انبارها استفاده شود سطح ایمنی بنا را به شدت کاهش می دهد که در این زمینه ضعف ها و غفلت هایی وجود دارد، اما بخش مهمی از فرایند ایمنی ساختمان مربوط به چیزی است که از حیطه سازمان های مسئولی مانند نظام مهندسی و شهرداری خارج و مربوط به بهره بردار و مالکان ساختمان هاست. عدم نظارت و کنترل ساختمان ها از نظر سازه ای و تاسیسات پس از بهره برداری می تواند هر ساختمانی را  اگر چه در زمان ساخت هیچ ایرادی نداشته باشد را دچار نقص ایمنی و اشکالاتی کند در نتیجه عدم رسیدگی به ساختمان موجب می شود تا با یک اتفاق ساده مانند کشیدن خیابان یا گود برداری در کنار ساختمان و... بنا دچار مشکلات ایمنی شده و بعضا با تلفات جانی و مالی روبرو شویم. چطور می توان از این استهلاک ساختمان ها جلوگیری کرد راه حل این مساله چه می تواند باشد ؟هیچ نظام مشخصی برای کنترل ساختمان در دوره بهره برداری وجود ندارد  هر چند باید مجموعه دستورالعمل ها و یا قوانینی برای دوره بهره برداری از ساختمان وجود تدوینشود ساختمان بعد از ساخت و در زمان بهره برداری باید از نظر نوع و میزان بهره برداری و ظرفیتی که از آن استفاده می شود باید مورد کنترل قرار بگیرد این مساله به شدت عمر و ایمنی ساختمان را افزایش خواهد داد اما هنوز هیچ قانون و یا الزامی در این زمینه وجود ندارد و تنها مالکان ساختمان ها هستند که باید بنا ها را از لحاظ فنی و تاسیساتی به صورت دوره ای چک نمایند.مساله دیگری که در زمینه ایمنی بناها در بندر عباس با آن روبرو هستیم به حجم انبوه ساختمان های سه یا چهار طبقه ای مربوط می شود که زمانی در بندر عباس بدون آسانسور ساخته شده و حالا بعد از گذشت چندین سال آسانسور ها به آنها اضافه می شود این امر موجب شده در چند سال گذشته آمار تلفات آسانسور در استان به شدت افزایش پیدا کند به نظر شما چطور می توان ایمنی این سازه ها را کنترل و از تلفات جلوگیری کرد؟همیشه اضافه کردن یک سازه به یک ساختمان از پیش ساخته شده تبعاتی دارد که گاها این رخدادها در بعضی از جاها به صورت همه جانبه مورد بررسی قرار نمی گیرد نکته مهم در ساخت آسانسورها مبحث مقاوم سازی و الزام به این مورد است که می تواند ضمن افزایش ایمنی آسانسورهای اضافه شده تلفات را به حداقل برساند. به همین منظور بخش مربوط به ضوابط و مقررات اجرایی باید در سازمان نظام مهندسی و بخش ضوابط مقررات اداری و قانونی باید در شهرداری اجرا شود که  ما در صدد تلفیق این دو برای ارایه یک دستور العمل جامع هستیم تا بتوانیم ضعف ها را در این زمینه پوشش دهیم و البته این مساله مستلزم یک همکاری مشترک میان سازمان نظام مهندسی و سازمان استاندارد هم هست. اما مساله مهمی که در زمینه آسانسورها و ایمنی آنها باید به آن توجه کرد عدم رها سازی آنهاست به خصوص در ساختمان هایی که سازه آسانسور پس از چند سال به آنها اضافه می شود باید آسانسور به صورت دوره ای توسط شرکت های ذی صلاح از نظر تجهیزات و کارکرد چک و رفع عیب شود این مساله تلفات در زمان بهره برداری را به حداقل ممکن می رساند.آنچه در سیما و منظر شهری بندر عباس کمتر به چشم می آید انطباق ساخت و سازها با اقلیم و شرایط آب و هوایی است چرا در سالهای گذشته که شهر در حال گسترش بوده راهکارهایی برای رفتن به سمت سازگاری ساختمان ها با اقلیم جنوبی در استان پیش بینی نشده است؟من قبول دارم که در سالهای گذشته نقش اقلیم در طراحی های ساختمان کمرنگ بوده  است به نظر من یکی از وظایف سازمان این است که باید در جهت پر رنگ کردن عامل اقلیم در طراحی و اجرای ساختمان ها کوشش نماید اما این مساله به چند دلیل تا کنون مغفول مانده یکی از دلایل مربوط به آموزش می شود اینکه باید آموزه هایی که در زمینه اقلیم به افراد رشته مهندسی تدریس می شود مورد بررسی قرار بگیرد و بر اهمیت طراحی بر اساس اقلیم تاکید شود  عامل دیگر به فرهنگ و دیدگاه مردم ما باز می گردد اینکه بسیاری از سرمایه گذاران در ساختمان ها و مالکان در بسیاری از موارد طراحی مدرن را بر طراحی بر اساس اقلیم و یا شرایط تاریخی و جغرافیایی ارجحیت می دهند و چون الزامات طراحی های مدرن با برخی از پارامترهای موجود در اقلیم همخوانی ندارد ناچارا پارامترهای اقلیم در طراحی کنار گذاشته می شود. عامل دیگر در زمینه عدم انطباق اقلیم بر طراحی ساختمانها مربوط به سیاستگذاری هاست یکی از مسایلی که باعث می شود دست مهندسان در زمینه طراحی باز نباشد این است که زمین ها و مساحت هایی که در اختیار آنها قرار می گیرد امکان طراحی مناسب و منطبق با اقلیم  را نمی دهد. تفکیک شهری و فشار کارفرما برای استفاده حداکثری از زمین به عنوان یک سرمایه مجموعه عواملی است که موجب می شود الزامات طراحی و شرایط مکانی خودش را به مناسب بودن بر اساس اقلیم تحمیل نماید. نکته مهم دیگر اینکه در زمینه اقلیم کاربرد مصالح هم نقش مهمی دارد اینکه کارفرمایان تا چه حد به استفاده از مصالح منطبق با اقلیم و شرایط آب و هوایی تمایل داشته باشند و از نظر سازندگان کابرد آنها به خصوص در نما می تواند منظر شهری را دگرگون نمایدآقای رضایی چرا نظام مهندسی ساختمان برای زیبا سازی نماهای شهری و هویت بخشی به آن بر اساس اقلیم و هویت های تاریخی و فرهنگی و البته در کنار آن ایمنی بیشتر نماها تا کنون الزاماتی را اجرا نکرده است؟نکته قابل توجه در سوال شما این است که  زیبایی یک مقوله نسبی بوده و دیدگاه هر شخص نسبت به آن متفاوت است اگر چه در این زمینه اصول شهری و الزامات خاصی وجود دارد که البته آن را نظام مهندسی تعیین نکرده و نمی کند و تنها مجری آن است. به طور کلی الزامات و قوانینی که هویت شهری را تعیین کرده و شکل می دهد نه تنها زیر نظر نظام مهندسی شکل نگرفته بلکه در نهادی تدوین شده که نظام مهندسی ساختمان در آن شورا تنها صاحب یک نظر مشورتی است. سیاستگذاری های کلی و الزامات سیما و منظر شهری در جاهایی مانند راه و شهر سازی و برخی کمیسیون های تخصصی استانداری تصویب می شود در جاهایی این تصمیمات حتی مخالف نظر نظام مهندسی است اما سازمان اراده ای در تغییر آن ندارد و اگر قرار بر تغییر و تحولات در سیمای شهری است باید از کمیسیون های تخصصی سازمان راه و شهر سازی صورت میگیرد.شهرداری و نظام مهندسی دو رکن مهم در تعیین سیاستگذاری های ساخت و ساز هستند شما به عنوان ریاست نظام مهندسی ساختمان تداخل وظایفی میان این سازمان و شهرداری در زمینه ساخت و سازهای شهری می بینید؟به نظر من این دو سازمان در کنار هم کار میکنند و مداخله ای در زمینه و حیطه وظایف آنها وجود ندارد در مسایلی که شبه تداخل وجود دارد  جاهایی است که قوانین به صورت روشن و واضح وجود ندارد ، یا قانون سکوت کرده است و یا متولی امر در قانون به صورت شفاف مشخص نشده است که این مستلزم پر شدن خلا های قانونی است. این مساله به طور کلی از حیطه صلاحیت سازمان نظام مهندسی هم خارج است چرا که این قانون است که وظایف هر نهاد از جمله سازمان نظام مهندسی را مشخص می کند.تداخلات وظایف و اختیاراتی که امروز در حیطه کار شهرداری و نظام مهندسی‌مشاهده می شود بیشتر به دلیل تغییرات و تعدد آیین نامه هایی است که در طول زمان مغایرت هایی را برای حیطه کاری و وظایف این دو سازمان ایجاد کرده این مساله حتی برای مالکان و بهره برداران ساختمان نیز مشکل شده است. شهرداری و نظام مهندسی هر کدام بخشی از کارهای ساختمان ها را انجام می دهند و مکمل همدیگر هستند. البته در شهر بندر عباس هنوز بخش هایی از قانون اجرا نشده است که این مساله به دلیل توان مجموعه مهندسی استان و برخی از الزامات قانونی از جمله ترتیباتی مانند ورود مهندسان به صورت شرکت های حقوقی در زمینه ساخت است که موجب شده تا بخشی از وظایف به شهرداری ها موکول شود.در زمینه قانون ارجاع کار در میان اعضای نظام مهندسی نارضایتی هایی وجود دارد شما به عنوان رییس تازه این سازمان چه راه حلی را در نظر دارید؟در زمینه قانون ارجاع کار دو نظریه وجود دارد نظر اول اینکه اصلا ارجاع کار عادلانه نیست و دوم اینکه شیوه ای که دارد اعمال می شود عادلانه نیست اما بر طبق قانون، باید نظام ارجاع اعمال شود هر چند که شاید عده ای زیادی از جامعه مهندسی پیرو نظر اول باشند و این کار را عادلانه ندانند. بر طبق قانون برخی از کارها را می توان بر اساس سیستم ارجاع داد و برخی از کارها به صلاحدید نظام مهندسی به افراد ارجاع داده شود این مساله هم می تواند زمینه تخلف باشد و هم می تواند ضامن کیفیت باشد مشکلی که الان در زمینه قانون ارجاع کار وجود دارد عدم جامعیت این قانون است که اگر چه کوشیده می شود تا تخلفات را به حداقل برساند ولی حق انتخاب را از مالک می گیرد مساله ای که قانون ارجاع کار را تحت تاثیر قرار داده این است که اگر چه بر طبق قانون باید ارجاع کار باید به صورت رندوم صورت بگیرد اما این مساله به صورت کامل اجرا نمی شود و مالکان می توانند مهندسان اجرایی خود را انتخاب نمایند برای رفع این مساله باید دو کار صورت بگیرد یکی شفاف سازی ارجاعات ازجانب نظام مهندسی است که قطعا این شفاف سازی در این دوره انجام می شود و موضوع دوم به مساله خود ارجاعی برمی گردد که مربوط به گزینشی ارجاع دادن می شود که نوبت ما به صورت صحیح تقسیم نمی شود که این اشکالی است که به سیستم گرفته می شود و ما سعی در رفع این اشکال سیستمی خواهیم داشت.