کشنده قرمز سند نابودی خلیج فارس

 صبح ساحل ، حوادث -  تغییرات آب و هوایی و دخالت‌های انسانی در نواحی ساحلی موجب شده كه سیكل انرژی كه در گذشته به تولید ماهی یا ذخایر با ارزش تبدیل می‌شد به سمت تولید گونه‌های مضر و غیر ضروری تغییر مسیر دهد.به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ آدمی همیشه در پی كشف دنیاهای ناشناخته به مكان های به خصوصی قدم می گذارد تا حس كنجكاوی خود را ارضا كند؛ دنیای زیر آب یكی از این مكان هاست كه بیش از 95درصد انسان ها با آن از نزدیك نا آشنایند و این در حالی است كه بیش از 70درصد كره زمین از آب پوشیده شده و به كره آبی معروف است. ایران از كشورهایی است كه خداوند نعمت دو پهنه وسیع آبی در شمال و جنوب این سرزمین را به آن عطا کرده است.مرداد 86 بود كه  مرگ و میر دلفین‌ها در شرق هرمزگان همه دوستداران محیط زیست را متأثر كرد. اما هنوز یك سالی از این قضیه نگذشته بود كه قهر طبیعت این بار به صورت پدیده ای قرمز به سراغ این سواحل آمد و در اواخر سال 87 به حدی گسترش پیدا كرد كه تمامی سواحل جنوب حتی سواحل خوزستان را نیز فرا گرفت.پدیده کشنده قرمز نخستین بار در مرداد ماه 1387 در خلیج فارس و دریای عمان مشاهده شد که عامل آن نوعی جلبک به نام «ککلودینیوم» بود و باعث نابودی بیش از 34 تن آبزی شد.پدیده كشنده قرمز در سراسر جهان رخ می دهد و بطور موثر منابع شیلات را در كشورهای نظیر اسكاندیناوی، ژاپن، كارائیب، اقیانوس آرام جنوبی و آبهای آمریكای شمالی و این اواخر حتی ایران نابود كرده یا مشكلاتی برای آنها به وجود آورده است.به گفته محققان برخی از انواع کشنده قرمز به تولید سمهای طبیعی، کاهش اکسیژن محلول یا سایر تأثیرات منفی می انجامد. بیشترین اثرگذاری کشنده قرمز مربوط به مرگ و میر آبزیان وحشی دریایی و ماهیان ساحلی، پرندگان، پستانداران دریایی و سایر موجودات است.كشنده سرخ كه ناشی از شكوفایی جلبك‌هاست خطر آنی برای محیط زیست ندارد، اما به‌عنوان جانوری كه تنوع و فراوانی گونه‌های آن افزایش یافته، ممكن است اثراتش را در چند سال آینده به شكل كاهش شدید ذخایر ماهی و آبزیان نشان دهد.  به‌طور كلی تغییرات آب و هوایی و فعالیت‌ها و دخالت‌های انسانی در نواحی ساحلی موجب شده كه سیكل انرژی كه در گذشته به تولید ماهی یا ذخایر با ارزش تبدیل می‌شد به سمت تولید گونه‌های مضر و غیر ضروری تغییر مسیر دهد و ایران تنها كشوری نیست كه با این مشكل مواجه شده است.داود میرشکاری مدیرکل زیست بوم دریایی حفاظت محیط زیست، اظهار داشت: در تمامی آب های کره زمین با گرم شدن هوا و مرگ و میر آبزیان در نوار ساحلی این اتفاق می افتد.وی در ادامه افزود: کشنده سرخ همزمان با شکوفا شدن جلبک ها رخ می دهد که این جلبک ها سم بسیار مهلکی دارند و بعضی از آن ها در آبزیان تجمع کرده و به انسان منتقل می کنند.میرشکار با اشاره به گرم شدن هوا و پدید آمدن کشنده سرخ در خلیج فارس و دریای عمان، گفت: از جمله عواملی که باعث شکوفا شدن کشنده سرخ می شود وجود مواد غذایی مناسب مانند فیتوپلانکتون ها یا گیاهان ریز دریایی است. این گیاهان ریز برای رشدشان نیاز به اکسیژن و مواد غذایی فراوان دارند‌.وی در ادامه افزود: این گیاهان ریز با وجود غذا و اکسیژن می توانند خیلی زود تکثیر و رشد کنند و این نوعی خود پالایی است برای اینکه مواد غذایی را از چرخه اکوسیستم خارج کند.پایداری کشنده قرمز خسارت جبران ناپذیری به اکوسیستم آبی میزندنام این پدیده در دنیا HAB مخفف Harmful Algae Bloom به معنی شكوفایی مضر جلبكی است. در گذشته Red Tide به معنی جزر و مد (كشنده) قرمز نامیده می شد كه هنوز هم گاهی مصطلح است. اما این پدیده لزوما در ناحیه جزر و مدی اتفاق نمی افتد و همیشه هم رنگ آن قرمز نیست گاه به رنگ‌های دیگر مثل سیاه، شیری، زرد، نارنجی، قهوه‌ای، سبز و ارغوانی نیز مشاهده شده همچنان‌كه پدیده اخیر درآب‌های جنوب كشور قهوه‌ای مایل به زرشكی رنگ است و گاهی بوی بدی از آب به مشام می رسد. این رویداد اگر به‌صورت موقت و ناپایدار و ناشی از گونه‌های غیرسمی باشد چندان نگران‌كننده نیست ولی در صورت پایدار بودن ممكن است خسارات جبران ناپذیری به اكوسیستم آبی و آبزیان وارد كند. آلاینده‌های آلی عامل ماندگاری پدیده کشنده قرمز  زباله‌ای كه كنار دریا ریخته شده با باد و باران به راحتی وارد دریا می شود و بعد از تجزیه، ازت آن آزاد و مورد استفاده جلبك‌ها قرار می گیرد، زلزله هم ممكن است باعث شود، موادی كه در كف دریا ته نشین شده از كف به سطح بیاید، مواد مغذی كه به دریا وارد می شود 2منبع دارد یكی خشكی و دیگری بستر دریا كه با تلاطم این مواد به سطح می آیند. یعنی با جریاناتی كه از اعماق به سطح می آیند و اصطلاحا فراجوشی گفته می شود. در دریای عمان یك فراجوشی تابستانه داریم ولی اگر زلزله شود ، مواد مغذی بیشتری به سطح می آید.پساب های صنعتی و خانگی علل تشدید پدیده کشنده قرمزعلـل بـروز این پدیده به طوركامل شناخته شده نیست اما به نظر می رسد ورود پساب های صـنعتی و خانگی و حجم مواد مغذی در آب زیاد شده و كلروفیل جمعیتهای جلبكی و فیتوپلانكتون ها افزایش می یابد و طی این فرایند كـل سطح آب را پوشش می دهد و در نتیجه نور و اكسیژن به زیر آب نمی رسد و در نهایت ماهی ها و جانداران زیر آب از بین می روند و همچنین وقوع زلزله های زیردریایی، حركت خاص آب دریاها، چسبیدن جلبكها و سایر عوامل ایجـاد این پدیده به كشتی ها و ورود آنها به آب های دیگر، دستكاری های انسان، وقوع طوفان گونو و غیره از علـل بـروز و تشدید این پدیده باشند.روش های مقابله با پدیده کشنده قرمز درحال حاضـر متداول ترین روش برای مقابله با این پدیده، استفاده ازخاك رس است. به نظر می رسد، پاشیدن خـاك رس روی جلـبك هـا، مـوجب كـاهش چـشمگیر جمعـیت آنهـا مـی شود. این عمل از دوباره كاری جلوگیری می كند. راه هایی كه كشورهای دیگر رفته اند و به بن بست رسیده اند را به ما معرفی می كند. باید این راه ها نیز بررسی شوند، شاید این روشی كه در كشوری مردود اعلام شده، تحت شرایط محیطی كشور ما یا با شرایط خاص در كشورمان قابل استفاده باشد.اقداماتی که می توان برای مقابله با این پدیده انجام دادتعریف و تدوین طرح پایش بلوم جلبكی در مناطق ساحلی و دریایی خلیج فارس و دریای عمان؛ بررسی تولـید مـثل و ژنتـیك گـونه پلانكتون شكوفا شده و بررسی عوامل زیستی و غیر زیستی مؤثر در كنترل تولیدمثل و چرخه زیستی آن؛ بررسی اكولوژیكی نقاط كلیدی كه تحت تأثیر شكوفایی قرار می گیرند؛ پیش بینی زمان، محل و بزرگی شكوفایی مضر فیتوپلانكتونی كه می تواند اثرات مخرب آن را با اقدامات بـه موقـع كـاهش دهد؛ پایش تحقیقاتی خلیج فارس و شناسایی عوامل تأثیرگذار در پیدایش شكوفایی؛ تحقـیق بـه مـنظور شناسایی به موقع شكوفایی مضر از طریق تهیه تصاویر ماهواره ای و تحقیق به منظور پـیش بینـی سـرعت حركت وجهت شكوفایی مضر؛ بررسی مواد آزاد شده توسط جلبك و تأثیر آنها در اكوسیستم؛ بررسـی راه هـای كاربـردی برای جلوگیری و محدود كردن شكوفایی؛ تحقیق در زمینه راه های كنترل تراكم شكوفایی؛ اطلاع رسانی و افزایش مشاركت جامعه در مبارزه با ورود مواد مغذی به آب است.افزایش روز به روز کشنده سرخ در جهاندر سالهای اخیر رشد زیادی در آگاهی های جهانی در رابطه با کشنده سرخ صورت گرفته است و هزینه و بودجه زیادی برای گسترش صنعت پرورش صدفداران و افزایش سلامتی انسان ها در نظر گرفته شده است.به علاوه دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که کشنده سرخ در سراسر کره زمین مرتباً در حال افزایش است که این افزایش می تواند در نتیجه فعالیت های انسان باشد. مواد غذایی غنی به واسطه شکلهای مختلف آلودگی و تغییرات مشخص که به فضای سبز وارد شده، دلیل و نظریه ای به شدت افزایش طول دوره کشنده سرخ است. همچنین انتقال تخم های در حالت کمون به مخازن توازن کشتی ها به پخش شدن و ظهور آنها کمک کرده است. بنابراین در این مورد تحقیقات بین المللی زیادی برای ارزیابی و سنجیدن گسترش شکوفایی جلبکی و مشکلات و درگیری های انسان در این رابطه انجام شده است. هدف این تحقیقات یافتن راهی است که بتوان قبل از ظهور کشنده سرخ آن را پیش بینی کرد. پژوهشگران هیئت تحقیقات دریایی شیلات ( SFRI ) به طور منظم ظهور کشنده سرخ مضر و قوی را در آبهای اطراف سواحل به اعضای جامعه اطلاع می دهند. دانشمندان سخت در حال کارند تا فاکتورهایی که شکوفایی کشنده سرخ نتیجه آنهاست را شناسایی کنند. پس در نتیجه این فعالیت ها می توانیم شکل گیری شکوفایی و راه های ممکن نابود کردن و کم کردن صدمات نامطلوب بر روی زندگی دریایی و سلامتی جامعه را پیش بینی و محقق کنیم.نسل های آینده هم سهمی از زمین دارند جلوگیری از تخلـیه پـساب هـای صـنعتی و خانگـی درسال های اخیر نباید كارمشكلی باشد. تنها باید وجدان انسان ها را بیدار كرد و به آنها قبولاند كه آنچه امروز در دست ماست فقط متعلق به ما و نسل ما نیست و نـسل آینده نیز سـهمی از این مـواهب دارد. ساختن تصفیه خانه های مجهز و تصفیه كامل فاضـلاب هـا تـا مرحله پیشرفته به منظور حذف فسفر و ازت از جمله اقدامات اساسی در كاهش بروز این پدیده است.