زکات عام و زکات خاص

 صبح ساحل، اجتماعی _  آگاهی پیداکردن از برنامه های  دینی، رمز موفقیت هر فرد مسلمان است یعنی باید دید خود را بشناسیم تا به حقیقت آن پی ببریم.

دراین میان واژه هایی دینی وجود دارندکه دقت و بررسی آنها، حقایق مهمی رابه ما نشان می دهد و شرط دقت دراین گونه واژه ها ، جامع نگری درآنهاست به گونه ای که آنهارا ازیک محور خاص بررسی نکنیم وبه یک جریان مشخص محدود نسازیم.

یکی ازاین کلید واژه های مهم وجامع، واژه معروف (زکات) است.

زکات درلغت به معنای (رشد) است ولی در اصطلاح فقهی عبارت است از پرداختن حق شرعی به ازاء 9 چیز در صورت رسیدن به اندازه مشخص برای فقرا ونیازمندان

آری! بر 9چیز زکات تعلق می گیرد: گندم، جو، خرما، کشمش، گاو، شتر، گوسفند،سکه طلا و سکه نقره.

 این نوع زکات، زکات خاص است که بر نه چیز مشخص تعلق می گرد.

اما باید گفت: این نوع زکات شامل تمام مسلمانان نمی شود، بلکه یک عده مسلمانانی که چنین امکاناتی را دارند باید زکات مالشان را بپردازند.

بنابراین علاوه بر زکات خاص که برخوارد خاصی تعلق می گیرد، زکات دیگری وجود داردکه برتمام مسلمانان لازم است پرداخت کنند. همان طوریکه درقرآن کریم آمده است:

« والذین للزکاه فاعِلُونَ.» (1)

از این آیه شریفه به دست می آیدکه یکی از ویژگی های انسان های مومن این است که زکات خودرا پرداخت می کنندوبه طور یقین منظور، زکات خاص نیست، زیرا از آیه به دست می آیدکه به افراد خاص اختصاص ندارد وشامل همه می شود؛ یعنی مومنان کسانی هستندکه نعمت های الهی را شناخته وقدردان آن نعمت ها می باشند.

پس زکات عام یعنی نعمت های الهی رابشناسیم وسپس قدردان آن ها باشیم وبا عبودیت می توان به حقیقت شکر وسپاس الهی رسید.

برهمین اساس می فهمیم که چرا خداوند بعد از خواندن نماز به پرداختن زکات سفارش می کند؟

علت این است که انسان در مقام عبودیت یک وظیفه شخصی ویک وظیفه اجتماعی دارد.

نماز، ادای عبادت به عنوان یک وظیفه  شخصی است، ولی زکات، ادای عبادت به عنوان یک وظیفه اجتماعی است.

حال سوال این است که ملاک تحقق زکات عام چیست؟ تا بتوان قدردان نعمت های الهی بود؟

در مجموع سه ملاک برای شناخت نعمت ها و قدردانی از آنها وجود دارد:

-1 اهمیت دادن به خواسته های خداوند در انجام واجبات و ترک محرمات.

-2 دوستی کردن با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خداوند.

-3تلاش برای توسعه شعائر دینی درجامعه مثل فرهنگ امر به معروف ونهی ازمنکر.

عملیاتی کردن این سه محور فضا را برای تحقق بسیاری ازبرنامه ها مهیا می سازد ویکی ازمعابر حساس برای تحقق عبودیت در روی زمین جامه عمل پوشاندن به همین برنامه ها است. به همین دلیل است که درکنار نماز، به زکات توجه داده شده است.

پاورقی:

-1 مومنون،4