آغوش باز هرمزگان برای دانش‌آموزان مهاجر

  صبح ساحل ، اجتماعی - صدف محمودی//آمنه هم از من درشت‌هیکل تر بود و هم باهوش‌تر، من هنوز هفت سالم کامل نشده بود اما خیلی زود فهمیدم که او یازده‌ساله است، آمنه همکلاس اول دبستانم بود، باوجود اختلاف سنی به‌سرعت صمیمی شدیم و البته رقیب هم بودیم.از کلاس دوم دیگر او راندیدم، چند بار رفتم در خانه‌اش، از مادرش سراغش را گرفتم، در عالم کودکی نگران دوستم بودم که دیگر به مدرسه نمی‌آمد، فهمیدم که ازدواج‌کرده، من کودک هشت‌ساله‌ای بودم که هیچ ذهنیتی از ازدواج نداشتم و نمی‌دانستم دختری در این سن چرا باید چنین کاری کند، طولی نکشید که فهمیدم مادر شده، حتی یک‌بار او را در کوچه با بچه‌ای در بغل دیدم رویش را از من برگرداند، بعدها فهمیدم خجالت کشیده بود، بعدها فهمیدم او دوست داشت درس بخواند و ترک تحصیل امری خودخواسته نبود. آمنه را دیگر ندیدم اما این سرنوشت بسیاری از کودکان افغان است، دختران و پسرانی که به دلایل مختلف از تحصیل بازمی‌مانند.امسال سرنوشت بسیاری از این کودکان به‌گونه‌ای دیگر تغییر کرد چراکه وزیر آموزش پرورش اعلام کرد که هیچ دانش‌آموز افغانی از مهر جا نخواهد ماند سید محمد بطحایی در توئیتر خود نوشت: تحصیل علم و دانش در هر شرایطی حق تمام افراد است، تلاش می‌کنم تا دانش‌آموزان هیچ ملیتی #از مهر جانمانند؛ و چندی بعد این مقام مسئول در توئیتر خود باز نوشت: به قول خود عمل کردم 370 هزار دانش‌آموز افغانی و خارجی از مهر جا نماندند در تلاشیم آن‌هایی که نتوانستند مدرک برسانند هم جا نمانند.حالا مهر تمام‌شده و باید دید امسال چه کسانی از مهر جا ماندند و چه کسانی به مدرسه رفتند و وزیر آموزش‌وپرورش تا چه اندازه در عمل به قول خود عمل کرده است؟ نکات قابل‌توجهی در خصوص مهاجرین وجود دارد: بسیاری از این کودکان از سر اجبار به کار وادار می‌شوند و فرصت حضور در مدرسه در ساعات عادی را ندارند، گروهی از والدین به دلیل نگرانی حضور غیرقانونی خود تمایلی به ثبت‌نام فرزندان خود در مدارس ندارند. گروه دیگری از والدین سواد را برای دختران خود ضروری نمی‌دانند و این کودکان بدون حمایت و دیدبانی، از مدرسه جا می‌مانند. یک تخمین مقدماتی نشان می‌دهد حداقل سه میلیون مهاجر قانونی _ غیرقانونی در ایران زندگی می‌کنند، از این تعداد یک‌میلیون کودک و نوجوان‌اند که حداقل هفتصد هزار نفرشان در سن تحصیل هستند. طبق گفته وزیر، سیصد و هفتاد هزار نفر ثبت‌نام‌شده‌اند درنتیجه جامانده‌ها از تحصیل، حداقل دویست و سی هزار کودک تنها از مجموعه کودکان مهاجر است.استان هرمزگان یکی از اصلی‌ترین استان‌های اتباع پذیر ایران است که به گفته معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش‌وپرورش استان هرمزگان در سال تحصیلی 96-97 2 هزار و 996 نفر از دانش‌آموزان اتباع خارجی در مدارس این استان تحصیل می‌کنند. با توجه به اینکه تعدادی از اتباع خارجی در چرخه گذراندن مراحل برای ثبت‌نام در مدارس هستند، این آمار افزایش می‌یابد و پیش‌بینی ما شش هزار نفر است که تاکنون به چهار هزار و 789 نفر در پنج منطقه آموزشی در سامانه دانش‌آموزی سناد ثبت‌نام کرده‌اند این در حالی ست که سال گذشته یک هزار و 793 دانش‌آموز اتباع خارجی در هرمزگان مشغول به تحصیل بودند. ایرج بیت‌اللهی ادامه داد: ثبت‌نام اتباع خارجی که مدرک اقامتی و هویتی معتبر دارند، در تمام مدارس سطح استان انجام می‌شود اما امسال اتباع خارجی که مدارک ندارند نیز می‌توانند با داشتن «معرفی‌نامه حمایت تحصیلی اتباع خارجی» صادره از اداره کل اتباع در مدارس پذیرش شوند این افراد بعد از گذراندن چرخه مراحل در اداره کل اتباع استان، مرکز بهداشت و غیره می‌توانند در منطقه (یک و 2 و ایسین) بندرعباس، پارسیان، حاجی‌آباد، کیش و (شهاب و هرمز) قشم مشغول به تحصیل شوند.وی افزود: ادارات آموزش‌وپرورش باید برای تعیین پایه تحصیلی متقاضیان دوره اول متوسطه مطابق مفاد ماده 43 آیین‌نامه اجرایی مدارس و برای تعیین پایه تحصیلی متقاضیان دوره دوم متوسطه، مطابق مفاد ماده 70 آیین‌نامه آموزشی دوره متوسطه روزانه عمل کرده و پس از تعیین پایه تحصیلی نسبت به صدور معرفی‌نامه به مدارس مربوطه اقدام کنند.این مسئول خاطرنشان کرد: دانش‌آموزان اتباع خارجی همچون دانش‌آموزان ایرانی در مدارس ثبت‌نام می‌شوند و هزینه‌هایی مانند کتاب، بیمه و هزینه رایج دیگر را پرداخت می‌کنند. آن‌هایی که بضاعت مالی ندارند می‌توانند با مراجعه به این اداره مشکلشان را حل کنند و هیچ مدرسه دولتی حق گرفتن شهریه اضافه از این دانش‌آموزان را ندارد.آثار و پیامدهای تحصیل مهاجرین در کشور بیگانهاین تنها بخشی از مسئله تحصیل مهاجرین در ایران است. قطعاً پیامدهای مثبت و منفی به همراه دارد، نظر معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش‌وپرورش استان هرمزگان را درباره این موضوع جویا شدیم که عنوان کرد: با این روند مشکلات آموزش‌وپرورش استان مضاعف می‌شود افزایش تراکم دانش‌آموزان در استان درحالی‌که فضا و امکانات کافی موجود نیست به ضررمان خواهد بود.دکتر اخلاقی پور جامعه‌شناس و مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری هرمزگان در این خصوص بیان کرد: ما به‌عنوان جامعه میزبان موظف به ارائه خدمات آموزشی، تعلیم و تربیت که جز حقوق اولیه هر انسانی ست، هستیم که این امر خود پیامدهای منفی به همراه دارد، یکی از آن‌ها تعارضات نقشی و فرهنگی ست و ممکن است این نکته‌بین معلمین و دانش‌آموزان و ارتباط دانش‌آموزان با یکدیگر مشهود باشد.وی افزود: پذیرش مهاجرین باید کارشناسی شده و اصولی باشد. به‌عنوان‌مثال این اتفاق منجر به افزایش تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌ها می‌شود که گاه این عدد به چهل نفر هم می‌رسد. مشکل این طرح عدم شناسایی بخش آسیب‌های اجتماعی آن است. باید مانند سایر کشورها مدارس خاصی با کمک یونسکو برای مهاجرین ایجاد شود، چراکه مهاجرین فشارهای روانی را متحمل می‌شوند که سایر افراد از آن آگاهی ندارند.