تکذیب آشکار، تایید پنهان

صبح ساحل ، اقتصادی - حسن بردال//  پس از مدت‌ها تناقض‌گویی درباره‌ی حضور کشتی‌های صیادی چین در آب‌های دریای عمان، شنبه 27 مرداد این موضوع فقط برای چند ساعت از سوی یکی از مسوولان «تایید رسمی» شد.

محمدعلی حسن‌زاده معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی ایران، در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم گفت «کشتی‌های چینی ‹قرارداد رسمی اجاره بلندمدت› برای ماهیگیری در عمق ۲۰۰ متری آب‌های ایران در دریای عمان دارند».

انتشار این خبر به سرعت به موضوعی مهم در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مبدل شد، اما ساعتی نگذشت که معاون صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات ایران آن را تکذیب کرد.

شاپور کاکولکی در گفت‌وگو با  تسنیم، ضمن رد گفته‌های معاون سازمان بنادر و دریانوردی گفت «سازمان شیلات تا امروز مجوزی برای صید آبزیان توسط چینی‌ها صادر نکرده و چینی‌هایی که در دریا مشاهده می‌شود هم برای ایرانی‌ها صید می‌کنند».

طبق گفته‌ی آقای کاکولکی، ایرانی‌ها کشتی‌های چینی را به صورت اجاره یا اجاره به شرط تملیک با تعدادی خدمه در اختیار گرفته‌اند، اما مالکیت صید به طور کامل در اختیار بهره‌برداران ایرانی است.

نکته‌ی مهم اما این تکذیب قابل‌پیش‌بینی نبود، بلکه ‹تایید›ی پنهان بر یک موضوع مهم دیگر بود که در دل گفته‌های معاون سازمان شیلات ایران وجود داشت.

طی یک سال اخیر که موضوع حضور کشتی‌های صیادی منسوب به چینی‌ها در آب‌های جنوب ایران اهمیت بیشتری یافته، معترضان به این حضور از ‹کاهش میزان صید ماهیگیران ایرانی› گفته‌اند و می‌گویند کشتی‌های چینی خلیج فارس را ‹جارو› می‌کنند؛ ‌اما در سوی دیگر هر بار یکی از مسئولان تاثیر حضور کشتی‌های ترال بر میزان صید صیادان بومی را رد کرده‌اند؛ چرا که به گفته‌ی آن‌ها کشتی‌ها ترال فقط مختص یک یا چند نوع خاص ماهی هستند که صیادان بومی به سراغ این نوع آبزیان نمی‌روند.

شاپور کاکولکی، معاون سازمان شیلات ایران اواسط مهرماه سال گذشته گفته بود «صید این کشتی‌ها فقط برای گونه ‹فانوس‌ماهیان› است که اندازه‌شان حداکثر 7سانتی‌متر و 4-5گرم هم وزن دارند و عمرشان حدود یک سال است و به صورت گله‌ای و در حجم زیاد در مناطق عمیق بیش از 200 متر زیست می‌کنند».

او همچنین اضافه کرد «از این رو امکان صید این ماهی با شناورهای کلاس لنج و قایق (صیادان سنتی) که جامعه بهره‌بردار سنتی را تشکیل می‌دهد وجود نداشته و تداخل با صید خرد ندارد و تنها به روش صید ترال میان‌آبی توسط کشتی‌های توانمند با برداشت از آب‌های عمیق امکان‌پذیر است».

حسن صالحی رییس سازمان شیلات ایران هم 14 مرداد امسال در این باره گفت «این شناورها(ی منسوب به چینی‌ها) در مناطقی که عمق دریا بیش از ۳۰۰ متر است، ‹صید ماهیان ریز و یا فانوس‌ماهیان› را انجام می‌دهند».

هدایت‌اله میرمرادزهی مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان هم مرداد سال گذشته اظهار داشت «کشتی‌های ترال چینی ‹تنها› به صید ماهی‌های غیرماکول نظیر یال‌اسبی، سلطان ابراهیم و ماهی مرکب که به دلیل ملاحظات شرعی مورداستفاده مسلمانان نیست، می‌پردازند».

علاوه بر این سه مقام مسوول در شیلات؛ فریدون همتی، استاندار هرمزگان هم اخیرا (۲۰ مرداد امسال) تاکید کرد که سازمان شیلات ایران مجوز‌هایی صادر کرده که ماهیگیران این کشور از محل صید «فانوس ماهی‌ که یک دوره خاصی عمر دارند، بهره‌مند شود.

بر همین اساس، مجوز صید به ماهیگیران محلی داده می‌شود و آنها هم از کشتی‌های چینی و یا دیگر کشور‌ها که امکان صید ماهی فانوس در عمق۲۰۰ متری دریا را دارند، استفاده می‌کنند».

محمدهادی حق‌شناس معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی هم شنبه 27 مرداد گفت «این شناورهای چینی تحت اجاره شرکت‌های ایرانی هستند که برای صید یک گونه ماهی  به نام  ‹فانوس‌ماهیان› فعالیت می‌کنند.

این نوع ماهی خوراک انسان نیست و برای پودر در صنعت دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد».

با توجه به این گفته‌های مقامات مسوول کشتی‌های صیادی ترال (منسوب به چینی‌ها) فقط مجاز به صید «فانوس ماهی‌ها» هستند.ماهیان کوچکی که در ایران نه صید و نه استفاده می‌شود. 

پس جای پرسش است که این اعتراض‌های نمایندگان مجلس و ماهیگیران و مردم به چیست؟ ماهیگیران هرمزگان و دیگر استان‌های جنوبی که نه فانوس ماهی صید می کنند و نه امکان صید در اعماق 200متری دارند؛ پس داد و فریادشان برای چیست؟

پاسخ به این پرسش ها در گفته‌های اخیر معاون سازمان شیلات ایران پنهان است. شاپور کاکولکی، معاون صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات ایران  شنبه 27 مرداد گفت «این کشتی‌ها(منسوب به چینی‌ها)  اقدام به صید فانوس‌ماهیان می‌کنند که البته ‹در کنار آن، صید موازی سایر آبزیان› نیز دارند».

‹صید موازی سایر آبزیان› دقیقا همان نکته‌ی پنهان و دغدغه‌‌ی صیادان استان‌های جنوبی است که برای نخستین بار بالاخره یکی از مسوولان شیلات آن را ضمنی تایید کرده است.

با توجه به گفته‌‌های مسوولان شیلات اما مشخص نیست که کشتی‌های صنعتی ترال به مجوزشان پایبندند و مثلا 90درصد صیدشان فانوس‌ماهیان است و مابقی آبزیان دیگر یا بلعکس.

تا یکی دو ماه قبل نمی‌شد پاسخ دقیقی به این پرسش داد؛ اما خرداد امسال برای نخستین بار از داخل یک کشتی صیادی در نزدیکی جاسک - که کارکنان چینی دارد - عکس‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد برخلاف تمامی گفته‌های مسوولان شیلات و دیگر نهادهای دولتی، این کشتی‌ها(ی چینی در اجاره‌ی ایرانی‌ها)؛ روی کاغذ مجوزشان به نام فانوس ماهی است و در عمل انواع ماهی و هرچه در دریا باشد را صید کرده و در بسته‌هایی با برچسب‌های به زبان چینی بسته‌بندی می‌کنند.

نیمه‌ی مرداد ماه محمد رادمهر که به تازگی به فرمانداری جاسک منصوب شده، برای پیگیری یکی از دغدغه‌های مردم این منطقه همراه با تعدادی دیگر از مسوولان و یک خبرنگار از یک کشتی صیادی (دارای کارکنان چینی) بازدید کرد و در سردخانه‌ی این کشتی ماهیان بزرگ و ممنوعی که صید شده بود را به دوربین نشان داد و از این وضعیت انتقاد کرد.

مطابق قوانین کشور سازمان شیلات صادرکننده‌ی مجوز صید است و نظارت و بررسی بر تخلفات در این زمینه را هم برعهده دارد. 

اگر مسوولان سازمان شیلات توقع دارند صیادان جنوبی چشم‌بسته گفته‌هایشان مبنی بر ایرانی بودن این کشتی‌ها را بپذیرند، لازم است با بازرسی از این کشتی‌های منسوب به چینی، در صورت وجود تخلف برخورد کنند و با پاسخ‌گویی و روشنگری اعتماد عمومی را جلب کنند.