تنفس با طعم گوگرد در سوزا

داستان دنباله‌دار کارخانه‌های تولید پودر ماهی سوزا تمامی ندارد. بعد از 17 سال انتظار برای رفع مشکل دیگر طاقت مردم این شهر طاق آمده است.
اخیراً مسیحی تازیانی رئیس‌کل محیط‌ زیست استان در اظهارنظری قابل‌تأمل به دفاع از عملکرد این کارخانه‌ها پرداخته و گفته است کارخانه‌های پودر ماهی در شهر سوزا دارای دستگاه‌های بوسوز و بوگیر هستند ولی باز ساکنان آن منطقه علیرغم رعایت مسائل زیست‌محیطی از بوی نامطبوع آنجا شاکی هستند.

وی همچنین بیان کرده است که مجوز تأسیس این کارخانه‌ها بدون رعایت اصول زیست‌محیطی توسط منطقه آزاد صادرشده بود.
اگرچه در سال 93 دو شرکت پودر ماهی «متو» و «صیاد قشم»، به دلیل عدم رعایت مسائل زیست‌محیطی و عدم نصب دستگاه‌های بوسوز و بوگیر تعطیل شدند اما پس از مدتی بنا بر اظهارات مسئولان به دلیل رعایت اصول زیست‌محیطی مجدداً شروع بکار کردند.

شیخ خطیبی: فروش مواد خام به این شرکت‌ها تا رفع این مشکل شرعاً حرام است
مشکلات این کارخانه‌ها صدای شیخ عبدالرحیم خطیبی امام‌جمعه اهل سنت قشم را هم درآورده است. به گزارش فارس شیخ خطیبی گفته است آیا مسئولین بعد از چندین سال از حل این مشکل ناتوان هستند یا اینکه دست‌هایی پشت پرده است.
همچنین شیخ خطیبی پیش‌تر گفته است اگر کسی در آلودگی شرکت پودر ماهی  همکاری کند، از باب مشارکت در اثم و عدوان مقابله با مردم محسوب می‌شود و فروش مواد خام به این شرکت‌ها  تا رفع این مشکل شرعاً حرام است
براهیمی: ماهی‌های خشک متعلق به دلالان است
براهیمی رئیس هیئت‌مدیره شرکت ماهی متو قشم و صبا مجد در سوزا و دارنده کارخانه پودر ماهی شهر آفتاب در چارک به صبح ساحل گفت: کارخانه‌های پودر ماهی سوزا از بهترین بوگیر استفاده می‌کنند که مورد تائید محیط‌زیست سرزمین اصلی و منطقه آزاد است.

بوگیری که مورداستفاده قرار می‌گیرد متعلق به شرکتی است که دارنده لوح تقدیر از سازمان محیط‌زیست کشور می‌باشد و به‌عنوان صنعت سبز نیز شناخته‌شده است.
وی بر این باور است بوی بد ماهی متعلق به کارخانه‌ها نیست بلکه به فعالیت دلال‌های ماهی خشک در منطقه برمی‌گردد که اعتقادی به فعالیت کارخانه‌ها ندارند و ازآنجایی‌که ماهی‌های خشک متعلق به آن‌ها می‌باشد برای جلوگیری از فعالیت کارخانه‌ها هرازگاهی سروصدایی راه انداخته تا همه ماهی‌ها و سود مربوطه نصیب آن‌ها شود.

براهیمی افزود: این کارخانه‌ها برای بهره‌برداری نیاز به چندین مجوز دارند و همه مجوزهای لازم را نیز دریافت کرده‌اند. مدتی پیش جهاد کشاورزی استان از منطقه بازدید داشتند و درحالی‌که نمی‌دانند دستگاه بوگیر چیست، به‌راحتی درباره نبود این دستگاه اظهارنظر می‌کنند. آن‌ها حتی نمی‌دانند کارخانه‌های پودر ماهی در کجا قرار دارند.
رئیس هیئت‌مدیره شرکت ماهی متو قشم و صبا مجد با متهم کردن ملاحی، رئیس شورای شهر سوزا به ایجاد تنش گفت: ملاحی برای کسب رأی بیشتر در انتخابات و حضور بیشتر در شورای شهر بیش‌ازحد به برخی مسائل دامن میزند و بجای حل مشکلات به دنبال ایجاد تنش است.

وی درباره جانمایی نامناسب این کارخانه‌ها و نزدیک بودن به محدوده سوزا گفت: زمین کارخانه‌ها در زمان واگذاری در 1200 متری شهر سوزا قرار داشت.تأیید جانمایی نیز بر اساس اظهارات شهردار و شورای شهر و مهندس داخته رئیس سازمان محیط‌زیست منطقه آزاد بوده است.
براهیمی با رد شائبه دفع پساب کارخانه‌ها در دریا گفت: هیچ پساب و خونابه‌ای به دریا ریخته نمی‌شود. دادستان قشم از شورای شهر خواسته است مکانی مانند سایت فاضلاب ماهی برای جانمایی پساب‌ها در نظر بگیرند.پساب این کارخانه‌ها به‌خوبی دفع می‌شود. همچنین همه ماشین‌های حمل ماهی دارای مخزن هستند و خونابه در خیابان ریخته نمی‌شود.
وی با اعلام اینکه در صورت نیاز به دیوان عدالت اداری شکایت خواهد کرد، گفت:کارخانه‌ها هرسال بهتر از پارسال فعالیت می‌کنند. حتی به‌جرئت می‌توان گفت کارخانه‌های قشم بهتر از کارخانه‌های بندر و جاسک فعالیت می‌کنند. هیچ بویی در سوزا ناشی از فعالیت کارخانه‌ها نیست.

کارشناس محیط‌زیست: ترکیبات گوگردی برای سلامتی شهروندان سوزا مضر است
اعتراض‌های مردم محلی به فعالیت این کارخانه‌ها اداره محیط‌زیست سرزمین اصلی را بر آن داشت تا گروهی از کارشناسان خبره دانشگاه صنعتی شریف را موظف به ارزیابی و پایش فعالیت این کارخانه‌ها کند. امین کمانکش کارشناس محیط‌زیست گروه پایش با اشاره به فعالیت‌های این گروه گفت: تلاش شده است با توجه به تجربه کشورهای پیشرفته دنیا در صنعت تولید پودر ماهی راهکاری مناسب برای حداقل کردن مشکلات و ارائه مدل بومی در نظر گرفته شود؛ بنابراین کشورهای اسکاندیناوی و آمریکای مرکزی که در صنعت پودر ماهی پیشرو هستند را در نظر گرفتیم.

این کارشناس محیط‌زیست به مقایسه توناژ تولیدی کارخانه‌های پودر ماهی سوزا و کشورهای پیشرفته پرداخت و گفت: کشورهایی مانند دانمارک، ایرلند و فنلاند توناژ تولیدی بالایی دارند به‌طور مثال کارخانه‌ای در ایرلند وجود دارد که دو هزار تن در روز ظرفیت دارد درحالی‌که بزرگ‌ترین مجموعه در قشم 300 الی 400 تن ظرفیت دارد. آن‌ها توانستند بر اساس استاندارهای سخت‌گیرانه محیط زیستی اروپا به راه‌حلی برسند. ما پیشنهاد دادیم همان راه‌حل‌ها را با حداقل قیمت‌ها به ایران آورده و با توجه به محدودیت‌های ارزی بومی‌سازی کنیم.

کمانکش به آلاینده‌های موجود در فعالیت این کارخانه‌ها اشاره و بیان کرد: باید بر اساس روش‌های موجود گازهای آلاینده را اندازه‌گیری کرد. این گازها شامل آمونیاک، ترکیبات آمونی و سولفیدی یا گوگرد است. پس از مشخص شدن نوع آلاینده‌ها می‌توان برای خنثی کردن آن‌ها راهکار مناسب ارائه داد.
 وی مهم‌ترین مشکل این کارخانه‌ها را نبود طراحی اولیه مناسب دانسته و گفت: طراحی این کارخانه‌ها بر اساس طرح سنتی و بدون محاسبات صورت گرفته است.
طبق ادعای تجربی سازنده مبنی بر اینکه احداث کارخانه در شهرهای دیگر مشکلی را به دنبال نداشته است، در سوزا نیز اقدام به ساخت کارخانه کرده است درحالی‌که شرایط هر منطقه با منطقه‌ای دیگر متفاوت است. مثلاً شرجی بودن هوای قشم ضریب جذب خیلی از عناصر را پایین‌تر می‌آورد چون در این زمینه بحث انتقال جرم را داریم.

این موضوع باعث می‌شود از استاندارهای لازم فاصله گرفته شود بطوریکه ترکیبات گوگردی بسیار بالا است که این دستگاه‌ها تا حدودی توانسته‌اند ترکیبات آمونیاکی را کاهش دهند اما قادر به کاهش ترکیبات گوگردی به حد استاندارد نبوده‌اند بنابراین مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کرده‌اند. ترکیبات گوگردی برای سلامتی شهروندان سوزا مضر است که امیدوارم این مشکلات به حداقل برسد.
کمانکش درباره راهکارهای حل این معضل 17 ساله در سوزا گفت: طرح پایشی توسط گروه انجام و مشکلات اساسی و راهکارها نیز بیان‌شده است اما برخی از دوستان گفتند در این منطقه حضور ندارند چون بسیاری از کارخانه‌های منطقه متعلق به غیربومیان است و شاید این موضوع مزید بر علت شده که حس مسئولیت و دلسوزی لازم را نداشته باشند.

برخی از سازندگان بیان کردند راهکارها را انجام داده‌اند و برخی دیگر آن را در دست انجام دارند. اگر مجدداً طرح پایش در سوزا انجام شود می‌توان به سمت و سویی رفت که مشکلات را به حداقل رساند.

کمانکش: ذات کارخانه‌های تولید پودر ماهی ترکیبات آمونی و گوگردی دارد

وی درباره لزوم جابجایی این کارخانه‌ها گفت: مالکان کارخانه پودر ماهی درخواست دریافت هزینه جابجایی کارخانه‌ها را دارند درحالی‌که با توجه به شرایط اقتصادی کشور و منطقه نمی‌توان انتظار داشت هزینه‌های هنگفت مورد انتظار آن‌ها پرداخت شود. محیط‌زیست همیشه به‌عنوان بازوی نظارتی عمل می‌کند و نهایت اقدامی که در این زمینه می‌تواند انجام دهد اعمال تعرفه‌هایی است که این کارخانه‌ها را مجاب به جابجایی کند.

این کارشناس محیط‌زیست تأکید کرد: این کارخانه‌ها باید در ابتدا اعتقاد به حل مشکل داشته باشند نه اینکه مشکلات را دور بزنند یا آن را طور دیگری تفسیر کنند. مشکل این است که ذات کارخانه‌های تولید پودر ماهی ترکیبات آمونی و گوگردی دارد که حتماً آلاینده است که اگر کنترل نشود باعث ایجاد آزار و اذیت برای مردم منطقه می‌شود.

اگر بخواهیم صورت‌مسئله را پاک کنیم و بحث را به حاشیه ببریم بی‌انصافی در حق مردمی است که آنجا زندگی می‌کنند.
کمانکش درباره پایش ماهانه این کارخانه‌ها گفت: کنترل آلاینده‌ها هزینه‌بر است. باید بازخورد فعالیت این کارخانه‌ها و نحوه استفاده از دستگاه‌های بوگیر و بوسوز به‌صورت ماهانه بررسی شود تا مشخص گردد این کارخانه‌ها از عملیات این دستگاه‌ها تخطی کرده‌اند یا خیر. به‌طور مثال دستگاه بوسوز نیاز به گازوئیل دارد که در سوزا گازکشی وجود ندارد.

حال باید دید آیا گازوئیل همیشه وجود دارد و آیا در صورت تمام شدن گازوئیل، کارخانه‌ها می‌توانند از این دستگاه‌ها استفاده نکنند و اگر پاسخ مثبت است آیا مردم شهر باید جواب آلاینده‌ها را بدهند. همچنین دستگاه بوسوز نیاز به آب دارد.
اگر به هر دلیل کارخانه دچار کمبود آب شد و تصمیم بر عدم استفاده از آب و درنتیجه خاموشی دستگاه بوسوز گرفته شد آیا دراینصورت مردم باید پاسخ کم و کاستی و اهمال کارخانه‌ها را بدهند. این موضوعات مواردی هستند که باید به‌صورت ماهانه پایش شوند تا کارخانه‌ها احساس مسئولیت و نظم را در استفاده از تجهیزات داشته باشند و از طرفی ملزم به استفاده از این تجهیزات باشند.
ملاحی: دو کارخانه شرایط حاد دارند

ملاحی رئیس شورای شهر سوزا نیز به صبح ساحل گفت: طبق اظهارت کارشناسان دو کارخانه از 5 کارخانه موجود در سوزا دارای شرایط حاد است و باید فعالیت آن‌ها متوقف شود اما سه کارخانه دیگر دارای ایرادات کمتر است که باید اصلاح گردد.اخبار تأیید نشده‌ای مبنی بر احتمال تعطیلی دو کارخانه پودر ماهی به صبح ساحل رسیده است. تلاش‌های صبح ساحل برای برقراری ارتباط با دادستانی و منطقه آزاد قشم بی‌نتیجه ماند.همچنین هیچ‌گونه همکاری از سوی اداره محیط‌زیست سرزمین اصلی و منطقه آزاد قشم برای پاسخگویی به ابهامات موجود صورت نگرفت.

رسانه مردمی صبح ساحل این آمادگی را دارد تا اظهارات مسئولان را در این زمینه منتشر نماید.