چرنوبیل، شروع پایان یک فاجعه

در این گزارش می خواهیم از سریالی صحبت کنیم که رکورد امتیاز دهی سریال ها را شکسته و در صدر سریال های پربیننده تاریخ نشسته است .
مدتی است که پخش سریال چرنوبیل آغاز شد و سه قسمت از آن پخش شده و ظاهرا  تنها یک قسمت تا پایان این سریال تحسین شده باقی مانده بود که در روزهای گذشته منتشر شد. سریال چرنوبیل محصول مشترک شبکه HBO با شبکه اسکای است که خیلی زود توانسته نظر منتقدان و بینندگان  حرفه ای و هم آماتور را به خود جلب کند و رکوردهای متعددی را نیز بشکند.  این سریال با امتیاز 9.7 دررتبه نخست نشسته است که در این لیست بازی تاج و تخت در رتبه 6 قرار دارد .

سریال چرنوبیل که  برگرفته از فاجعه اتمی در شهری به همین نام در کشور اوکراین ساخته شده است و با نشان دادن واقعیت‌های تلخ و بسیار واقع گرایانه، بزرگترین فاجعه غیر نظامی و اتمی تاریخ بشر را به نمایش میگذارد که در روز ۲۶ آوریل ۱۹۸۶  معادل ۶ اردیبهشت ۱۳۶۵ در نیروگاه چرنوبیل در اوکراین با انفجار و آتش‌سوزی در رآکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل به وقوع پیوست. این اتفاق باعث پخش مواد رادیواکتیو در بخش بزرگی از غرب شوروی و اروپا شد و تبعات خیلی زیادی را به بار آورد که بر میلیون ها نفر تاثیر گذار بوده و خواهد بود. جدا از داستان این فاجعه، سریال به طرز باورنکردی موفق بوده است و تنها با اکران سه قسمت از روایت داستانی خود عنوان بهترین سریال تاریخ را در لیست سایت Imdb در اختیار خود گرفته است.  در هفته گذشته تعداد ارجاعات به مقالات چرنوبیل و حوادث وحواشی آن به شکل تصاعدی در اینترنت بالا رفته است .

بدون شک چرنوبیل را میتوان جوخه برادران جدید نامید ولی با موضوع و داستانی متفاوت که درس و حسرتی بزرگ در آن به طور واضح قابل رویت است. متاسفانه تجربه همیشه هزینه ای سنگین دارد و این موضوع در این دو سریال با ژانر مستند کاملا شفاف است.
شروع سریال چرنوبیل با به تصویر کشیدن شخصی در حال گفتن جملاتی بسیاری مبهم برای ضبط کردن صدای خود آغار میشود به طوری که انگار در حال نتیجه گرفتن و افسوس خوردن است که  از ابتدای داستان نقل شده است. و در سکانس های بعدی این شخص پس از مخفی کردن نوارهای ضبط شده صدای خود،به طور مرموزی خودکشی میکند. و در اینجا فیلم با درون مایه معمایی شروع می شود . برای اینکه سریال برای مشتاقان آن لو نرود و لوث نشود از توضیح جزیی در مورد سریال پرهیز می  کنیم .

این سریال با لحظه انفجار راکتور  و با نماهای فوق العاده، داستان اصلی اش شروع می شود و رفته رفته پازل های داستان را برای شما رو می کند و در کنار هم می چیند . داستان چرنوبیل به صورت روایت خطی است و پیچیدگی های روایی زیادی ندارد با این حال جذابیت فیلم رفته رفته بیشتر می شود و در قسمت سوم به اوج خود می رسد .شما در همان ابتدای فیلم متوجه بحران پیش رو  که این سریال قرار است در مورد آن صحبت کند، می شوید . در میانه فیلم متوجه بی خبری مردم و بازیچه شدنشان به دست سیاست های بد شوروی می شویم . واینجاست که دلخراش ترین صحنه را به همراه یک صحنه پردازی دقیق و جزیی شاهدیم .

آتش نشان هایی که به خاموش کردن آتش های حاصل ازافنجارمشغول هستند و با خود تصور میکنند که با یک دود عادی مانند باقی مواد سوختی طرف هستند ولی با گذشت زمان و نزدیک تر شدن به راکتور بدون ماسک و پوشش سربی تخریب سلولی در بدن آن ها شروع میشود و این تازه شروع داستان و شاید پایانی زود هنگام برای آن ها باشد. که حتی نمیدانند با چه چیزی در حال مبارزه هستند و چگونه میشود از آن جلوگیری کرد.  نخبگان و سیاست مدارانی که در این راستا شروع به مخفی کاری میکنند تا به توانند فاجعه را هم از دید بالا دست و هم از دید کشورهای رقیب مخفی کنند .

در این سریال ابعاد انفجار تا بازسازی صحنه به دقت بسیار بالایی صورت گرفته است و در آن از یک سری اسناد استفاده شده که تا به حال درباره آن گفته و یا سخنی به میان نیامده بود . احمال کاری و غرور کاذب کمونیست های شوروی و سری تصمیمات فاجعه بارشان را همه در این مینی سریال مستند می توانید ببینید . تنها چیزی که در تک تک صحنه های این فیلم مادام به شما یاد آوری می شود اینکه باید شاکر باشیم که امروز کشوری به نام جماهیر شوروی با آن روال حکومتی اش وجود ندارد .

البته حادثه چرنوبیل مورد مشابه هم دارد. حادثه کورسک در سال 2000 میلادی، که در ان زیر دریایی کورسک روس ها در یک مانور مخفیانه اتمی دچار نقص فنی شد و به زیر آب رفت و 23 خدمه آن زنده ماندند ولی در زیردریایی حبس شدند. از این رو مقامات روسیه کوشیدند که داستان را مخفی کنند و با تجهیزات کهنه ی بازمانده از دوران جماهیر شوروی سعی بر نجات خدمه کنند ولی ناتوان از انجام این کار. آنها درخواست بریتانیایی ها و آمریکایی را رد کردند و با شعار اینکه «  بیگانه نه «، باعث کشته شدن 23 خدمه ی کورسک که در اعماق آبها، امیدوارانه برای زندگی تلاش می کردند شدند .

 در مورد چرنوبیل چه میدانیم ؟
سی‌ سال پس از انفجار نیروگاه چرنوبیل در شوروی سابق به عنوان بزرگترین فاجعه هسته‌ای جهان، تاثیرات آن همچنان زندگی در کره زمین را تهدید می‌کند.
انفجار آوریل 1986 در نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل واقع در 110 کیلومتری کیف، پایتخت اوکراین همواره بخشی از دستور کار جامعه جهانی را به خود اختصاص داده است.  تشعشعات رادیواکتیو ناشی از این حادثه کماکان موجود است و احتمال می رود تا سال 2065 ادامه داشته باشد.

ابر سمی ناشی از انفجار مذکور، اوکراین٬‌ بلاروس و بخشی از اروپا و روسیه را آلوده کرد و 10 روز بعد به آمریکا٬ کانادا و ژاپن نیز رسید. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی٬ 600 هزار کارگر٬ کارمند امنیتی و تمیزکاری در شعاع 30 کیلومتری محل حادثه در معرض خطر اشعه رادیواکتیو قرار گرفتند. هنوز ابعاد این فاجعه در دست بررسی و هنوز هم مخفی کاری گسترده از سوی مقامات شوروی صورت میگیرد .

 تئوری سرطان در اروپا چیست ؟

در این سریال در جایی به این مسئله اشاره می شود که شهرها را تا شعاع 200 کیلومتری باید تخلیه کنیم ولی  مقامات شوروی  اجازه تخلیه حتی شهر را نیز نمی دهند  و حتی از کمک گرفتن از دیگر کشورها نیز خودداری میکنند و این در حالی ست که در کشورهای همسایه و حتی آن سوی مرزها آلمان با دیدن مقدار کمی از رادیو اکتیو، هشدار به تعطیلی بسیاری از مراکز و مدارس رو خود را داد. در سوئد وضعیت اضطراری اعلام شد و  در سال ها ی بعد از انفجار مقداری تشعشات در اندازه  قابل تاملی در شمال اروپا و تا مرزهای  اتریش کشف شد . برخی دانشمندان بر این باورند که شیوع سرطان در اروپا و افزایش بی سابقه اش، به همین تششعات بر میگردد.

آن ها می گویند که در اروپا هم چنان این تششعات دارند قربانی می گیرند. هنوز  با شروع بادها تششعات به سمت نروژ و شمال اروپا کشیده می شود  نزدیک به 5 میلیون نفر در اوکراین٬ بلاروس و روسیه هنوز در معرض خطر تشعشع رادیواکتیو قرار دارند.در همان لحظه ی افنجار دانشمندان ابعاد را به مسئولین حزب کمونیست اطلاع میدهند که تا 72 ساعت بعد از انفجار احتمال کشته شدن 50 میلیون انسان به صورت همزمان وجود دارد و صدها میلیون انسان دیگر در سالهای بعدی جانشان در خطر است  .

پس از این فاجعه انواع سرطان؛بیماری های تیروئیدی٬ خونی و آب مرواريدهای مادرزادی در اطفال و نرخ بیماری پاتولوژیک  در این مناطق افزایش یافت. علاوه بر بیماری های روانی٬ مشکلات ناشی از محرومیت اجتماعی نیز به وقوع پیوست. 120 هزار نفر در اثر این حادثه با خطرات مرگ و بیماری های مختلف، از جمله سرطان مواجه شدند.

در مورد اثرات این حادثه بر ترکیه نیز بحث و حتی شایعاتی مبنی بر وجود رادیواکیتو در چای مطرح شده بود، اما جاهد آرال٬ وزیر صنعت و تجارت وقت ترکیه٬ با نوشیدن چای در مقابل دوربین این ادعا‌ها را تکذیب کرده بود.اما دانشمندان هنوز بیم دارند که بخشی از   این تششعات آن وارد چرخه آب های زیرزمینی شده باشد و آلودگی آن را به قاره های دیگر نیز انتقال دهد .
امروزه چرنوبیل، این شهر که در کیف، پایتخت اوکراین و در نزدیکی مرز بلاروس قرار دارد اکنون به شهر ارواح تبدیل شده است. با وجود گذشت سال ها از این حادثه، هنوز آثاری از مواد رادیو اکتیو و جهش های ژنتیکی در مردم منطقه مشاهده می شود که از جمله می توان به بی دست و پا متولد شدن نوزادان اشاره کرد.

ساکنان «پریپیات» که در نزدیکی نیروگاه چرنوبیل بودند، به سرعت از محل انفجار تخلیه شدند تصور می کردند به زودی به خانه های خود بازگشته و می توانند به زندگی عادی شان ادامه دهند. اما این اتفاق هرگز روی نداد و تمامی اسباب و وسایل زندگی آنها که به مواد رادیو اکتیو آلوده شده بود برای همیشه در آن شهر باقی ماند. تمامی این صحنه ها به خوبی در سریال به تصویر کشیده شده است .

مردمی  که تمایل دارند از نزدیک این شهر را تماشا کرده و در میان کوچه ها و خانه های متروکه قدم بزنند، توسط تورهای راهنما به این مکان برده می شوند و در انتهای بازدید نیز میزان آلودگیشان به رادیواکتیو مورد بررسی قرار می گیرد. لازم به ذکر است که میزان اشعه های دریافتی از رادیو اکتیو در یک تور یک روزه خطرناک نیست و ضرری برای افراد به دنبال نخواهد داشت.
بیشتر مردم اوکراین، چرنوبیل را نتیجه کم کاری و قصور شوروی سابق می دانند و اعتقاد دارند عدم موفقیت آزمایشات رآکتور در نتیجه ی این بوده دولت برنامه ریزی درستی در رابطه با حفظ ایمنی این پروژه نداشته است. حتی مقامات مسکو در بخش هایی از فیلم با غرور کاذبی که از خود نشان می دهند، حاضر به دریافت کمک از دیگر نقاط دنیا نیستند و با رد کردن صحبت های دانشمندان سعی در کنترل و تحمیل زور بر مردم را دارند .

آنها با خرید تجهیزات از آلمان ها و با دادن یک سری اطلاعات غلط و مبهم در مورد دستگاه های راکتور که برای شرایط نیروگاه چرنوبیل ساخته نشده بود به این فاجعه دامن زدند. آمار و ارقامی که دانشمندان در این سریال مطرح میکنند واقعی ست از آلوده شدن آب های زیر زمینی تا میزان فاجعه بار بودن اورانیوم برای کره زمین.  تششعاتی که به ظاهر اندازه عکس برداری دستگاه رادیولوژی اعلام شد ولی بعد ها مشخص شد که چرنوبیل را برای 24 هزار سال غیر قابل سکونت خواهد کرد . خبرنگار آناتولی که در سی‌امین سالروز این فاجعه جهت بررسی‌ بیشتر آن به شهر متروکه پریپیات در نزدیکی نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل رفته بود گزارش های جالبی از چرنوبیل تهیه  کرده بود.

در گزارشش آمده بود  اطراف ورودی این‌شهر با سیم‌ خاردار احاطه شده و در سی کیلومتری نیروگاه مذکور نقاط بازرسی و کنترل وجود دارد. تنها ساکنان منطقه و پرسنل چرنوبیل می توانند وارد این مکان شوند. هم‌اکنون 158 نفر با میانگین سنی 80 سال در این منطقه زندگی می کنند.
اما وقتی به نیروگاه نزدیک می‌شوید سر و صدای کار بیش از سه هزار پرسنل شاغل برای پاک کردن جهان از اثرات این فاجعه به گوش می‌رسد.

با توجه به ادامه خطر تشعشعات رادیواکتیو در راکتور چهارم، محل اصلی وقوع انفجار، کمربند فولادین ویژه ای جهت کاهش یا خنثی کردن این خطر در دست احداث است. قرار است کمربند مذکور، بر روی بنای راکتور نصب شده و از این طریق عایق بندی لازم انجام گردد. هزینه مالی این عملیات از سوی 44 کشور از جمله اعضای اتحادیه اروپا و ترکیه تامین می‌شود.در پایان اینکه دیدن این سریال به شدت توصیه می شود . این سریال به خوبی عشق ، خیانت، وفاداری، شجاعت، غرور، سیاست، باند بازی ، حماقت، آرمان گرایی کاذب و هوش را به تصویر می کشد . چرنوبیل را می توان از بزرگترین درس های بشر برای آیندگان نام برد .

در ادامه تصاویر واقعی از چرنوبیل:

صبح ساحل