بوی معیشت، طعم مسمومیت

این روزها عرضه غذاهای خانگی در اقصی نقاط شهر بندرعباس رونق گرفته است گزارش صبح‌ ساحل در این خصوص در پی می‌آید.

ایستگاه اول - میدان برق
ساعت 12 ظهر. هرروز ماشینی، او و چند نفر دیگر را پیاده می‌کند و زود، همین حوالی بساطش را پهن می‌کند. ظرف‌های غذای یک‌بارمصرف را مرتب روی‌هم می‌چیند. صندلی پلاستیکی زرد رنگ اش را می‌گذارد و برای غذای خانگی آش تبلیغ می‌کند.
مشتری‌هایش بیشتر بازاریان و کارگرانی اند که توان رفتن به رستوران را ندارند. وقتی می‌پرسی که غذاها را کجا تهیه‌کرده است، می‌گوید کاملاً خانگی است و خواهرش پخته است.
قیمت‌هایش آن‌قدر پائین است که هرکسی را وسوسه می‌کند که برای یک‌بار هم شده امتحان کند. می‌گوید تنها کار می‌کند اما به فاصله‌ای نزدیکی از او هستند کسانی که غذاها را باقیمت و نوع مشابه او می‌فروشند.

ایستگاه دوم - بابا غلام
ساعت 2 بعدازظهر. زیر چتر بزرگ سوراخ شده‌ای قابلمه‌ی بزرگ غذایش را هرروز روی صندوقی چوبی می‌گذارد. ماشینش را آن‌طرف‌تر در سایه درخت پارک می‌کند.
مشتری‌هایش راننده‌های تریلی و ماشین سنگین هستند که دست‌پختش را خیلی دوست دارند. تنها زنی است که اینجا فروشندگی می‌کند. با وسواس خاصی غذاها را ظرف می‌کند. روزگارش را این‌گونه می‌گذراند.

ایستگاه سوم - بازار روز...

هرسال با آغاز فصل گرما هشدارها برای مصرف غذاهای سالم و بخصوص خودداری از مصرف غذای شب‌مانده بیشتر می‌شود. واقعیت این است که هم‌زمان با افزایش دمای هوا، امکان رشد میکروب‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها افزایش پیدا می‌کند و می‌تواند مشکلاتی برای دستگاه گوارش یا بروز علائم در ارگان‌های دیگر بدن را به وجود آورد. علاوه بر این با گرم شدن هوا فسادپذیری مواد غذایی بیش‌ازحد معمول اتفاق می‌افتد و افراد بیشتر در معرض مسمومیت با غذاهای فاسد قرار می‌گیرند. مسمومیت‌های غذایی انواع مختلفی دارند و بسته به نوع میکروب و سیستم ایمنی بدن افراد، می‌توانند گذرا یا خطرناک باشند.
به گفته دکتر مسعود مردانی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی، بیماری‌هایی مثل اسهال‌های حاد عفونی در پی مصرف غذا یا آب آلوده از خطرناک‌ترین بیماری‌هایی است که بخصوص در فصل گرما افراد با آن مواجه می‌شوند. رعایت نکات بهداشتی در مورد مصرف آب و غذا و رعایت بهداشت فردی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌هاست.

این روزها عرضه‌ی مواد غذایی با ادعای «پخت خانگی»در سطح شهر بندرعباس افزایش چشمگیری داشته است. مواد غذایی که در این هوای گرم، با شرایط نامناسبی عرضه و به فروش می‌رسند. شواهد موجود نشان می‌دهد که برخلاف تصور، نظارتی بر روند پخت این محصولات غذایی از سوی ارگان‌های دولتی ذی‌ربط وجود ندارد.

شاید مهم‌ترین دلیل آن را بتوان عدم شناسایی مراکز فروش و دسترسی به محل پخت این محصولات دانست. اکثر مشتریان این غذاها گمان می‌کنند که این مواد غذایی در خانه پخت می‌شود، اما گزارشات میدانی نشان می‌دهد که برخی از فروشندگان، خود عرضه‌کننده این مواد غذایی نیستند. با توجه به قیمت بسیار ارزان این مواد غذایی، این سؤال مطرح می‌شود که کیفیت این غذاها در چه سطحی است که فروشنده می‌تواند با تهیه مواد اولیه باقیمت روز و فروش غذاها باقیمت بسیار پائین تر از نرخ معمول بازار، سود خود را داشته باشد؟

علاوه بر این زمان پخت و شرایط نگه‌داری غذاها (در صورت به فروش نرسیدن و عرضه مجددشان) نیز مشخص نیست. فروشندگان نیز؛ نه از سوی شبکه بهداشت و نه شهرداری؛ مجوزی ندارند.

به گفته ماشاالله مریدی، مدیر گروه بهداشت محیط استان هرمزگان، فروش غذا به این صورت در سطح شهر تخلف است که بارها توسط کارشناسان بهداشت محیط بندرعباس با فروشندگان برخورد شده است.
حتی شماره ماشین این افراد جهت توقیف به دادگاه ارسال‌شده است؛ اما شاهد هستیم که همچنان تعداد کثیری از این فروشندگان در شهر وجود دارند. شهرداری باید این مراکز را جمع‌آوری کند. اگر مرکز بهداشت هم تخلفی مشاهده کند شهرداری را جهت جمع‌آوری آگاه می‌سازد.

بااینکه تلاش بسیاری از سوی روزنامه صبح ساحل انجام شد تا با بخش خدمات شهری شهرداری بندرعباس در مورد ضوابط و مقررات نظارت، ساماندهی و برخورد قانونی با این فروشندگان مصاحبه‌ای صورت گیرد اما متأسفانه حاضر به همکاری نشدند. طبق توضیحات کلی این بخش بارها با این اشخاص برخورد شده است، اما تاکنون نتیجه‌ای به همراه نداشته است.

در حال حاضر آمار دقیقی از میزان مسمومیت ناشی از مصرف این غذاها که به شیوه غیربهداشتی در سطح شهر عرضه می‌شود موجود نمی‌باشد؛ اما بی‌شک نمی‌توان این را بهانه خوبی مبنی بر عدم رسیدگی و پیگیری این مهم دانست. آنچه مسلم است این است که استان روزهای گرم خود را سپری می‌کند و دمای هوا روزبه‌روز افزایش خواهد میابد. عرضه غذا به شیوه غیربهداشتی، در درجه هوای بالای 40 درجه، احتمال مسمومیت ناشی از مصرف این نوع مواد غذایی را افزایش می‌دهد.

پیشنهاد می‌شود با توجه به گستردگی سطح عرضه این محصولات و تقاضایی که برای این غذاها به وجود آمده است، جهت جلوگیری از عوارض و مسمومیت‌های غذایی، شهرداری با همکاری شبکه بهداشت و درمان شهرستان، با اختصاص مکان‌های ویژه‌ای به‌عنوان پایگاه‌های فروش خیابانی مواد غذایی، نظارت بر امر بهداشت و کیفیت غذاهای عرضه‌شده را افزایش دهند. بدین روش می‌توان پیش از آنکه شاهد عواقب خطرناک و افزایش مسمومیت‌های احتمالی باشیم برای این موضوع؛ هرچند کوتاه‌مدت؛ چاره‌ای اندیشیده باشیم.