خلیج فاضلاب

بوی تند و زننده‌اش تا کیلومترها منطقه را تحت شعاع قرار داده است. از کنار المان میلیاردی خاموش بندرعباس که می‌گذری نفس کشیدن سخت می‌شود. اوایل صبح وضعیت بحرانی‌تر است، زباله و پسماند های درون خورها، ساحل را به لجنزار تبدیل کرده‌اند. دلیلش را فاضلاب عنوان می کنند و راهکارش را  فعلا لایروبی.

به گزارش صبح ساحل، ساحل محلی ست برای آب‌تنی و لذت بردن از طلوع و غروب زیبایش. اما آنچه در بندرعباس به چشم می‌خورد فاضلاب است و فاضلاب و فاضلاب ... انتشار آلودگی‌ها از طریق فاضلاب‌های رهاشده به سمت ساحل به‌سرعت منجر به تخریب اکوسیستم ساحلی خلیج‌فارس شده است و قطعاً پیامدهای سوء زیست‌محیطی را به همراه دارد. همین فاضلاب‌ها باعث تخریب زیستگاه جانوری، پرندگان دریایی و آبزیان می‌شوند و باید این روزها دیدن فلامینگوها را با بوی فاضلاب ادغام کنیم.

اما روی دیگر آلودگی‌ها، بیماری‌های واگیردار، به هم خوردن رفتارهای اجتماعی مردم، شیوع سرطان، کوچ ماهیان و مرگ ریز حیات‌های دریایی است.

حال خلیج‌فارس وخیم است

بر اساس یک تحقیق علمی میزان آلودگی سواحل دریای عمان و ایستگاه‌های سنجش آلودگی در خلیج‌فارس بحرانی اعلام شد. میزان کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی، مس و آهن در اسکله‌ها و بندرگاه‌ها و خروجی سواحل، بیش‌ازحد مجاز تشخیص داده‌شده است. این آلودگی‌ها حاصل کلیه منابع آلاینده، خصوصاً صنایع آبزی‌پروری، صنایع غیر شیلاتی، بندرگاه‌ها، مراکز توریستی-تفریحی، مراکز دفن پسماندها، آب‌شیرین‌کن‌ها و روستاهای مستقر بعلاوه خورهای منتهی به ساحل است. میزان غلظت نیکل و سرب در اسکله‌ها خلیج‌فارس به میزان هشدار رسیده است. این آنالیز دقیق توسط گروه محیط زیست دانشگاه تهران و اداره حفاظت محیط زیست سیستان بلوچستان انجام گرفت که نتیجه این تحقیقات در سومین همایش مهندسی محیط زیست ارائه شد و نمونه‌های آماری منتشرشده خبر از وخامت آلودگی خلیج‌فارس می‌داد.

در مواقع بارانی و در محدوده خورهای ساحلی اوضاع وخیم‌تر هم می‌شود و این رحمت توسط مسئولان شهرداری به زحمتی برای ساحل خلیج‌فارس تبدیل می‌شود. درواقع خورهای منتهی به خلیج‌فارس به‌صورت تراژیکی تمامی ضایعات و زباله‌ها و روان آب‌های کثیف و سمی را به سمت دریا تخلیه می‌کنند. هزاران تن زباله در ساحل دفن و یا در دریا هضم می‌شود و یک شوک بزرگ را به آبزیان وارد می‌شود.

کشورهای پیشرفته و یا درحال‌توسعه دنیا در کنار المان‌های نه‌چندان گران‌قیمت ساحلی خود، تورها و بست های ارزان‌قیمتی نصب‌کرده‌اند که از ورود ضایعات و زباله به رودخانه و یا دریا تا حتی‌الامکان جلوگیری می‌کنند. این کشورها میزان آلودگی خورها را روزانه و مادام پالایش می‌شود ,  انجمن‌ها و NGO های قوی دارند که به‌صورت داوطلبانه و با حمایت‌های دولتی و یا مردمی ضایعات را از سواحل جمع‌آوری می‌کنند و به بازیافت تبدیل می‌کنند.

مردم: شب‌ها از بوی سمی خورها حتی نمی‌توانیم بخوابیم

از کنار خورهای بندرعباس که گذر می‌کنید متوجه لجن و جلبک و بوی بد آن می‌شوید. این خورها به حدی کثیف هستند که بوی تند و سمی‌اش تا شعاع چند صد متری به‌وضوح احساس می‌شود. روزانه ده‌ها پیغام و گله از طرف شهروندان بندرعباس به صبح ساحل گزارش می‌شود. مردم هم از زباله‌های دپو شده در این سو وآن سوی شهر میگویند که در ایام بارندگی سر از خورها در می‌آورند و هم از ضعف در سیستم مدیریت فاضلاب شهری که کار را به این اینجا کشانده است.

مسئولین بندرعباس پس از ده‌ها نشست و هم‌اندیشی‌ از وعده‌های ضربتی خود سخت گفته‌اند. وعده‌هایی که هر پاییز تکرار و تکرار و تکرار می‌شود. لایروبی مرتب خور گور سوزان فعلاً در دستور کار قرارگرفته است، آن‌هم ماهی یک‌بار!. نوش دارویی بعد از مرگ سهراب که اصلاً به کار نمی‌آید. مردم حاشیه خورها هم از بو به ستوه آمده‌اند و هم از مردمانی که خور را با ماشین زباله اشتباه گرفته‌اند و هرروز زباله‌هایشان را در آن تخلیه می‌کنند.

تمامی خلیج‌فارس مبتلاست

 درد خلیج‌فارس کم نیست و این داستان فقط مختص بندرعباس نیست، داستان تمامی شهرهای ساحلی ایران است. در مهرها امسال نشت بزرگی از لوله‌های فرسوده میدان‌های نفتی بوشهر تشخیص داده شد. این نشتی‌ها سطحی تاربال قیری به وسعت سیصد کیلومترمربع تشکیل داد. رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج‌فارس بوشهر در آن زمان وضعیت آلودگی خلیج‌فارس را بحرانی اعلام کرد؛ کارشناسان از آلودگی‌های نفتی، تخریب سواحل، ورود پسماندهای خانگی و صنعتی، صید بی‌رویه، کاهش شدید ذخایر آبزیان، قاچاق گونه‌های در معرض انقراض، نابودی زیستگاه‌های ساحلی، ورود زباله‌های دریایی و.. به‌عنوان مخاطراتی نام‌برده که خلیج‌فارس را تهدید می‌کند.

کارشناسان بوشهری بارها هشدار دادند که با توجه به ورود حجم زیادی از پسماندها و پساب‌های خانگی و صنعتی وضعیت آلودگی خلیج‌فارس بحرانی است و این امر موجب کاهش تعداد آبزیان شده و شغل سنتی مردم یعنی ماهیگیری را با تهدید مواجه کرده است. در نقاط مختلف شهر بوشهر، فاضلاب به دریا ریخته می‌شود و این موجب آلوده شدن آبزیان و مخاطرات زیست‌محیطی برای آن مناطق می‌شود. پساب‌های خروجی و آلودگی‌های تأسیسات نفتی در عسلویه نیز اکوسیستم این منطقه را به خطر انداخته است؛ عسلویه از بی‌نظیرترین مناطق دارای تنوع زیست دریایی، دارنده بزرگ‌ترین جنگل حرا در استان بوشهر و دارای اکوسیستم مرجانی است ولی حیات مرجان‌ها به‌شدت تحت تأثیر این آلودگی‌ها قرارگرفته و هکتارها هکتار مرجان از بین رفته است. این داستان ساحل خلیج‌فارس شامل خمیر، لنگه، خوزستان، چابهار، کنگان و صدها شهر دیگر می‌شود.

به نظر نمی‌رسد که عزم جدی برای مقابله با فاضلاب خلیج‌فارس صورت گرفته‌شده باشد. تهران و دیگر کلان‌شهرهای ایران هر پاییز زیر دود، سرب، گوگرد و تعطیل شدن یکی در میان زندگی مردم دفن هستند و هوایی برای نفس کشیدن نیست.

 از این‌سو هم خلیج‌فارس تبدیل به چاه فاضلابی شده است که گریبان هوا و زمین و دریا را گرفته است. مردم در تابستان گرم و رطوبت و عفونت و در  زمستان با بوی فاضلاب و بی‌برنامگی مسئولان دست به گریبان هستند  و این چرخه تکرار و تکرار و تکرار  می شود.