در چه شرایطی باید از حمله ملخ‌ها بترسیم؟

یکی از مقام‌های مسئول سازمان حفظ نباتات از ورود ملخ‌ها با یک ماه تأخیر به کشور خبر داده است؛موضوعی که یک حشره‌شناس هم آن را تأیید می‌کند و البته می‌گوید: نبود امکانات ردیابی ملخ‌ها در کشور باعث شده اطلاعات دقیقی راجع‌ به ملخ‌ها نداشته باشیم و گاه یک اتفاق را بزرگ کنیم و مردم را بترسانیم.

به گزارش صبح ساحل،  اوایل سال گذشته و همزمان با سیل بود که خبر رسید گروهی از ملخ‌های مهاجم از سوی عربستان به سمت ایران در حرکت‌اند؛ موضوعی که حتی سازمان جهانی فائو نیز به آن واکنش نشان داد و اعلام کرد که هجوم این ملخ‌ها می‌تواند امنیت غذایی در ایران را به خطر بیندازد. خبر البته درست بود و کشور ما به ویژه استان‌های جنوبی کشور چند ماه پی‌درپی درگیر هجوم ملخ‌هایی شد که علاوه بر جهش‌های سریع، قدرت پرواز نیز داشتند.

حالا به تازگی رئیس گروه برنامه‌ریزی و مبارزه با آفات عمومی سازمان حفظ نباتات کشور اعلام کرده است که دور جدید هجوم ملخ‌های صحرایی به کشور از اوایل اسفندماه آغاز می‌شود. گویا سرمای جنوب ریزش شدید این ملخ‌ها را به تأخیر انداخته چراکه بر اساس پیش‌بینی‌ها گفته می‌شد ریزش ملخ‌ها از بهمن آغاز شود. گفته می‌شود این ملخ‌ها دمای ۲۰ الی ۲۵ درجه سانتی‌گراد را می‌پسندند.

کامبیز مینایی، رئیس دانشگاه جهرم و حشره‌شناس  می‌گوید: به لحاظ فنی حرفی که زده شده امکان‌پذیر است چراکه یکی از زمان‌هایی که ملخ‌‎های مهاجر وارد کشور می‌شوند بهمن ماه هر سال است که معمولا سرما یا گرما می‌تواند آنها را تأخیر بیندازد. زندگی ملخ دریایی کاملا  وابسته به دماست. بنابراین انتظار داریم در اسفندماه ورود ملخ را در کشور داشته باشیم. این به طور کلی حرف درستی است؛ اما اظهارنظر در مورد جزئیات و حجم این هجوم در حال حاضر سخت است.

به گفته مینایی، فائو هشدارهای سالیانه خود را دارد و ما می‌دانیم در حال حاضر در شرق آفریقا، مبارزه با این ملخ‌های صحرایی در حال انجام است و وقتی تراکم ملخ‌ها در این مناطق بالا رود آنها به سایر مناطق حمله می‌کنند. در واقع این ملخ‌ها از آفریقا، پاکستان، عربستان و تونس وارد جنوب ایران می‌شوند.

البته مینایی ادامه می‌دهد ورود این ملخ‌های به احتمال زیاد تا قبل از عید تمام می‌شود اما مشکلی که ممکن است ایجاد شود این است اگر این ملخ‌ها بالغ شوند و در مناطقی از ایران تخم‌گذاری کنند که در این صورت، بعد از عید و اواخر بهار می‌توانند مشکل‌ساز شوند.

نقطه ضعف بزرگ ملخ‌ها

به گفته وی، ملخ آفت بسیار بی‌رحمی است که به همه‌ چیز حمله می‌کند و همه نوع گیاهی را می‌خورد. اما نقطه ضعف بزرگ او این است که اگر تراکم آنها کم باشد، نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. در واقع اگر تراکم اولیه ملخ‌ها کم باشد توسط پرندگان و دیگر عوامل طبیعی کنترل می‌شود. یکسری از عوامل طبیعی از جمله پرندگان، گونه‌ای از زنبورهای انگل که مفید هستند و حتی بعضی حشرات شکارگر همیشه در طبیعت هستند و ملخ‌ها را می‌خورند. بنابراین هجوم ملخ‌ها زمانی مشکل‌زاست که جمعیت و تراکم آنها بالا باشد و از سوی دیگر شرایط برای تخم‌ریزی آنها نیز فراهم شود. از طرفی تلفات تخم‌ها کم باشد که در نتیجه در نسل بعد هم جمعیت زیادی خواهند داشت.

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: حمله اخیر ملخ‌ها به کشور، نسبت به حمله آنها در سال ۱۳۴۰ که هجوم شدید ملخ‌ها در کشور را شاهد بود بسیار کمتر بود و اتفاق خوبی که افتاد این بود که در جنوب کشور مهار شد.

 ورود ملخ‌ها به ایران از طریق مرزهای جنوبی عموما در استان‌های هرمزگان، فارس، سیستان و بلوچستان و خوزستان است. اگر تراکم آنها زیاد شود و شدت حمله بالا باشد می‌تواند به قسمت‌های مرکزی مثل اصفهان و حتی شمال کشور و اطراف تهران برسد. حمله اخیر، اغلب در جنوب کشور مهار شد و مقداری از منابع طبیعی را تخریب کرد ولی تا جایی که ما می‌دانیم نتوانست به بسیاری از باغات و مزارع کشاورزی خسارت بزند.

پیش‌بینی من این است که در حمله جدید هم به احتمال زیاد آن‌طور که بعضی افراد می‌گویند نخواهد بود؛ مگر اینکه به‌طور ناگهانی جمعیت ملخ بیشتری وارد شود یا شرایطی ایجاد شود که مثلا دمای هوا افزایش پیدا کند.

البته بابعلی رئیس گروه برنامه‌ریزی و مبارزه با آفات عمومی (ملخ و جوندگان) سازمان حفظ نباتات کشور اعلام کرده که پیش‌بینی می‌شود در دوره جدید، یک میلیون هکتار مبارزه با ملخ‌ها انجام شود. البته پیش از این و در دوره اخیر هجوم ملخ‌ها در دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان، ٦٥٠٠ هکتار مبارزه انجام شده که ٦٠٠٠ هکتار آن در هرمزگان و ٥٠٠ هکتار در سیستان و بلوچستان بوده است.

با این حال مینایی می‌گوید به دلیل نبود امکانات ردیابی و هواشناسی، در مورد ملخ‌ها اطلاعات زیادی در دست نیست و همین باعث می‌شود نتوانیم درباره آنها اظهار نظر دقیق کنیم. به همین دلیل اظهار نظرها بر اساس حدس و گمان است و گاهی اوقات باعث می‌شود، اتفاق را بزرگ کنیم و مردم را بترسانیم. در هر صورت ملخ‌ها واقعا ترسناک‌اند، چراکه به همه چیز  بر سر راه خود حمله می‌کنند.

منبع: ایرنا