هیاهوی بازگشایی یا عدم‌بازگشایی

اهالی تئاتر، یکی از مهم‌ترین اقشار آسیب‌پذیر در زمان شیوع ویروس کرونا هستند. به خصوص آن دسته از هنرمندانی که حرفه اصلی‌شان تئاتر است و منبع درآمدی جز از این راه ندارند. حال پس از چندین ماه تعطیلی قرار است که سالن‌های تئاتر بازگشایی شوند. از سویی روزهای مرگبار و سیاه شیوع این ویروس که بلای جان هم‌شهریانمان شده‌است و از سوی دیگر ضرر و زیان‌هایی که تاکنون متوجه اهالی تئاتر شده‌است، اما و اگرهایی برای این بازگشایی به وجود آورده‌است. پر بی‌راه نیست اگر بگوییم حمایت دولت می‌توانست مانع بازگشایی زودهنگام سالن‌های سینما و تئاتر شود اما در حال حاضر و با این شرایط شاید بازگشایی سینما و تئاتر بتواند اندکی مردم خسته و ناامید از شیوع این ویروس و قرنطینه را از آن حال‌وهوا بیرون بکشاند و آن‌ها را سرگرم کند. این امر درصورتی میسر می‌شود که مسئولان و نهادهای مربوطه نظارت جدی و دقیق بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی داشته‌باشند. موضوعی که تاکنون در به‌کارگیری آن در اصناف دیگر و ادارات چندان موفق نبوده‌اند و نتیجه آن روند افزایشی مبتلایان و فوت‌شدگان در استان است. حال این سوال مطرح می‌شود که اصلا نمایشی در هرمزگان به روی صحنه خواهد رفت؟ آیا مردم از این نمایش‌ها استقبال خواهندکرد و اجرای این پروتکل‌ها تا چه اندازه سودمند خواهدبود؟  نظر تعدادی از فعالان تئاتر استان هرمزگان را در مورد بازگشایی سالن‌های سینما و تئاتر پرسیدم و پاسخ‌های مختلفی دریافت کردم که در ادامه آن‌ها را می‌خوانید.

امین سالاری

کارگردان و مدرس تئاتر

اين ماه ها شرايط بسيار سخت است و سختي‌اش براي همه ... اين ميان هنرمندان تئاتر حال و روزشان از سختي هم فراتر رفته . تئاتر تنها هنريست كه از رابطه بدون واسطه انسان و انسان ساخته مي شود . اجراگر و تماشاگر ... و حال به جبر طبيعت يا ... امكان اين ارتباط وجود ندارد و براي من و هنرمنداني كه شغلمان تئاتر است اين امر به منزله بيكاريست، بي‌كاري از كاري كه در شرايط عادي هم چالش هاي مالي و كيفي بسيار دارد . حال اما حال هرمزگان خوب نيست. بازگشايي يا عدم بازگشايي سالن هاي تئاتر در اين مقطع  زماني و براي من حكم تصميم گيري بر سر نان و جان است . جان افراد جامعه بر هر چيزي ارجح است و براي جان ، نان بايد ... مساله اين است !

مهران محمودزاده

مدرس و کارگردان تئاتر

مسئله تئاتر در مواجهه با کرونا با سایر هنرها حتی سینما و موسیقی کاملا فرق می کند. ویژگی زنده بودن تئاتر، جمعی بودن، رابطه‌ نزدیک و مستقیم بازیگران و عوامل در پشت صحنه و روی صحنه با تماشاگران کمی آن را منحصر به فرد میکند. بازگشایی سالن‌های تئاتر حتی اگر تجهیزات بهداشتی در اختیار سالن‌ها قرار دهند؛ چه از سوی بخش خصوصی و چه حمایت دولتی که بعید می دانم و حتی اگر پروتکل های بهداشتی توسط تماشاگران و بازیگران کاملا رعایت شود که بعید می دانم باز متضرر خواهیم شد. به طوری که بسته بودن سالن‌ها ضررش به مراتب کمتر از باز بودنش است. زیرا با شیوع کرونا در این نوع جمع‌ها اگر اتفاقی برای فردی یا افرادی بیافتد که قطعا خواهد افتاد، هیچ فرد یا ارگانی پاسخگو نیست و مسئولیت آن را بر عهده نمیگیرد. از منظر دیگر، وحشتی که کرونا ایجاد کرده باعث خواهد شد که تماشاگران در این شرایط از آمدن به سالن تئاتر کمتر استقبال کنند. بنابراین اگر قرار باشد با رعایت فاصله اجتماعی ، نیمی از ظرفیت سالن‌های کوچک تئاتر خالی باشد، به لحاظ اقتصادی باز متضرر خواهند شد؛ چون دریافتی آن‌ها پاسخگوی هزینه‌های ساخت یک تئاتر شامل دستمزد ها ، دکور ، لباس ، موسیقی ، تبلیغات و... نخواهد بود.

سیما پورسالاری

بازیگر تئاتر و تلویزیون و کارشناس کارگردانی سینما

از بین رفتن ویروس کرونا و بازگشایی سالن‌های سینما و تئاتر آرزوی قلبی ماست اما این‌که در چه شرایطی این اتفاق بیفتد که سلامتی هنرمندان و مردم به خطر نیفتد، اهمیت دارد. از نظر من مسئولان و بانیان هنر در استان هرمزگان و در کشور باید فکری برای معیشت هنرمندان و بازگشایی سالن‌ها در نظر بگیرند که به جان هنرمندان و تماشاچیان خدشه‌ای وارد نشود. تقلیل ظرفیت سالن‌های تئاتر به نصف و رعایت فاصله اجتماعی، دو سوال اساسی را ایجاد می‌کند که لازم است مورد توجه قرار گیرد. نکته اول اینکه آیا در فصل گرما و با شیوع کرونا در هرمزگان استقبالی از نمایش‌ها خواهدشد؟ سوال دوم اینکه با فرض استقبال مردم و پرشدن ۵۰ درصد ظرفیت سالن‌ها آیا نیاز هنرمندان که همان فروش بلیط و جبران خسارت است را تامین می‌کند؟ در شرایط عادی نمایش‌های تئاتر تماشاچی چندانی ندارد و حال با شرایط کنونی جبران هزینه‌ها دور از ذهن به نظر می‌رسد. بنابراین هنرمندی که برای تمرین کردن و اجرای نمایش زمان گذاشته و هزینه کرده‌است، تمرین دوباره و اجرا در چنین شرایطی برایش مقرون به صرفه نیست. اجرا در چنین شرایطی حتی هنرمند را به لحاظ روحی راضی نمی‌کند چرا که تماشاگر چندانی وجود نخواهد داشت. رعایت پروتکل بهداشتی هم موضوع دیگری است که همراهی و توجه دستگاه‌های ذیربط را می‌طلبد تا بیش از این شاهد افزایش آمار مبتلایان در استان هرمزگان نباشیم.

مجید بشکال

بازیگر و کارگردان تئاتر

من فکر می کنم این شرایط به نوعی انداختن توپ به زمین هنرمندان هست. اگر کسی با حداقل های یک اجرا سر و کار داشته باشد ، می داند که کنترل این شرایط در سالن و رعایت کامل پرتکل‌های بهداشتی سخت است.

مریم سالاری‌نسب

بازیگر تئاتر

هنرمندان تئاتر از نظر جامعه  الگو هستند پس تصمیم‌شان هنگام بازگشایی سخت‌تر است چون در این شرایط تصمیم‌شان به جان مردم بستگی دارد.  از نظر من هنرمند باید خلاق باشد؛ راهش را خلاقانه پیدا کند و با وارد نکردن تماشاگر به سالن تئاتر به روزهای آتی برگردد.

علیرضا داوری

کارگردان و منتقد تئاتر

با توجه به شیوع کرونا ویروس و تعطیلی بیشتر فعالیت‌های اجتماعی به خصوص فعالیت‌های مرتبط با عرصه فرهنگ و هنر، تئاتر آنلاین با توجه به دلیل اصلی مواجهه با تئاتر زنده و رودر روی اهالی تئاتر با تماشاگران که باعث شکل گرفتن تئاتر به معنای حقیقی اش خواهد شد، با مخالفت جدی این هنرمندان همراه شد؛ اما به ناچار به این شرایط تن دادند. این شرایط فرصتی بود تا اهالی تئاتر هنر خود را از طریق فضای مجازی به مخاطبان شان عرضه کنند که خوشبختانه با استقبال خوبی روبرو شد. اما مساله دوم اقتصاد هنر و هنرمند است که در این ماه ها دچار ضرر و زیان زیادی شد، بازگشایی سالن ها از روی ناچاری است، نه دولت توان حمایت از هنرمند در دوران بیکاری را دارد و نه هنرمند بیش از این می تواند به این شکل تعطیلی ادامه دهد. هر چند بازگشایی سالن ها یک بخش این قضیه است و بخش دوم مخاطب است که آیا به شرایط موجود اعتماد خواهد کرد یا همچنان در خانه خواهد ماند.

رضا آزاد دریایی

بازیگر و کارگردان تئاتر

کشورهایی که به لحاظ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، مدنی و اجتماعی همیشه سالم می‌مانند کشورهایی محسوب می شوند که گفتمان را سرلوحه دولتشان با مردم قرار می دهند. هنر می‌تواند این بستر گفتمان را میسر کند. از زمان شیوع ویروس کرونا در کشور و بسته شدن سالن‌های تئاتر، خشم و درگیری بین مردم بیشتر شده‌است و تازه در این زمان متوجه تاثیر شگرف هنر میشویم. اکنون که آرام آرام قرار است به مسیر قبل برگردیم و مکان‌های فرهنگی و هنری جانی دوباره بگیرد و راهی تازه را آغاز کنیم، کارمان بسیار دشوار است چرا که در جهان دروغ از امید و آگاهی حرف زدن برای هنرمند بسیار دشوار است.

مجتبی بستان‌پیرا

کارشناس سینما و کارگردان تئاتر

این که قرار است از اول تیر سالن‌های نمایش در هرمزگان بازگشایی شود، شبیه به یک شوخی گروتسک است؛ خنده دار و تلخ. وقتی در  هرمزگان در بدترین حالت شیوع کرونا هستیم، وقتی کودک ده ساله و نوزاد شیرخواره یازده ماهه را به خاطر کرونا از دست می‌دهیم، اجرای نمایش یعنی باری را بر دوش کادر درمان اضافه کردن. وقتی مدیران استانی برنامه‌ای برای مهار ویروس ندارند، مردم هم سرگردان و گیج می شوند و در این شرایط من هم به عنوان یک شهروند، نمی توانم تمرین نمایشم را از سر بگیرم و نمی‌گیرم. جان و سلامتی بازیگر و هنرمند مهم‌ترین چیزی است که یک کارگردان باید حفظ کند. کاش مدیران استانی می‌دانستند جان مردم به تصمیمات آن ها بند است و تصمیم غلط یا بی‌تصمیمی یعنی از دست دادن شهروندان بی‌گناهی که به مدیرانشان اعتماد کردند. به اعتقاد من تا پایان تیرماه هم در بندرعباس نمایشی به روی صحنه نخواهد رفت. زیرا اگر نمایشی بخواهد اجرای عموم بزند کدام تماشاگر جانش را کف دستش می گذارد و به سالن نمایش می رود.