در کنار سایر اقدامات محافظتی مانند رعایت فاصله اجتماعی و بهداشت مناسب دست‌ها، ماسک صورت نیز روشی آسان و بالقوه برای ایمن ماندن از ویروس و پایین آوردن منحنی کووید ۱۹ است. آژانس‌های بهداشتی، از جمله مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، اکنون همه افراد را تشویق می‌کنند که در محیط‌های عمومی از ماسک‌های صورت استفاده کنند.
چرا استفاده از ماسک در جلوگیری از همه‌گیری ویروس کرونا اهمیت دارد؟
گفته می‌شود که بخش زیادی از انتقال ویروس در دوران ابتدایی بیماری اتفاق می‌افتد و ممکن است افراد قبل از شروع علائم بیماری، بتوانند ویروس را سرایت دهند. علاوه بر اینکه، تحقیقات علمی نشان می‌دهد که ۸۰ درصد انتقال ویروس از ناقلان بدون علامت ناشی می‌شود. بر اساس تحقیقات جدید، استفاده گسترده از ماسک ممکن است به محدود کردن انتقال ویروس توسط افرادی که اطلاعی از ناقل بودن خود ندارند، کمک کند. در کنار تمام این موارد این نکته را نیز باید یادآور شویم که محققان و پزشکان از همان ابتدا، عنوان کردند که استفاده از ماسک باعث می‌شود شما از تماس دست آلوده با دهان و بینی خود اجتناب کنید. حالا باید دید چه نوع از ماسک‌های صورت بهترین عملکرد را دارند؟
ماسک‌های فیلتردار
ماسک‌های تنفسی فیلتردار از الیاف در هم تنیده‌ای ساخته شده‌اند تا در فیلتر کردن عوامل بیماری‌زا در هوا بسیار مؤثر باشند. البته این ماسک‌ها باید مطابق با استانداردهای دقیق بهداشتی استفاده شوند. محققان قطر ویروس کرونا را حدود ۱۲۵ نانومتر تخمین زده‌اند. با توجه به این نکته، باید بدانید که: ماسک‌های تنفسی N۹۵ در صورتی که معتبر باشند، می‌توانند ۹۵ درصد از ذرات معلق در هوا با قطر ۱۰۰ تا ۳۰۰ نانومتر را فیلتر کنند. ماسک‌های تنفسی N۹۹ توانایی فیلتر ۹۹ درصد از این ذرات را دارد و ماسک‌های تنفسی N۱۰۰ می‌تواند مانع از ورود ۹۹.۷ درصد از ذرات معلق در هوا شوند.
برخی از انواع این ماسک‌های تنفسی دارای دریچه‌هایی هستند که باعث می‌شوند هوای بازدم از ماسک خارج شود و تنفس برای کاربر راحت‌تر باشد. اما این ویژگی یک نکته منفی با خود دارد و آن این است که در صورتی که فردی بیمار از این ماسک استفاده کند، در صورت نزدیک شدن به دیگر افراد، احتمال انتقال ذرات ویروسی که از طریق این دریچه‌ها بازدم می‌شوند را به افراد بالا می‌برد. به همین دلیل است که توصیه شده افرادی که درگیر ویروس کرونا هستند، از این نوع ماسک استفاده نکنند.
ماسک‌های جراحی
انواع مختلفی از ماسک‌های جراحی در بازار وجود دارد. به طور معمول، این ماسک‌های یکبار مصرف به شکل مستطیل برش داده می‌شوند و نوارهای چین خورده‌ای برای پوشاندن بینی، دهان و فک در آنها تعبیه شده است. الیاف این ماسک‌ها را نوعی پارچه مصنوعی قابل تنفس تشکیل داده است.
برخلاف ماسک‌ها تنفسی فیلتردار، ماسک‌های صورت جراحی استاندارهای سختگیرانه‌ای برای قرار گرفتن بر روی صورت و نحوه استفاده ندارند. این ماسک‌ها لازم نیست که بر روی بخش‌های پوشانده شده صورت شما، مهر و موم هوایی تشکیل دهند. در خصوص این موضوع که ماسک‌های جراحی چه میزان از ذرات معلق در هوا را فیلتر می‌کنند، آمارهای متفاوت وجود دارد. گزارش‌ها از امکان فیلتر شدن ۱۰ تا ۹۰ درصدی ذرات توسط این ماسک‌ها می‌گویند. اما علیرغم تفاوت در ظرفیت و فیلتراسیون ماسک‌های فیلتردار و جراحی، یک کارآزمایی تصادفی نشان داده است که ماسک جراحی و N۹۵ خطر ابتلای شرکت‌کنندگان به بیماری‌های مختلف تنفسی را به روش‌های مشابه کاهش می‌دهد. بر اساس این تحقیقات، استفاده صحیح و مداوم از ماسک، نقش محوری‌تری نسبت به نوع ماسک، در کنترل انتقال ذرات به شرکت‌کنندگان در مطالعه داشته است. لازم است بدانید مطالعات دیگر در این زمینه نیز، این یافته‌ها را تأیید کرده است.
ماسک پارچه‌ای
ماسک‌های پارچه‌ای دست‌ساز در محافظت از افراد کمتر موفق هستند چون اغلب آنها شکاف‌هایی در نزدیکی بینی، گونه‌ها و فک دارند که باعث استنشاق قطرات ریز می‌شوند. همچنین، خود پارچه معمولا به خاطر منافذی که دارد، در مهار ذرات ریز چندان موفق نیست. اگرچه ماسک‌های پارچه‌ای نسبت به همتایان خود در سطح پزشکی اثربخشی کمتری دارند، اما نتایج تجربی نشان می‌دهد که در صورت درست ساخته‌شدن و استفاده صحیح از ماسک‌های دست‌ساز، پوشیدن آنها به مراتب بهتر از حضور در محیط‌های عمومی بدون ماسک است.
چه موادی برای ساخت ماسک خانگی مناسب هستند؟
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها پیشنهاد می‌کنند از سه لایه ۱۰۰ درصد پارچه نخی محکم بافته شده به صورت چند لایه تاشو استفاده شود. اگرچه ماسک‌های نخی ضخیم‌تر معمولاً در فیلتر کردن ذرات کوچک بهتر عمل می‌کنند، با این حال، گفته می‌شود که از مواد بسیار ضخیم مانند کیسه‌های جارو برقی خودداری شود. به طور کلی، افراد هنگام پوشیدن ماسک، دچار مقاومت در تنفس راحت می‌شوند اما استفاده از موادی که اجازه عبور هوا را نمی‌دهند، تنفس را دشوارتر می‌کنند و این موضوع می‌تواند بر قلب و ریه‌ها فشار وارد کند.
سازمان بهداشت جهانی توصیه‌هایی را در مورد ماسک‌های پارچه‌ای منتشر کرده است:
- ماسک‌ها باید حداقل سه لایه پارچه داشته باشند.
- لایه داخلی باید از مواد جاذب مانند پنبه ساخته شود.
- لایه میانی به گونه‌ای طراحی شده است که مانند سد عمل کند پس باید از یک ماده مانند پلی‌پروپیلن ساخته شود.
- لایه بیرونی هم باید از ماده‌ای غیر جاذب مانند پلی‌استر یا مخلوط پلی‌استر ساخته شود.
منبع: ایرنا
