#خسته‌ایم

شیفت‌های طولانی، فشار کاری، خستگی و افزایش روزبه‌روز بیماران، این روزها کادر درمان را بیش از هر چیز دیگری فرسوده می‌کند. شرایط برای کادر درمانی چیزی کم از یک جنگ تمام‌عیار ندارد. مدافعان سلامت بعد از چهار ماه مواجهه نزدیک با ویروس کرونا و تحمل بیشترین فشار جسمی و روحی این بحران آسیب‌پذیرتر شده‌اند. تاکنون 934 نفر از پرسنل درمان هرمزگان که 44 تن آن‌ها از کادر درمان شهرستان رودان هستند به کرونا مبتلا شدند. آن‌ها حتی پس از بیماری باید به خط مقدم نبرد برگردند. گر چه سختی‌ها را به جان می‌خرند و داوطلبانه خدمت می‌کنند اما از ضعف عمل‌گرایی سیاستمداران و بی‌تفاوتی مردم بسیار گله‌دارند. کرونا همه‌چیز را در دنیا تحت تأثیر قرار داده و به همه اقشار آسیب‌هایی وارد کرده است اما تردیدی نیست که در تمام دنیا، فشار و آسیبی که بر کادر درمانی و خانواده‌های آنان وارد کرد، بیشتر از سایر اقشار است. «چهار پنج ماه به‌دوراز خانه و دل‌تنگ دیدار پدر و مادرم هستم. ترس و استرس ناقل بودن باعث شده ماه‌ها از دیدار خانواده محروم بمانم. از اسفند 98 هیچ تعطیلی و مرخصی نداشتم. پنج نفر از پرستارهای بخش ما به کووید مبتلا شدن و هیچ نیروی پرستاری جایگزین این پنج نفر نشد. مجبوریم دو شیفت و حتی سه شیفت کارکنیم. در این اواخر تا 24 ساعت هم شیفت بودیم و بعد هم نمی‌توانستیم به خانه برویم. (صدایش می‌لرزد) روحیه پرستارها خیلی خراب‌شده است. خیلی سخته هرروز شاهد زجر کشیدن مریض‌ها باشی، احساس افسردگی می‌کنم». وقتی این جمله‌ها را می‌گوید، چشمانش براثر کم‌خوابی قرمز و متورم شده، پلک‌هایش را از زیر عینک مخصوص به‌سختی جمع می‌کند تا بهتر ببیند. صدای لرزان و خسته‌اش از پشت ماسک فیلتر دار به‌سختی شنیده می‌شود. نزدیک اتاق بیمار آخرین تلاش‌هایش را برای داشتن لبخند روی صورتش انجام می‌دهد. آنچه در ادامه می خوانید گزارش «صبح ساحل» از چهار ساعت همنشینی و گفت و گو با پرستاران و بیماران بخش کرونای بیمارستان امام علی (ع) رودان است.

 از شیفت‌های طولانی و طاقت‌فرسا تا  فشار کمبود نیرو
لباس مخصوص می‌پوشیم. وارد بخش کووید بیمارستان امام علی (ع) رودان می‌شویم. دو پزشک عفونی در حال بررسی پرونده‌های بیماران هستند. پرستاری بالباس مخصوص در قسمت پذیرش به نظر می‌رسد اطلاعات بیماران را چک می‌کند. یکی دیگر از پرستاران بالباسی سراسر آبی و شیلد مخصوص برصورت، با لحنی که انگار خیلی از بودن ما در آن مکان راضی نیست، علت حضورمان را جویا می‌شود. می‌گوییم برای انعکاس فداکاری شما آمدیم. یکی از پرسنل که با ما آشنایی قبلی دارد، رو به پرستار می‌گوید: «این‌ها رسانه دولتی نیستند که فقط چیزهای خوب را درج کنند». پرستار اول بعد از شنیدن این حرف می‌گوید: «نیرو نداریم، همین. پنج ماه است همسر و فرزندم را از دور می‌بینم. صدای ما را به رئیس‌جمهور برسانید. کسی صدای ما را نمی‌شنود.» بیمارستان امام علی رودان (ع) در دو بخش 42 تخت خوابه، بیماران کووید-19 این شهرستان را پذیرش می‌کند. در هر بخش 10 پرستار و بهیار به بیماران خدمات می‌دهند. با ابتلای چند نفر از آن‌ها به کرونا تعدادشان 15 تا 16 نفر شده است. از نگهبان گرفته تا رئیس بیمارستان، همه می‌گویند بخش کووید تماماً روی دستان یک نفر می‌چرخد. بیست‌ودو سال سابقه خدمت در مراکز درمانی را دارد. پرستاران هر دو بخش کووید از خوش‌رویی و خستگی‌ناپذیری او می‌گویند. «مریم‌صفتی زاده»، سرپرستار بخش کووید بیمارستان رودان، در سال‌های خدمت روزهای سختی را پشت سر گذاشته اما قطعاً روزهای کرونایی سخت‌تر می‌گذرد. بااینکه خستگی در چهره‌اش نمایان است اما لحظه‌ای لبخند را از خود دور نمی‌کند. باانرژی از ما استقبال می‌کند. صفتی زاده هم کمبود نیرو و خستگی کادر درمان را تائید می‌کند: «دو بخش در بیمارستان مختص بیماران کووید است. هر بخش 21 تخت و 10 پرستار دارد. چهار نفر از پرسنل بخش یک کووید اواخر خرداد و اوایل تیر کرونا مثبت شدند. همین موضوع باعث شد فشار کاری چند برابر شود. کادر درمان گاهی به‌اجبار از هفت و نیم صبح تا هشت شب‌کار می‌کنند. شیفت‌های 12 تا 18 ساعته در لباس‌های سه لایه بخش کووید واقعاً طاقت فرساست. بعد از پوشیدن لباس مخصوص، پرسنل نه می‌توانند سرویس بهداشتی بروند و نه غذا بخورند. بعد از اتمام شیفت، بچه‌ها باحالت ضعف و غش لباس‌ها را درمیاورند. پرسنل من از زمان شیوع کرونا، یعنی چهار پنج ماه پیش، مرخصی و تعطیلات نداشتند و هرروز شیفت بودند. چون تعدادشان کم و محدود است، نمی‌توانند مرخصی بروند. حداقل در هر بخش کووید، 14 پرسنل نیاز داریم».

 رنج‌های دیده‌ نشده کادر درمان
10 شهر هرمزگان در وضعیت قرمز قرار دارد. بازگشایی‌ها و کم شدن جدیت مردم برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی به گفته یکی از پرسنل بیمارستان، شمار مبتلایان را در رودان به شکل چشمگیری افزایش داد. این اتفاق عرصه را بر پرسنل کادر درمان تنگ‌تر کرد. «از دی‌ماه سال گذشته تا الان اضافه‌کاری دریافت نکردیم. اسفند و فروردین‌ماه برای کار در بخش کووید افزایش دریافتی داشتیم اما سه ماه است که پرداخت‌نشده است». این را صفتی زاده می‌گوید. بخش دو کووید 19 بیمارستان امام علی (ع) رودان دو پرستار باردار دارد. یکی از آن‌دو چند روزی می‌شود که به مرخصی زایمان رفته است. پرستار دوم اما در دل آلودگی‌ها و کانون ویروس کرونا، داوطلبانه خدمت می‌کند. سرپرستار از او خواسته که در بخش دیگری مشغول به کار شود اما نپذیرفته است. او می‌گوید: «دوست دارم به مردمم خدمت کنم. اگر قرار باشد مبتلا شوم هر بخش دیگری بروم مبتلا می‌شوم». «کسی دلش به حال پرستار نمی‌سوزد. فقط زمانی که یکی از پرستارها فوت می‌کند مسئولان یاد ما می‌افتند. بچه‌ام از من می‌ترسد. حتی سمت من نمی‌آید. این را تأکید کنید که بیمارستان رودان در بحران بی‌نیرویی است. قبل از کرونا هم وضعیت به همین شکل بوده است اما کسی رسیدگی نکرد. بسیار هم اطلاع‌رسانی و پیگیری شد اما نیرو ندادند. چرا نباید نیرو بدهند که به بحران برسیم. باید این چیزها را از قبل پیش‌بینی کنند. از کجا معلوم دو سال دیگر ویروس جدیدی پیدا نشود».
این‌ها را یکی از پرستان بخش دو کووید که ما را همراهی می‌کند، می‌گوید. همین فشارهای زیاد کاری و مبتلا شدن نیروهای کادر درمانی به کرونا، سبب شد دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان برای جذب نیروی داوطلب فراخوان بدهد. مدیر شبکه بهداشت و درمان رودان هم در گفت‌وگو با ما این موضوع را مطرح می‌کند. او می‌گوید سهمیه‌ای که برای جذب نیرو دریافت کردند کافی نیست و در بسیاری از زمینه‌ها کمبود دارند. او از کسانی که مدرک پرستاری، بهیاری و مدارک مرتبط دارند، درخواست همکاری می‌کند.
کرونا هرروز تصاویر تلخی را برای پرستاران ترسیم و انجام‌وظیفه‌شان را دشوارتر می‌کند. مشایخی از پرستاران بخش کووید می‌گوید:«هرروز مریض‌های پیر و جوانی را می‌بینیم با زجر تنفسی که توان انجام کارهای اولیه خود را ندارند. واقعاً متأثر می‌شویم. میان‌سال و جوانی را می‌بینیم که به‌سختی نفس می‌کشند و راه می‌روند. این‌ها دردآور است». صفتی‌زاده یکی از خاطراتی که او را متأثر کرد، مرور می‌کند و می‌گوید: «تلخ‌ترین اتفاق مرگ دختر 23 ساله بود. هیچ‌گونه بیماری زمینه‌ای نداشت. سخت‌ترین لحظه برای ما آن لحظه بود. خانم 42 ساله دیگری در بخش ما بستری بود بسیار پرانرژی و مهربان؛ متأسفانه حالش به‌مرور بد شد. زمانی که به ICU منتقل می‌شد، اضطراب و نگرانی زیادی داشت. مدام می‌گفت: «من از ICU دیگه برنمی‌گردم». بعد از یک هفته بهبود پیدا کرد. دوباره بخش منتقل و مدتی بعد مرخص شد. وقتی این خانم مرخص می‌شد کل بچه‌های درمان با چشمی گریان از خوشحالی بدرقه‌اش کردند. این لحظه شیرین‌ترین لحظه برای ما بود.»

 نفس‌های بی‌جان پشت ماسک
اتاق‌های بستری بیشترشان پر هستند. به زحمت تخت خالی پیدا می‌کنی. بعضی از همراهان بیماران در راهرو بخش پرسه می‌زنند. برخی از بیماران هم همراهی ندارند. یکی از همراهان می‌گوید این چند روزی که در بیمارستان است حس چشایی و بویایش را ازدست‌داده. او هم مبتلا شده است. همراهان بیمار به اصرار خودشان در آن محیط حضور داشتند. از سرپرستار می‌خواهیم که در صورت امکان با دو نفر از بیماران صحبت کنیم. ما را  به‌شدت منع می‌کند. با پافشاری وارد اتاق یکی از بیماران می‌شویم. بیمار خانمی 38 ساله است. ماسک به‌صورت دارد. به‌سختی نفس می‌کشد. رضایت می‌دهد که با ما گفت‌وگو کند. «پنج‌روزه که در بیمارستان بستری هستم. علائمم با سردرد شدید شروع شد. بعد هم تب و لرز، استخوان‌درد و سرفه شدید. اصلاً فکر نمی‌کردم روزی درگیر این بیماری بشم. خیلی رعایت می‌کردم. هیچ جا نمی‌رفتم اما متأسفانه همیشه مهمان داشتم. یکی از مهمان‌ها ناقل بیماری بود. اول علائم او ظاهر شد. بعد هم‌خانواده من درگیر شدند. همسرم و دو بچه‌ام کرونا مثبت شدند. خداروشکر حال عمومی خوبی دارند اما این ویروس من را زمین‌گیر کرد». بیمارانی که امروز روی تخت‌های بیمارستان هستند هرگز فکر نمی‌کردند این ویروس به سراغ آن‌ها بیاید. این تفکر که «ویروس ضعیف شده»، «همه بالاخره می‌گیرند» یا «دیدم کسانی که بیشتر رعایت می‌کنند، زودتر می‌گیرند» فقط بیماران بخش‌های بستری بیمارستان‌ها را افزایش می‌دهد و پرستاران و پزشکان را روزبه‌روز فرسوده‌تر می‌کند. «این مریضی جوری هست که همه باید رعایت کنند. من مغازه‌دار هستم. باوجوداینکه سعی می‌کردم رعایت کنم اما درگیر شدم. سوزش گلو و تنگی نفس من و همسرم را راهی بیمارستان کرد. بعضی‌ها می‌گویند: «بد از پیش خدا نیآد». عده‌ای هم می‌گویند:«کرونا ما رانمی کشه» اما واقعاً درد دارد و می‌کشد. امروز می‌تونم حرف بزنم. روزهای گذشته توان حرف زدن هم نداشتم. خیلی درد دارد». این‌ها را زن و شوهر جوانی که چند روز از بستری‌شان می گذرد، می‌گویند. آن‌ها را با دعای بهبودی و کسب سلامتی تنها می‌گذاریم.

 ضعف عمل‌گرایی سیاستمداران
وارد راهروی بخش می‌شویم. با پرستاران دایره‌وار دورهم جمع می‌شویم. حسابی صمیمی شده‌ایم. گمی گپ می‌زنیم. کارمان تمام‌شده است. پرستاران تا انتهای بخش ما را بدرقه می‌کنند. کرونا همچنان در حال پیشتازی است. افزایش تعداد بیماران از تحمل کادر درمان خارج است. مدافعان سلامت به بازتوانی احتیاج دارند. یک ماه پیش نماینده شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی از بیمارستان امام علی (ع) رودان و بخش کووید بازدید کرده بود. پرستاران در این بازدید از کیفیت نامناسب غذا و کمبود نیرو شکایت کرده بودند. نماینده شرق هرمزگان وعده رفع مشکلات را در یک هفته داده بود. وعده‌ای که هنوز تحقق پیدا نکرده است. دولتمردان و سیاستمداران با ادامه‌ی این روند، قبل از اینکه کرونا را شکست دهند، کادر درمان را در هم می‌شکنند.