جنجال بر سر میراث کنوکارپوس‌ها

برق و درختان سایه‌داردر آب‌وهوای گرم و مرطوب بندرعباسی که در بیشتر سال، دمای بالای ۳۰ درجه دارد، دو رکن حیاتی تحمل این شرایط جغرافیایی است. اما چند وقتی ست که متولیان این دو رکن، به اختلاف‌هایی برخورده‌اند. اداره توزیع برق شهر بندرعباس از درختان سریع الرشد و سبزی که سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری بندرعباس در سطح شهرکاشته‌است، گله دارد و از سویی سازمان سیما و منظر و فضای سبزبندرعباس از درختانی که اداره توزیع برق هرس کرده، ناراضی است.

 جبران کمبود فضای سبز با درختان درد سر ساز
فضای سبز در محیط شهری مزایای بسیاری دارد ازجمله کاهش استرس آلودگی، بهبود سلامت فیزیکی و روحی شهروندان و مهم ‌تر از همه سایه‌های خنک و دلپذیر در اوج گرما. اما در شهر بندرعباس داستان به نحو دیگری است. استاندارد سرانه فضای سبز- جدا از استانداردهای فضاهای تفریحی- در دنیا برای هر فرد 25 متر مربع است و در ایـران بـرای هر فرد 9 متر مربع ؛ در این رابطه «آرش رضایی»، مدیر کل امور شهری و شوراهای استانداری هرمزگان، چندی پیش به رسانه‌ها گفته بود: «سرانه فضای سبز در شهرهای استان هرمزگان 8 متر‌ مربع است و این یعنی 17 متر مربع با استانداردهای جهانی فاصله دارد. برای پر کردن این‌چنین خلائی، شهرداری تلاش می‌کند فضای سبز را با درختان کم‌هزینه و سریع الرشد، مدیریت کند. اما به نظر می رسد این درختان همیشه‌سبز،  خود به معضلی تبدیل‌شده‌اند که هم برای شهروندان و هم دیگر سازمان ها  دردسر ایجاد کرده است».
از سویی به عنوان یک شهروند مدت‌هاست که شاهدیم کارگران به جان درختان افتاده اند و کچل سازی درختان و کوتاه‌سازی زیادی صورت گرفته است. این داستان مختص یک خیابان از این شهر نیست. در اکثر نقاط شهر این کوتاه‌سازی دیده می‌شود. برخی از شهروندان معتقدند که این کوتاه‌سازی‌های پی‌درپی جز منفعت برای پیمانکاران حاصل دیگری ندارد و این شهروندان هستند که از سایه و خنکای آن بی‌نصیب می‌مانند. 

  هرس های بی جا یا به جا؛ مقصر کیست ؟
برخی کارشناسان  و منتقدان معتقدند که هرس دائمی درختان آن‌هم بدین شکل توجیه علمی ندارد. درخت یک موجود زنده است که زخمی کردن آن تنش شدیدی به آن وارد می‌کند و برای گیاهان مضر است، سطح فتوسنتزی آن را کاهش می‌دهد و باعث آسیب‌پذیری در مقابل تنش‌های محیطی می‌شود. با زخمی کردن درختان راه برای ورود باکتری‌ها و ویروس‌ها باز می‌شود. هرس فقط در مورد اندک درختان هرس پذیر به خاطر ایجاد فرم، بعضی درختان میوه به‌منظور کاهش سطح‌رویشی و افزایش میوه و یا حذف شاخه‌هایی بسیار بلند و مزاحم هستند، توجیه دارد. درختان «کنوکارپوس» و «اکالیپتوسی» که در سطح شهر بندرعباس کاشته شدند بسیار سریع الرشد هستند و به‌محض کوتاه‌سازی دوباره شروع به رشد به سمت بالا می‌کنند. ازاین‌رو ممکن است برای تأسیسات برقی که در مسیر آنهاست، خطر آفرین شوند.اداره توزیع برق یکی از سازمان‌هایی است که از درختان سریع الرشد گلایه‌منداست. همان طور که اشاره شد این درختان نیز به شبکه، تأسیسات و تجهیزات برقی، هم هوایی و هم زمینی ایجاد مزاحمت می‌کند و در مواردی به آن‌ها آسیب‌های جدی وارد می‌کند. در این راستا با «فاطمه دیالمه» مسئول روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق هرمزگان گفت وگویی کردیم.

 تعرض درختان سریع الرشد در خطوط برق
«فاطمه دیالمه» در پاسخ به پرسش آسیب‌زایی کنوکارپوس به شبکه برق بندرعباس گفت: «سریع الرشد بودن درختان باعث بالا رفتن هزینه‌های نگهداری شبکه توزیع برق شده است بر اساس تحقیقات و بررسی‌های ابتدایی، درخت مذکور جهت کشت در فضای سبز شهری نیست. یک درخت معمولی و متعارف سالی یک‌بار باید هرس شود ولی این درختان دوتا سه بار در سال نیاز به هرس دارد». او با بیان اینکه درختان سریع الرشد به تجهیزات هوایی و زمینی خسارت جدی وارد می‌کند افزود: «شاخه‌های این درختان با کابل‌ها درگیر می‌شوند و از سویی به ترانسفورماتورها آسیب می‌زنند که منجر به ایجاد خسارت به شبکه هوایی و قطعی برق می‌شود. این مسئله باعث می‌شود که یک هزینه مجدد برای تأمین برق مشترکین به ما تحمیل گردد و همچنین ریشه‌های درختان سطح شهر بندرعباس باعث می‌گردد به کانال‌های سیستم کابل‌کشی زمینی شبکه‌های برق هم خسارت وارد گردد.

 جلوی رشد کنوکارپوس رابگیرید
«فاطمه دیالمه» مسئول روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق هرمزگان در پاسخ به این سؤال که چرا اداره توزیع برق نسبت به کوتاه کردن درختان اقدام کرده است گفت: « سازمان سیما و منظر شهرداری بندرعباس با کوتاه نکردن این درختان به شبکه توزیع برق تعدی کرده است که این مسئله باعث می‌شود شبکه توزیع برق خود نسبت به کوتاه‌س ازی درختان اقدام نماید. این قانون در لایحه قانونی رفع تجاوز از تأسیسات آب و برق مصوب سال ۱۳۵۹ گنجانده‌شده است». شرکت توزیع برق هرمزگان معتقد است که تمامی کوتاه‌سازی‌ها و هرس کردن‌های این اداره، طبق استاندارد است. زیرا بدون قطعی برق و اختلال در سیستم توزیع برق، درختان را هرس کرده است. از سویی این شرکت از شهرداری بندرعباس خواهشمند است که جلوی کاشت درختان کنوکارپوس را بگیرد. طبق تخمین‌ها 32 هزار و 500 کنوکارپوس در سطح شهر بندرعباس کاشته شده است که تقریباً 11 درصد درختان سطح شهر را تشکیل می‌دهد. این درختان حتی باریشه زدن در شبکه‌های برق و آب به برخی از منازل مسکونی نیز خسارت‌های جدی وارد کرده‌اند.

 هرس ها استاندارد نبوده؛ کنوکارپوس نمی کاریم
«پیمان عالی زاده» معاون سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری بندرعباس در پاسخ به حواشی ایجاد شده در خصوص کوتاه سازی اداره توزیع برق گفت:« ما یک سری استاندارها برای کوتاه سازی داریم که بایستی انجام شود و  آموزش هایی به پیمان کاران مربوطه داده می شود اما گاهی کوتاه سازی های درختان بیش از حد استاندارد بوده و تعادل درخت را بهم ریخته است و گاهی هرس کننده ها تا جایی پیش رفته اند که تنه خالی به جا گذاشته اند». او در ادامه افزود: « ما قبول داریم که برخی درختان سریع الرشد هستند و  مشکلاتی را هم ایجاد کرده اند اما  کوتاه سازی های درختان نه تنها بیش از حد بوده بلکه در برخی  نقاط، زباله های ایجاد شده بر اثز این هرس‌ها، به حال خود رها شده اند  که برای عابران و وسایل نقلیه ایجاد مزاحمت کرده‌است.«عالی زاده» در ادامه گفت:« اگر شما به فضای شهری بندرعباس نگاه کنید متوجه می شوید که در همه نقاط کابل وشبکه  برق وجود دارد حال سوال من این است که آیا فضای سبز شهری در حریم شبکه برق است  یا توزیع برق در حریم فضای سبز ؟ »
 او همچنین در پاسخ به اینکه چرا برای کنوکارپوس های سطح شهر فکری نشده است، گفت:« ما یک سری اقدامات انجام داده ایم و تقریبا دو سال است که هیچ کنوکارپوسی نکاشته ایم و اکثرا در حال جایگزینی هستیم.
معاون سازمان منظر و فضای سبز شهری شهرداری با تاکید بر اینکه کنوکارپوس یک درخت سریع الرشد است گفت:« بعضا همین درخت همیشه سبز و سریع الرشد به کمک بندرعباس امده است و کمبود سایه را جبران کرده است اما اقدامات جدی برای کاشت درختان بومی و سازگار در دستور کار قرار گرفته است».