زنان دیپلمات و مرضیه های سیاستمدار

 صبح ساحل، سیاسی _ مرضیه وحید دستجردی اولین زن وزیر بعد از انقلاب اسلامی بود و دولت احمدی نژاد اولین دولتی بود که در آن دولت، زنان وزارت گرفتند. حالا دولت روحانی هم اولین دولتی شده است که زنان به دستگاه دیپلماسی راه یافته اند. از مرضیه افخم به عنوان سخنگوی دستگاه دیپلماسی یاد می شود و قرار است اولین سفیر زن در این دولت منصوب شود. پیش از این مرضیه حدیدچی در سال 67 به همراه یک هیات عازم شوروی شد، در نقش یک زن دیپلمات در آمد تا پیام امام را با گورباچف ابلاغ کند. اگر در دولت دهم محمود احمدی نژاد، انتصاب اولین زن وزیر بعد از انقلاب را به نام دولت خود ثبت کرد، حالا حسن روحانی انتصاب اولین سفیر زن بعد از انقلاب را به نام دولت خود می خواهد ثبت کند و البته اولین سخنگوی زن دستگاه دیپلماسی را هم. این میان حالا اگر احمدی نژاد به اشاراتی که از قم می رسید توجه نکرد تا رابطه روحانیت و دولت در دولت دهم به تیرگی رود، برای حسن روحانی  که از متن روحانیت است توجه به حساسیت های روحانیت اهمیتی بسزا دارد. چنین هم بود که او زیر بار انتصاب وزیر زن در دولتش نرفت اما تصمیم به انتصاب سفیرزن گرفت.

بعد از انتشار خبر انتصاب سفیر زن نام گزینه های مختلفی در رسانه ها مطرح شد. منصوره شریفی صدر ، مدیرکل امور بانوان وزارت امور خارجه یکی از این گزینه ها بود. شریفی صدر پیشتر به عنوان نخستین زن در مسئولیت کاردار در سفارت ایران در ژاپن منصوب شده است.تا پیش این، ایران یک زن سفیر به خودش دیده است. مهرانگیز دولتشاهی خواهر زاده صادق هدایت اولین زن سفیر ایران بود. او دختر محمدعلی میرزا شکوه الدوله، وزیر پست و تلگراف و تلفن و خواهر مهین دولتشاهی، همسر مظفر فیروز وزیر کار در کابینه احمد قوام است. دولتشاهی سابقه سه دوره حضور در مجلس شورای ملی را هم دارد و برای اولین بار علیرغم اینکه جزو کادر رسمی وزارت خارجه نبود، در سال ۱۳۵۴ از او برای تصدی سفارت ایران در دانمارک دعوت به عمل آمد. پیش از عزیمتش به دانمارک جمعیتی به نام جمعیت راه نو را تاسیس کرده بود که در جهت احقاق حقوق بانوان فعالیت می کرد. او برای اینکه به روحانیت آن زمان نشان دهد فعالیت جمعیت متبوعش در جهت بی بندوباری زنان نیست راهی به حوزه های علمیه قم هم پیدا کرد و تا دفتر مراجع بزرگی چون آیت الله بروجردی هم رفت. در گذار همین تلاش هایش با امام موسی صدر هم دیداری می کند. خانم سفیر در خاطراتش می گوید: « قرار گذاشتیم که بیاییم منتهی نرفتیم توی اتاق جمعیت، آمدیم به اتاق پذیرایی من. یکیش یک آقایی بود اگر اشتباه نکنم اسمش غفاری بود. او معلم قرآن شرعیات مدارس بود. در واقع کارمند خود وزارت آموزش بود. منتهی خوب با قم هم ارتباط داشت. یکیش آقای موسی صدر بود. آن موقع هم خوب نسبتا جوان بود. به نسبت اینکه جوان بود، من دیدم چقدر اطلاعات عمومی دارد ... گمان می‌کنم زیاد می‌دانست. جلسه خیلی جالبی داشتیم. چند نفر از خانم‌های جمعیت بودند و ما راجع به مسائل مختلف با این آقا صحبت کردیم ... ما گفتیم که ما با خیلی از بی‌بندوباری‌ها موافق نیستیم، حتی با آن جور چیز‌ها که به ضرر زن تمام می‌شود مخالفیم. فرض کن آن چیزهایی که خیلی‌ها خیال می‌کنند شب زنده‌داری و نمی‌دانم آن جور مجالس و خیلی بی‌بندوباری‌ها به نظر ما این‌ها به ضرر زن است» دولتشاهی تا روزهای وقوع انقلاب در سفارت ایران در دانمارک بود و نشان عالی هم از ملکه دانمارک گرفت.

مرضیه های دیپلمات

از مرضیه افخم به عنوان سخنگوی جدید دستگاه دیپلماسی یاد می شود اما در سال 67 یک مرضیه دیگر هم بود که راهی مسکو شد تا به همراه آیت الله جوادی آملی و جواد لاریجانی پیام امام را به رهبر شوروی ابلاغ کند.مرضیه حدیدچی که در آن زمان نماینده مجلس شورای اسلامی هم بود درباره این سفر می گوید: یک روز که برای بازدید وارد زندان کچوئی شدم، از بلندگو من را صدا کردند؛ قدری نگران شدم و مراجعه کردم که مشخص شد مرحوم حاج احمد آقا (رضوان‏ الله تعالى علیه) تماس گرفتند. قبل از ظهر کارهایم را تمام کردم و به جماران مراجعه کردم. حاج احمدآقا فرمودند که حضرت امام‏ نامه‏‌اى براى آقاى گورباچف دارند و از بین خانم‌ها شما انتخاب شده‌اید و همچنین آیت‏‌الله جوادى آملى و آقاى جواد لاریجانى انتخاب شده‏‌اند؛ آماده باشید تا هر زمان که حضرت امام(ره) فرمودند، این پیام را براى آقاى گورباچف ببرید.مرضیه حدیدچی (دباغ) با سابقه ای طولانی از مبارزات انقلابی به همراه یت الله جوادی آملی و دکتر لاریجانی عازم این سفر می شوند. در فرودگاه مسکو دیپلماتی که به استقبال هیات ایرانی آمده بودند به جای آنکه دسته گل را به رهبر هیات و ایت الله جوادی آملی بدهد به اشتباه به مرضیه دباغ می دهد. وی می گوید: «وقتى به شوروى رسیدیم، تعدادى به استقبال آمدند. مسئول تشریفات خود آقای گورباچف به استقبال ما آمده بود. احساس کردم این بنده خدا وقتی چشمش به چادر من و عبای آیت‌الله جوادی آملی افتاد، قدری هول شده بود و نمی‌دانست که چه خبر است؟ در دنیا مرسوم است وقتى هیأتى وارد کشورى مى‏‌شود، گلى که براى استقبال آورده مى‏‌شود، به رئیس هیأت مى‏‌دهند؛ این مسئول تشریفات دسته گل را به من داد و من احساس می‌کردم که تنش می‌لرزید و نمی‌فهمید چه کار می‌کند‌ بنابراین دسته گل را محضر آیت‌الله جوادی آملی دادم.»این هیات نامه معروف امام را در اتاق گورباچف قرائت می کنند و به توصیه امام بدون اینکه به جای دیگری بروند مستقیم به فرودگاه برمی گردند و راهی ایران می شوند. دولت روحانی حالا اولین دولتی است که زنان راهی به دستگاه دیپلماسی یافته و سفارت می گیرند و سخنگو می شوند. باید دید از بین نام های مطرح شده چه کسی اولین زن سفیر در جمهوری اسلامی می شود؟