تلاطم جهانی

سال 2020 آبستن رویدادها و تحولات مهم و تاثیرگذاری در صحنه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بود. نوسان قیمت دلار، افزایش قیمت طلا، ریزش بورس جهانی، شیوع ویروس کرونا و ترور حاج قاسم سلیمانی در عراق بخشی از این تلاطم‌های جهانی است. به مناسبت آغاز سال نوی میلادی در ادامه به تشریح جزئیاتی از این وقایع و تاثیرشان بر ایران میپردازیم.

  
 سلطه کرونا
کرونا مهمان ناخوانده سال میلادی گذشته بود. ویروسی که درها را به روی همه جهان بست. قرنطینه اجباری اولین تاثیر کرونا بر دنیا بود. وقتی همه در خانه‌ها و کشورهای‌شان گیر افتادند، کم‌کم تبعات دیگر این ویروس برملا شد. جدا از فشاری که به سیستم بهداشت و درمان دنیا تحمیل کرد، بار اقتصادی مضاعفی را به دوش کشورها انداخت. حالا با گذشت یک سال، اقتصاد جهان در حال پوست انداختن است. شوک اقتصادی ناشی از شیوع کرونا در سال گذشته، منجر به تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها شد. دولت ایران برای حمایت از کسب‌وکارهایی که از این رکود متضرر شدند و پشتیبانی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه شروع به چاره‌اندیشی کرد. در عمل اما مشکلاتی مانند کسری بودجه، تحریم‌های خارجی و کاهش قیمت جهانی اثرات این تسهیلات را در‌هاله‌ای از ابهام قرار داد. شیوع ویروس کرونا، صادرات ایران به کشورهای همسایه را محدود کرد. همسایگان ایران، یکی از پس از دیگری مرزهای‌شان را به روی ایران بستند. درنتیجه مسیر بیش از نیمی از درآمد کشور مسدود شد که از محل تجارت منطقه‌ای تحقق می‌یافت. صندوق بین‌المللی پول تخمین زده‌ که تجارت خارجی ایران در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۱۶ میلیارد دلاری به حدود ۷۰ میلیارد دلار رسیده‌است. که از رکود اقتصاد فعلی متضرر شده‌اند، در نظر گرفته است. با وجود رشد منفی تولید در سال گذشته، به دلیل اقتصاد پرتلاطم ایران در سال‌های اخیرمردم و کسب‌وکارها سریع‌تر از سایر کشورهای جهان خود را با شرایط منطبق کردند.

 ترور ژنرال قرن 21
دولت آمریکا با ترور سردار سلیمانی قواعد حقوق بین‌الملل را نقض کرد و دست به جنایتی بین‌المللی زد. اقدام تروریستی آمریکا منجر به شهادت سپهبد شهید قاسم سلیمانی و همراهانش در فرودگاه بغداد شد. گذشته از نقض حاکمیت و استقلال سیاسی کشور عراق، این اقدام حمله مسلحانه علیه جمهوری اسلامی ایران بود. به موجب منشور ملل متحد و قواعد عرفی بین‌المللی، ایران در راستای حفظ منافع امنیتی، حق دفاع مشروع را در برابر آمریکا داشت. این ترور آتش جنگ میان ایران و آمریکا را برافروخت. سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی، رکن اصلی تامین‌کننده امنیت غرب آسیا و اسطوره مبارزه استراتژیک با گروه‌های تروریستی بود. خبر شهادت این سردار ایران را سوگوار کرد و دلهره تبعات این اتفاق را به جان مردم انداخت. تاثیرات بازتاب این خبر به ایران و منطقه خلاصه نشد.
ترور سردار سلیمانی التهابی جهانی به راه انداخت. تا جایی‌که بازارهای جهانی در نتیجه آن متضرر شدند. بورس جهانی ریزش کرد و قیمت انرژی کاهش یافت. تشییع باشکوه و میلیونی پیکر حاج قاسم سلیمانی و تاثیرات بازتاب خبر شهادتش در جهان، عنوان محبوب‌ترین چهره نظامی را به او داد.

 نوسان قیمت ارز
نرخ ارز از مهم ترين متغيرهاي اقتصاد کلان شناخته مي‌شود. تغييرات این نرخ به‌طور گسترده بر متغيرهاي اقتصادي نظير رشد و تورم تاثير مي‌گذارد. تلاطم نرخ ارز همیشه اثرات روانی مستقیم در اقتصاد دارد. آشفتگي و نوسان در عملکرد اين شاخص مبين عدم تعادل در تراز پرداخت‌ها و اقتصاد محسوب مي‌شود. تاثير حاصل از افزايش نرخ ارز بر سطح مخارج خانوارها و صادرات چشمگير است. با افزايش نرخ ارز، ارزش پول ملی کاهش می‌یابد. مهم‌ترین اثر افزایش قیمت ارز در زندگی مردم عادی، افزایش تورم است. به‌طوری‌که بالارفتن نرخ ارز، قیمت کالاهای وارداتی را بالا می‌برد. افزایش قیمت ارز به غیر از اثر مستقیم در هزینه واردات، قیمت کالاهای واسطه‌ای را هم زیاد می‌کند؛ زیرا کالاهای واسطه‌ای مواد و کالاهایی هستند که کارخانجات برای تولید از آن استفاده می‌کنند. بنابراین هزینه تولید بالا می‌رود و بعضی تولیدات داخلی قدرت رقابت‌شان را از دست می‌دهند. به این ترتیب افزایش تورم حاصل از بالارفتن قیمت ارز، می‌تواند به رکود منجر
شود.
 انتخابات آمریکا
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تاثیراتی را بر اقتصاد و در نهایت بازارهای ایران داشت. این انتخابات بر بازار آهن و فلزات ایران به صورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیر گذاشت. دولت جمهوری‌خواه آمریکا با اعمال تحریم‌‌های سخت‌گیرانه چندین‌بار بازار فلزات اساسی مثل آهن و فولاد را هدف گرفته‌بود. با وجود کم شدن صادرات اما عملکرد درآمدی شرکت‌‌ها به دلیل افزایش تولید و افزایش قیمت‌ها تغییر محسوسی نکرد. در ابتدای شمارش آرا با بالا بودن آرای ترامپ نسبت به بایدن، بازار سهام روند مثبتی پیدا کرد. برخی پیش‌بینی‌ها روند بازار سهام بعد از انتخابات آمریکا را نیز فارغ از نتیجه، صعودی دانستند. درنتیجه ریسک‌‌پذیری بازار سهام بیشتر شده‌است. انتخابات آمریکا شاخص بورس را دچار نوسان شدیدی کرد. بازار مسکن ایران یکی دیگر از مسائلی است که تحت تاثیر انتخابات آمریکا قرار گرفت. در طول سال ‌های اخیر رشد نجومی قیمت زمین و مسکن را شاهد بودیم. دلیل این موضوع اعمال تحریم‌‌های مختلف از سوی آمریکا و از طرفی افزایش نرخ دلار بود. تحریم مصالح و فلزات به‌طور مستقیم بر قیمت مسکن تاثیر می‌‌گذارد و آن را افزایش می‌‌دهد. به این ترتیب پیش‌بینی افزایش قیمت‌‌ها در بازار مسکن در صورت شدت گرفتن تحریم‌‌ها بعد از انتخابات کار چندان دور از ذهن نیست.// منبع سایت مرکز آهن،
خبر گزاری مهر، خبر گزاری تسنیم