جشنِ سیاه‌پوشی

ورود ناگهانی کرونا، برگزاری مراسم‌های عروسی را به چالش کشید. عده‌ای برای در امان ماندن از شر ویروس، روی آرزوی‌ جشن گرفتن دسته‌جمعی ازدواج‌شان پا گذاشتند. برخی اما خطری که جان عزیزان‌شان را تهدید می‌کرد، نادیده گرفتند. برگزاری خودخواهانه مراسم عروسی در بحران کرونا، بسیاری از عروسی‌ها را عزا کرد. آمار منتشر شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، نشان می‌دهد که اکثر مبتلایان به کرونا، در مهمانی‌های دسته‌جمعی حضور داشتند. «بازداشت داماد» و «منحل کردن مهمانی‌های دسته‌جمعی» از جمله راهکارهای مسئولان برای حفظ سلامتی مردم بود اما همچنان شماری از مردم به دنبال دور زدن قانون هستند. «سعید ممبینی»، رئیس اتاق اصناف ایران در 15 دی‌ماه اعلام کرد: «مناطق زرد کرونا می‌توانند با یک سوم ظرفیت تالارها، مراسم‌های خود را برگزار کنند».  خبری که امیدی برای عروس و دامادهای در انتظار خانه بخت بود. در ادامه وضعیت مراسم‌ها و تالارهای عروسی را به دنبال این خبر، بررسی می‌کنیم.

به نوشته‌ روزنامه صبح ساحل، تازه عروس و دامادها در تکاپوی خرید عروسی‌شان بودند و با شوق آینه شمعدان انتخاب می‌کردند. چیزی به برگزاری مراسم‌شان نمانده‌بود که با خبری ناگهانی مواجه شدند: «ویروس کرونا، تمامی مراسم‌ها را ممنوع کرد». آن‌ها در شوک ناکامی عروسی‌شان فرو رفتند. به خیال‌شان، این ویروس تا دو یا سه ماه دیگر رفتنی است و می‌توانند مراسم‌شان را با کمی تاخیر برگزار کنند. انتظار یک‌ساله‌شان اما برای تمام شدن بحران به سر نیامد. تعدادی از زوج‌ها تصمیم گرفتند بدون برگزاری جشن عروسی، زندگی مشترک‌شان را شروع کنند. شماری اما سعی داشتند با حداقل مهمان، هرطور شده مراسم مختصری برگزار کنند. یکی از زوج‌ها درحالی‌که ماه‌ها خرید عروسی‌اش کنار خانه پدری‌اش مانده‌است، بلکه کرونا تمام شود و بتواند جشنی برگزار کند، با حسرت می‌گوید: «من و همسرم پس‌اندازمان را صرف خریدهای عروسی کردیم تا بتوانیم عروسی را باب میل خودمان برگزار کنیم. کرونا اما همه پس‌انداز یکساله‌‌مان را به باد داد. موفق نشدیم بسیاری از هزینه‌هایی را پس بگیریم که بابت عروسی پرداخت کرده‌بودیم». او با پشیمانی از پافشاری‌اش برای برگزاری مراسم عروسی، می‌گوید: «برای بار دوم تاریخ مراسم عروسی‌مان را به تعویق انداخته‌بودیم که موج سوم کرونا شروع شد. برای برگزاری مراسم پافشاری کردم. بعد از چند روز، خبر مبتلا شدن تعداد زیادی از مهمان‌ها را شنیدم. به خطر انداختن جان کسانی که می‌خواستم شریک شادی‌مان باشند، چیزی نیست که بتوانم بابتش خودم را ببخشم».

برگزاری مراسم‌های عروسی معمولا هزینه‌ هنگفتی دارند. به‌طور میانگین در شرایط قبل از کرونا، برگزاری یک مراسم عروسی ساده حدود 50 میلیون تومان هزینه به همراه داشت. این تنها بخشی از مخارج زوج‌ها برای شروع زندگی محسوب می‌شود. خرید جهیزیه، اجاره یا خرید خانه و هزینه‌ها‌ی ریز و درشت دیگر را هم باید درنظر گرفت. قیمت‌ لوازم خانگی نسبت به سال گذشته، بیش ‌از دو برابر رشد داشته‌است. یخچال دوقلوی ایرانی که سال گذشته حدود 11میلیون تومان بود، حالا 25 میلیون تومان شده‌است. با هزینه برگزاری مراسم و خرید جهیزیه در سال گذشته، امسال در خوش‌بینانه‌ترین حالت، فقط می‌توان از عهده خرید جهیزیه بر آمد. نوسانات ارزی، انتخابات اخیر آمریکا، ورود دولت به بازار سهام، تعطیلی طولانی‌مدت کارخانه‌ها بخشی از علل افزایش چند برابری قیمت لوازم خانگی است. با افزایش نرخ تورم ماهیانه، وام ازدواج نیز افزایش یافت. سال گذشته وام ازدواج برای هر نفر 30 میلیون تومان بود. امسال این وام به 50 میلیون تومان رسیده‌است. زوج‌ها اما با این وام 100 میلیون تومانی هم قادر به خرید یا اجاره خانه نیستند و تنها می‌توانند بخش کوچکی از مخارج شروع زندگی‌شان را تامین کنند. گرانی روزافزون کالاهای اساسی و وسایل مورد نیاز زندگی، جوانان را از ازدواج بازمی‌دارد. آمارهای منتشرشده ازسوی سازمان ثبت احوال کشور در مردادماه سال جاری نشان می‌دهد که ازدواج‌ها در هر سال نسبت به سال گذشته خود روند کاهشی داشته‌است. شمار ازدواج سال 98 در هرمزگان ۱۱ هزار و 524 مورد ثبت و دو هزار و 922 مورد آن‌ها منجر به طلاق شده‌است. 

تالارهای عروسی که همیشه بازارشان داغ و پر سود بود، نزدیک به 10 ماه است که رنگ‌وبوی سابق را ندارند. ممنوعیت برگزاری مراسم‌ها در شرایط کرونا، تالارها را به تعطیلی اجباری محکوم کرده‌است. بسیاری از مالکان، اعلام ورشکستگی کردند و به فکر تغییر شغل هستند. «خسرو ابراهیمی نیا»، رییس اتحادیه تالارهای پذیرایی در این‌باره می‌گوید: «صنف تالارهای پذیرایی با خسارت 100 درصدی مواجه است. این بخش نزدیک به 10 ماه است که از فعالیت باز مانده‌اند. درحالی‌که مراسم‌ها متوقف نشده‌است و در مکانی‌هایی برگزار می‌شوند که صلاحیت برپایی آن را ندارند و دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند». بسیاری از افراد در فضای کوچک‌تر و کم‌هزینه‌تر از تالارها، بدون توجه به دستورالعمل‌های بهداشتی و خطر همه‌گیری کرونا، مراسم‌های خود را برگزار می‌کنند. مدیر تالاری در بندرعباس می‌گوید: «تالار ما یکی از پرطرفدارترین تالارهای شهر است. به‌طوری‌که زوج‌ها برای مراسم اسفند 1399 نیز بیعانه پرداخت کرده‌اند. در پایان هرسال، تعداد مراسمات زیاد و تا پایان ایام عید، بازار تالارها و جشن‌های عروسی بسیار داغ است. در پایان سال 1398 اما تمامی مراسم‌ها لغو شد و ما مجبور به پس‌دادن بیعانه‌ زوج‌ها شدیم. این موضوع باعث شد تا تعداد کارکنان‌مان را به حداقل برسانم و با گرفتن تسهیلات، تالارمان را سرپا نگه‌داریم». به اطراف شهر بندرعباس که سر بزنیم، با تالارهای نیمه‌تعطیلی مواجه می‌شویم که رونق از بازارشان رفته‌است. در این بین اما به تالاری برخوردم که به کارگاه ساخت ماسک تبدیل شده‌بود. مدیر تالار می‌گوید: «خیال می‌کردم اوایل تابستان تالارها بازگشایی می‌شوند و می‌توانم قبض‌های عقب‌افتاده‌ برق و آب را پرداخت کنم اما خبری از بازگشایی نشد. برای جبران ضررهایی که در این چندماه دیده‌‌ام، به فکر ایجاد شغلی در محوطه افتادم و توانستم با کارکنانم در تالار ماسک‌ بهداشتی تولید کنیم». «محسن فرهادی»، معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درباره بازگشایی تالارهای پذیرایی در شهرهای زرد و آبی در 23 دی‌‎‌ماه گفت: «براساس گروه‌بندی مشاغل مقرر شد تا تالارهای پذیرایی بازگشایی شوند. این بازگشایی اما طبیعتا با رعایت پروتکل‌های سختگیرانه بهداشتی همراه خواهد بود. فاصله افراد از یکدیگر در تالارها باید حداقل دو متر باشد که در مجموع نیاز به ۴ مترمربع فضا دارد‌. تهویه مناسب نیز شرط بعدی ما است».

مردم اما با تغییری که کرونا در زندگی و نگرش‌شان ایجاد کرده‌است، ترجیح می‌دهند برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، مراسم نگیرند یا در باغ‌های سر باز‌، جشن‌شان را برگزار کنند. این موضوع یعنی ضرر تالارها هم‌چنان  پا برجاست.